الفرقان ٥٤

وَ هُوَ الَّذِي‌ خَلَقَ‌ مِنَ‌ الْمَاءِ بَشَراً فَجَعَلَهُ‌ نَسَباً وَ صِهْراً وَ کَانَ‌ رَبُّکَ‌ قَدِيراً

ترجمه

او کسی است که از آب، انسانی را آفرید؛ سپس او را نسب و سبب قرار داد (و نسل او را از این دو طریق گسترش داد)؛ و پروردگار تو همواره توانا بوده است.

|و اوست كسى كه از آب بشرى آفريد و او را داراى پيوند نسبى و سببى گردانيد، و پروردگار تو توانا بوده است

و اوست كسى كه از آب، بشرى آفريد و او را [داراى خويشاوندى‌] نسبى و دامادى قرار داد، و پروردگار تو همواره تواناست.

و او خدایی است که از آب (نطفه) بشر را آفرید و بین آنها خویشی نسب و بستگی ازدواج قرار داد، و خدای تو (بر هر چیز) قادر است.

و اوست که از آب، بشری آفرید و او را دارای [دو نوع پیوند] نسبی و سببی کرد؛ و پروردگارت همواره تواناست.

اوست كه آدمى را از آب بيافريد و او را نسب و پيوند ساخت. و پروردگار تو به اين كارها تواناست.

و او کسی است که از آب انسانی آفرید، و او را دارای پیوند نسبی و سببی گردانید و پروردگار تو تواناست‌

و اوست آن كه از آب- آب منى: نطفه-، آدمى را آفريد پس او را نژاد- پيوستگى نسب- و پيوند- پيوستگى ازدواج- كرد و پروردگار تو [بر هر چيز] تواناست.

خدا است که از آب (مَنی) انسانها را آفریده است و ایشان را به (دو گروه) ذُکور و إناث تبدیل کرده است، و پروردگار تو همواره (بر انجام هر چه بخواهد) توانا بوده و هست.

و اوست کسی که از آب (منی) بشری آفرید. پس او را (دارای خویشاوندی) نسبی و دامادی نهاد. و پروردگارت بس توانا بوده است.

و او است آنکه آفرید از آب بشری پس گردانیدش تباری و پیوندی و بوده است پروردگار تو توانا

الفرقان ٥٣	آیه ٥٤	الفرقان ٥٥
سوره : سوره الفرقان نزول : اطلاعات آماری تعداد کلمات : ١٥ تعداد حروف :

معنی کلمات و عبارات

«الْمَآءِ»: مراد از آب، نطفه است. می‌تواند آب معمولی باشد. یعنی انسانِ نخستین، از آب آفریده شده، و پیدایش تمام افراد انسان از آب نطفه است، و حتّی آب مهمترین ماده ساختمان بدن انسان را تشکیل می‌دهد. «نَسَباً»: خویشاوندی حاصل از جهت مردان. «صِهْراً»: خویشاوندی حاصل از جهت زنان. مراد از (نَسَباً و صِهْراً) دو دسته نر و ماده، یعنی مردان و زنان است (نگا: نجم / و ، قیامت / ).

آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک)

خَلَقَ‌ الْإِنْسَانَ‌ مِنْ‌ نُطْفَةٍ... (۱)

تفسیر

• آيات ۴۱ ۶۲، سوره فرقان
• بيان استهزاء كفار و پاسخ خداوند به اين عمل آنها
• مراد از معبود گرفتن هواى نفس و توضيحى درباره جمله : ((اتخذ الهه هويه ))
• نفى سمع و عقل از كفار و تشبيه آنان به چهار پايانبل هم اضل سبيلا
• تشبيه و تنظير جهل و ضلالت مردم و هدايت آنان به وسيله انبياء، به كشيدن سايه و...
• معناى ((مد الظل )) از نظر ديگر مفسرين
• اشاره به نعمت باد و آب باران
• مقصود از اينكه فرمود با قرآن با دشمنان جهاد كن (جاهدهم به جهادا كبيرا)
• تشبيه انقسام مردم به مؤ من و كافر، به آب دو دريا (يكى گوارا و ديگرى ناگوار) وبه خلقت زن و مرد از نطفه
• مقصود از استثنا ((الا من شاء ان يتخذ الى زبه سبيلا)) در آيه :((قل ما اسئلكم عليه من اجر الا من شاء...))
• نظر مفسرين درباره استثناء مذكور
• تنها وكيل و متصرف در امور بندگان خدا است كه داراى حيات و ملك و علم مطلق است
• معناى جمله ((الرحمن فسئل به خبيرا)) و اقوال مختلف مفسرين در اين باره
• حكايت استكبار مشركين از سجده براى خداوند و فزونى نفرتشان از آن
• بيان استغنا و تعزز خداوند در مقابل استكبار مشركين
• تنظير روشنگرى عالم روحانى و معنوى انسانها باارسال رسل ، به روشنگرى عالم طبيعت با شمس و قمر
• بحث روايتى (رواياتى در ذيل برخى آيات گذشته )

