السجدة ١٤
ترجمه
| السجدة ١٣ | آیه ١٤ | السجدة ١٥ | ||||||||||||||
| ||||||||||||||||
معنی کلمات و عبارات
«نَسِیتُمْ»: فراموش کرده‌اید. مراد از فراموشی، ترک اعمالی است که سبب نجات می‌گردند. «نَسِینَاکُمْ»: شما را فراموش کرده‌ایم. مراد رها ساختن در عذاب است. «الْخُلْدِ»: جاودانگی. همیشگی.
آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک)
وَ قِيلَ الْيَوْمَ نَنْسَاکُمْ کَمَا... (۴) فَذُوقُوا فَلَنْ نَزِيدَکُمْ إِلاَّ... (۳)
لاَ يَذُوقُونَ فِيهَا بَرْداً وَ لاَ... (۲) إِلاَّ حَمِيماً وَ غَسَّاقاً (۰) جَزَاءً وِفَاقاً (۰) إِنَّهُمْ کَانُوا لاَ يَرْجُونَ... (۱) وَ کَذَّبُوا بِآيَاتِنَا کِذَّاباً (۰) وَ کُلَ شَيْ‌ءٍ أَحْصَيْنَاهُ کِتَاباً (۰)
تفسیر
- آيات ۱ - ۱۴، سوره سجده
- اجمال مطالبى كه سوره مباركه سجده متضمن است
- مقصود از قومى كه پيش ز پيامبر اسلام (صلى الله عليه و اله و سلم )، پيامبر بهسويشان فرستاده نشده بود (ما اتيهم ن نذير من قبلك )
- استواء خداوند بر عرش كنيه از مقام تدبير موجودات بعد از خلقت آنها است
- تحليل معناى شعاعت و اينكه جز خداوند ولى و شفيعى نيست
- معناى ديگرى كه مفسرين براى جمله : ((ما لكم من دونه من ولى و لا شفيع ))قائل شده ند و براى آن توجيهاتى كرده اند
- توضيح مفاد آيه : ((يدبر الامر من السماء الى االارض ثم يعرج اليه فى يوم كانمقداره الف سنة مما تعدون ))
- اشاره به حقيقت حسن و بيان اينكه خلقت و حسن متلازمند (احسنكل شى ء خلقه ) و زشتى و بدى ذاتى مخلوقات نيست
- مراد از انسان در جمله : ((و بدء خلق الانسان من طين ))
- سخن كفار در مقام استعباد معاد، و جواب به آن
- بيان اينكه مرگ انسان نابودى انسان نابودى او نيست با توضيحى راجه به تجرد نفس
- جلوه اى از حال مشركين در روز قيامت
- اشاره به قضاى الهى در امر هدايت و ضلالت انسانها
- بحث روايتى (رواياتى درباره توفى ملك السموات و...)
- گفتارى پيرامون پيدايش انسان نخستين
- نظريان و فرضيات مختلف در اين باره ، از آن جمله فرضيه تطور انواع
- بيان عدم دلالت آياتى كه احيانا براى تاءييد فرضيه تطور بدانها استشهاد شده استبر صحت اين فرضيه
نکات آیه
۱ - درخواست مجرمان در قیامت براى بازگشت به دنیا، از سوى خداوند شدیداً رد مى شود. (فارجعنا نعمل صلحًا ... فذوقوا بما نسیتم لقاء یومکم هذا) احتمال دارد امر «ذوقوا» جواب درخواست مشرکان باشد که در دو آیه پیش (۱۲) مطرح شد.
۲ - کیفر حتمى فراموش کاران روز قیامت، چشیدن عذاب است. (فذوقوا بما نسیتم لقاء یومکم هذا)
۳ - فراموش کردن قیامت، گرفتارى به عذاب را در پى دارد. (فذوقوا بما نسیتم) «باء» در «بما» سببیه و «ما» مصدریه است. بنابراین، معنا چنین مى شود: «به خاطر فراموشى تان روز قیامت را بچشید...!».
۴ - روز قیامت، روزى سخت و هولناک است. (فذوقوا بما نسیتم لقاء یومکم هذا) «هذا» مى تواند مفعول فعل «ذوقوا» باشد و مى تواند صفت باشد، برداشت بالا، بنابر احتمال دوم است و ذکر آن به خاطر بیان هولناکى قیامت است.
