السجدة ٢٣
ترجمه
| السجدة ٢٢ | آیه ٢٣ | السجدة ٢٤ | ||||||||||||||
| ||||||||||||||||
معنی کلمات و عبارات
«الْکِتَابَ»: مراد تورات است. «مِرْیَةٍ»: شکّ و تردید. «لِقَآئِهِ»: دریافت کردن موسی تورات را. ضمیر (ه) به (الکتاب) باز می‌گردد. «لا تَکُن فِی مِرْیَةٍ مِّن لِّقَآئِهِ»: مخاطب پیغمبر اسلام است و مراد دیگران (نگا: المصحف المیسّر). «هُدیً»: هدایت. هادی. راهنمای به حق و حقیقت.
آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک)
تفسیر
- آيات ۱۵ - ۳۰، سوره سجده
- از نظر اوصافشان
- معرفى مؤ منين از نظر اعمالشان
- بشارت به مؤ منين به پاداشى مافوق علم و تصور همگان (فلا تعلم نفس ما اخفى لهم منقرة اعين )
- مقايسه مومن و كافر از نظر عاقبت آنها، پاداش و جزاى الهى
- وجوه مختلف درباره مراد از ((بلقائه )) در آيه ((و لقد آتينا موسى الكتاب فلا تمنفى مربة من لقائه ...))
- مقصود از ((فتح )) در آيه : ((و يقولون متى هذا الفتح ...))
- بحث روايتى
- رواياتى در عظمت نماز شب و فضيلت شب و روز جمعه
- چند روايت در ذيل آيه ((افمن كان مؤ منا كمن فاسقا...)) و ((لنذيقنهم من العذاب الادنى...))
نکات آیه
۱ - تورات از سوى پروردگار به موسى(ع) اِعطا شد. (و لقد ءاتینا موسى الکتب) «ال» در «الکتاب» مى تواند براى عهد و اشاره به تورات داشته باشد.
۲ - برخوردار بودن موسى(ع) از کتاب آسمانى، امرى قطعى بوده و هیچ تردیدى در آن روا نیست. (و لقد ءاتینا موسى الکتب فلاتکن فى مریة من لقائه) برداشت بالا، بر این اساس است که «لقاء» مصدر مضاف به مفعول بوده و فاعل اش - که موسى است - محذوف باشد. بنابراین، مرجع ضمیر در «لقائه» واژه «الکتاب» است. امکان دارد که «لقاء» به ضمیر فاعلى اضافه شده و مفعول اش محذوف باشد که در این صورت، مرجع ضمیر در «لقائه» خود حضرت موسى(ع) خواهد بود.
۳ - رسالت پیامبراکرم(ص)، امر بى سابقه اى نبوده و در ادامه رسالت پیامبران گذشته است. (بل هو الحقّ من ربّک لتنذر قومًا ... و لقد ءاتینا موسى الکتب) احتمال دارد ذکر «و لقد آتینا موسى...» در این سوره به منظور اثبات نبوت پیامبر(ص) باشد که در آیه سه از آن، سخن گفته شده است. لازم به ذکر است که ذکر حضرت موسى(ع) از میان انبیاى پیشین، مى تواند به خاطر مورد اتفاق نظر بودن آن حضرت در میان پیروان ادیان آسمانى باشد.
۴ - قطعى بودن نزول کتاب آسمانى بر موسى(ع) جایى براى تردید در نزول وحى بر پیامبراسلام(ص) باقى نمى گذارد. (و لقد ءاتینا موسى الکتب فلاتکن فى مریة من لقائه) برداشت بالا، با توجه به دو نکته زیر است: ۱- انتخاب موسى(ع) از میان پیامبران پیشین، براى استدلال به آن، جهت حقانیت پیامبر بعدى، احتمال دارد به خاطر مقبول بودن ایشان نزد همه پیروان ادیان آسمانى باشد. ۲- مرجع ضمیر در «لقائه» احتمال دارد به قرآن برگردد که از محتواى کلام و آیه سه استفاده مى شود و «فاء» در «فلاتکن» تفریعى است.