• تفسیر آیات

• تفسیر آیات

• تفسیر آیات

نکات آیه

۱ - آب، خمیر مایه و عنصر نخستین آفرینش آدم(ع) (و هو الذى خلق من الماء بشرًا) درباره کلمه «الماء» در آیه شریفه دو احتمال وجود دارد: ۱- مقصود آب است که جزئى از ماده اولیه خلقت آدم مى باشد. در این صورت مقصود از «بشراً» حضرت آدم خواهد بود. ۲- مراد منى و نطفه است که در این صورت، مقصود از «بشراً» فرزندان آدم; یعنى، نوع انسان ها خواهد بود. برداشت برداشت یاد شده مبتنى بر احتمال نخست است.

۲ - نطفه و منى، خمیرمایه و عنصر نخستین آفرینش انسان (و هو الذى خلق من الماء بشرًا)

۳ - انسان، موجودى با عظمت و بزرگ (و هو الذى خلق من الماء بشرًا) برداشت فوق، از تنوین «بشراً» - که براى تعظیم است - استفاده مى شود.

۴ - انسان ها، داراى دو نوع قرابت و خویشاوندى اند: نسبى و سببى. (فجعله نسبًا و صهرًا) «نسب» - که جمع آن «انساب» است - به معناى قرابت و خویشاوندى از ناحیه پدر است و «صهر» به معناى قرابت و خویشاوندى از ناحیه زن است که به سبب ازدواج به وجود مى آید (خویشاوندى سببى مثل دامادى و...) (برگرفته از لسان العرب). گفتنى است جمله «فجعله نسباً و صهراً» به تقدیر مضاف است; یعنى، «فجعله ذانسب و صهر».

۵ - خداوند، همواره بر هر چیز توانا است. (و کان ربّک قدیرًا) از دیدگاه برخى از مفسران، «کان» در آغاز چنین جمله اى، دلالت بر استمرار مى کند; هر چند این جمله خود - به خاطر اسمیه بودنش نیز - دلالت بر استمرار دارد (آلوسى در روح المعانى، ذیل آیه شریفه). گفتنى است ذکر نشدن متعلق «قدیراً»، حاکى از شمول و فراگیرى قدرت خدا است.

۶ - آفرینش انسان ها از عنصرى مایع (نطفه یا آب) و ایجاد دو نوع پیوند خویشاوندى نسبى و سببى میان آنان، از نشانه هاى ربوبیت و قدرت بى انتهاى خداوند است. (و هو الذى خلق من الماء بشرًا ... فجعله نسبًا و صهرًا و کان ربّک قدیرًا) یادآورى ربوبیت خداوند در پایان آیه شریفه و نیز در آغاز نخستین آیات مربوط به بحث از آفرینش پدیده هاى جهان (ألم تر إلى ربّک...) مى تواند گویاى برداشت یاد شده باشد.

موضوعات مرتبط

• آب: فواید آب ۱
• آدم(ع): عنصر خلقت آدم(ع) ۱
• اسماء و صفات: قدیر ۵
• انسان: عظمت انسان ۳; عنصر خلقت انسان ۲
• خدا: نشانه هاى ربوبیت خدا ۶; نشانه هاى قدرت خدا ۶; وسعت قدرت خدا ۵
• خویشاوندى: اقسام خویشاوندى ۴; خویشاوندى سببى ۴، ۶; خویشاوندى نسبى ۴، ۶
• نطفه: نقش نطفه ۲