۵ - وانهاده شدن انسان به حال خود، در قیامت، کیفر فراموش کردن قیامت در عالم دنیا است. (فذوقوا بما نسیتم لقاء یومکم هذا إنّا نسینکم) «إنّا نسیناکم» براى مقابله با «بما نسیتم» است; یعنى، شما قیامت را فراموش کردید و ما هم، در مقابل، شما را به حال خود وانهادیم.
۶ - مجرمان و منکران قیامت، به عذاب ابدى و پایان ناپذیر گرفتار خواهند شد. (و لو ترى إذ المجرمون ... و ذوقوا عذاب الخلد)
۷ - انسان، در خوبى و یا بدى وضعیت اخروى خویش، نقش اساسى دارد. (فذوقوا بما نسیتم ... و ذوقوا ... بما کنتم تعملون)
۸ - عقیده و عمل، سازنده آخرت انسان است. (فذوقوا بما نسیتم لقاء یومکم هذا ... و ذوقوا ... بما کنتم تعملون)
۹ - مداومت بر اعمال ناشایست، عامل ابتلا به عذاب ابدى است. (و ذوقوا عذاب الخلد بما کنتم تعملون)
۱۰ - عذاب فراموش کاران قیامت، عذابى بس سخت و شدید است. (فذوقوا بما نسیتم لقاء یومکم هذا ... و ذوقوا عذاب الخلد) تکرار «ذوقوا» و مبهم گذاشتن آن و چیزى که شخص گناهکار، امر به چشیدن آن شده است - در «ذوقوا»ى نخست - حکایت از سختى و شدت آن مى کند.
۱۱ - سرافکندگى و شرمندگى، از جمله عذاب هاى روز قیامت است. (و لو ترى إذ المجرمون ناکسوا رءوسهم ... فذوقوا بما نسیتم لقاء یومکم هذا) «هذا» مى تواند مفعول فعل «ذوقوا» باشد و مشارالیه آن مضمون «ناکسوا رءوسهم...» باشد.
۱۲ - منسىِّ خدا شدن، یکى از عذاب هاى روز قیامت است. (فذوقوا بما نسیتم لقاء یومکم هذا إنّا نسینکم) «إنّا نسیناکم» به منزله مقابله با «نسیتم» است; یعنى، چون شما روز قیامت را فراموش کردید، ما هم شما را فراموش کردیم. از آن جایى که آیه، در صدد بیان مجازات فراموش کاران قیامت است عبارت «إنّا نسیناکم» هم مى تواند مجازات تلقى شود.
۱۳ - ابتلاى انسان به کیفرهاى اخروى، نتیجه موضع گیرى ها و عملکرد خود وى است. (فذوقوا بما نسیتم ... بما کنتم تعملون)
۱۴ - عمل ها و موضع گیرى ها هر کدام، متناسب با خود، عذاب و کیفر دارند. (فذوقوا بما نسیتم ... ذوقوا ... بما کنتم تعملون) تکرار «ذوقوا» با ذکر سبب هر کدام از آنها، مى تواند بیان کننده این نکته باشد که هر کدام از عمل ها و نیز برخوردهاى منفى با اعتقادات دینى، عذاب خاص خود را دارد.
موضوعات مرتبط
- انسان: نقش انسان ۷
- بازگشت به دنیا: درخواست بازگشت به دنیا ۱
- جهنم: جاودانان در جهنم ۶; موجبات جهنم ۶
- جهنمیان :۶
- سرنوشت: عوامل مؤثر در سرنوشت ۷
- سعادت: عوامل سعادت اخروى ۷، ۸
- شقاوت: عوامل شقاوت اخروى ۷
- عذاب: اهل عذاب ۲، ۱۰; عذاب سخت ۱۰; موجبات عذاب ۳، ۹، ۱۳
- عقیده: آثار عقیده ۸، ۱۳
- عمل: آثار تداوم عمل ناپسند ۹; آثار عمل ۸، ۱۳
- قیامت: ترسناکى قیامت ۴; خجلت در قیامت ۱۱; عذاب فراموشکاران قیامت ۱۰; عذاب مکذبان قیامت ۶; عذابهاى قیامت ۱۱، ۱۲; کیفر فراموشکاران قیامت ۲; کیفر فراموشى قیامت ۳، ۵; منسى خدا شدن در قیامت ۵، ۱۲; ویژگیهاى قیامت ۴
- کیفر: تناسب کیفر با گناه ۱۴
- گناهکاران: رد خواسته هاى گناهکاران ۱; عذاب گناهکاران ۶
- نظام کیفرى :۱۴