۵ - نزول کتابى آسمانى بر موسى(ع)، دلیلى بر حقانیت و تحقق لقاءاللّه است. (فذوقوا بما نسیتم لقاء یومکم هذا... و لقد ءاتینا موسى الکتب فلاتکن فى مریة من لقائه) احتمال دارد - به قرینه سیاق - مراد از «لقاء»، روز قیامت و معاد باشد و مرجع ضمیر در «لقائه» واژه «بعث» باشد که مستفاد از آیه هاى ده و چهارده است. بنابراین، معنا چنین مى شود: «تو در لقاى ربّ - که قرآن درباره آن سخن گفته - تردیدى به خود راه نده! چرا که قرآن - حاوى مسأله لقاى ربّ - نازل شده از ناحیه کسى است که تورات را به موسى(ع) داده است.»
۶ - یادآورى رسالت دشوار موسى(ع) تسلى بخش پیامبر(ص) در برابر آزار مشرکان بود. (و لقد ءاتینا موسى الکتب فلاتکن فى مریة من لقائه) احتمال دارد مرجع ضمیر در «لقائه» آزار و اذیتى باشد که از فحواى کلام، به دلیل طرح رسالت موسى(ع)، برمى آید. در این صورت، آیه درصدد دلدارى و تسلى دادن به پیامبر(ص) است.
۷ - ملاقات پیامبراکرم(ص) با حضرت موسى(ع)، در شب معراج و یا در قیامت، قطعى است. (و لقد ءاتینا موسى الکتب فلاتکن فى مریة من لقائه) برداشت بالا، بنابراین احتمال است که مرجع ضمیر در «لقائه» موسى(ع) باشد. لازم به ذکر است که این نکته، مورد تأیید روایت نیز هست.
۸ - کتاب آسمانى موسى، هدایت کننده قوم بنى اسرائیل بود. (و جعلنه هدًى لبنى إسرءیل)
۹ - هدایت بنى اسراییل، هدف رسالت موسى(ع) بوده است. (و لقد ءاتینا موسى الکتب ... و جعلنه هدًى لبنى إسرءیل)
۱۰ - موسى(ع)، از سوى خداوند مأمور هدایت بنى اسراییل بود. (و جعلنه هدًى لبنى إسرءیل) بنابراین احتمال که مرجع ضمیر مفعولى «جعلناه» حضرت موسى(ع) باشد، نکته یاد شده به دست مى آید.
۱۱ - مقام پیامبر(ص) از سوى خداوند، بزرگ داشته شده است. (فلاتکن فى مریة من لقائه) در صورتى که مراد از «لقائه» رسیدن کتاب و وحى به پیامبر(ص) باشد، آوردن «لقاء» به جاى کلمه اى مثل «إیتاء» و امثال آن، حکایت از بزرگداشت و تعظیم پیامبراکرم(ص) مى کند.
موضوعات مرتبط
- انبیا: رسالت انبیا ۳
- بنى اسرائیل: هدایت بنى اسرائیل ۸، ۹، ۱۰
- تورات: هدایتگرى تورات ۸
- خدا: عطایاى خدا ۱
- لقاءالله: دلایل حقانیت لقاءالله ۵
- محمد(ص): اذیت محمد(ص) ۶; تکریم محمد(ص) ۱۱; دلایل رسالت محمد(ص) ۴; دلدارى به محمد(ص) ۶; رسالت محمد(ص) ۳; محمد(ص) در قیامت ۷; محمد(ص) در معراج ۷; مقامات محمد(ص) ۱۱; ملاقات محمد(ص) با موسى(ع) ۷; نزول وحى بر محمد(ص) ۴
- مشرکان: اذیتهاى مشرکان ۶
- موسى(ع): اعطاى تورات به موسى(ع) ۱; اهمیت رسالت موسى(ع) ۹; رسالت موسى(ع) ۳; سختى رسالت موسى(ع) ۶; کتاب آسمانى موسى(ع) ۲، ۸; مسؤولیت موسى(ع) ۱۰; موسى(ع) در قیامت ۷; موسى(ع) در معراج ۷; نزول کتاب آسمانى بر موسى(ع) ۴، ۵; هدایتگرى موسى(ع) ۱۰
