الفرقان ٤٢

إِنْ‌ کَادَ لَيُضِلُّنَا عَنْ‌ آلِهَتِنَا لَوْ لاَ أَنْ‌ صَبَرْنَا عَلَيْهَا وَ سَوْفَ‌ يَعْلَمُونَ‌ حِينَ‌ يَرَوْنَ‌ الْعَذَابَ‌ مَنْ‌ أَضَلُ‌ سَبِيلاً

ترجمه

اگر ما بر پرستش خدایانمان استقامت نمی‌کردیم، بیم آن می‌رفت که ما را گمراه سازد! امّا هنگامی که عذاب الهی را ببینند، بزودی می‌فهمند چه کسی گمراهتر بوده است!

|چيزى نمانده بود كه ما را از خدايانمان اگر بر آن‌ها ايستادگى نمى‌كرديم گمراه سازد. به زودى هنگامى كه عذاب را ببينند خواهند دانست چه كسى گمراه‌تر است

چيزى نمانده بود كه ما را از خدايانمان -اگر بر آن ايستادگى نمى‌كرديم- منحرف كند. «و هنگامى كه عذاب را مى‌بينند به زودى خواهند دانست چه كسى گمراه‌تر است.

نزدیک بود که او ما را اگر بر بت‌پرستی خود پایدار نبودیم به کلی گمراه کند و از پرستش خدایانمان باز دارد. و (این مشرکان که از جهل، توحید را گمراهی خواندند) چون عذاب حق را مشاهده کنند خواهند دانست که گمراه‌تر از آنها در عالم نیست.

اگر ما بر پرستش بتهایمان ایستادگی نمی کردیم، نزدیک بود ما را از پرستش آنها منحرف کند. سپس وقتی که عذاب را می بینند خواهند دانست که چه کسی گمراه تر است.

اگر به خاطر خدايانمان سرسختى نمى‌كرديم نزديك بود كه ما را از پرستششان گمراه كند. چون عذاب را ببينند خواهند دانست چه كسى گمراه‌تر بوده است.

چه بسا نزدیک بود که ما را از پرستش خدایانمان -اگر در راه آنان مقاومت نمی‌کردیمبیراه کند، و به زودی، چون عذاب را بینند، بدانند که چه کسی گمراه‌تر است‌

نزديك بود كه ما را از خدايانمان بگرداند و گمراه كند اگر بر آنها شكيبايى و پايدارى نمى‌ورزيديم. و آنگاه كه عذاب را ببينند خواهند دانست كه چه كسى گمراه‌تر است.

اگر ما استقامت و پایداری بر (پرستش) خدایان خود نکنیم، بیم آن می‌رود که (این مرد ما را گمراه سازد، و با حسن بیان و قوّت حجّت خویش) ما را از معبودهایمان منصرف کند (و به سوی یکتاپرستی متمایل نماید، و در نتیجه منحرفمان گرداند. مشرکان در روز قیامت) هنگامی که عذاب (خدا) را دیدند، خواهند دانست که چه کسی گمراه و منحرف است. (آیا تو بیراهه می‌روی، یا این که ایشان کژراهه می‌روند).

«نزدیک بود که ما را بی‌گمان از خدایانمان – اگر بر (پرستش) آنان شکیبایی نمی‌کردیم – گمراه کند.» و هنگامی که عذاب را می‌بینند در آینده‌ای دور [:رستاخیز] خواهند دانست چه کسی گمراه‌تر است.

نزدیک بود که گمراه کند ما را از خدایان ما اگر نه شکیبا می‌شدیم بر آنها و زود است بدانند گاهی که بینند عذاب را کیست گُمتر در راه‌

الفرقان ٤١	آیه ٤٢	الفرقان ٤٣
سوره : سوره الفرقان نزول : اطلاعات آماری تعداد کلمات : ١٩ تعداد حروف :

معنی کلمات و عبارات

«إِن کَادَ ...»: نزدیک است که. حرف (إِنْ) مخفّف از مثقّله است، و اسم آن محذوف و اصل آن: (إِنَّهُ کَادَ) است. «لَیُضِلُّنَا عَنْ ...»: منصرفمان کند از. گمراهمان کند از.

آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک)

قُلْ‌ کُلٌ‌ مُتَرَبِّصٌ‌ فَتَرَبَّصُوا... (۱)

وَ مِنْهُمْ‌ مَنْ‌ يَنْظُرُ إِلَيْکَ‌ أَ... (۰) وَ إِذَا رَآکَ‌ الَّذِينَ‌ کَفَرُوا... (۲)

تفسیر

• آيات ۴۱ ۶۲، سوره فرقان
• بيان استهزاء كفار و پاسخ خداوند به اين عمل آنها
• مراد از معبود گرفتن هواى نفس و توضيحى درباره جمله : ((اتخذ الهه هويه ))
• نفى سمع و عقل از كفار و تشبيه آنان به چهار پايانبل هم اضل سبيلا
• تشبيه و تنظير جهل و ضلالت مردم و هدايت آنان به وسيله انبياء، به كشيدن سايه و...
• معناى ((مد الظل )) از نظر ديگر مفسرين
• اشاره به نعمت باد و آب باران
• مقصود از اينكه فرمود با قرآن با دشمنان جهاد كن (جاهدهم به جهادا كبيرا)
• تشبيه انقسام مردم به مؤ من و كافر، به آب دو دريا (يكى گوارا و ديگرى ناگوار) وبه خلقت زن و مرد از نطفه
• مقصود از استثنا ((الا من شاء ان يتخذ الى زبه سبيلا)) در آيه :((قل ما اسئلكم عليه من اجر الا من شاء...))
• نظر مفسرين درباره استثناء مذكور
• تنها وكيل و متصرف در امور بندگان خدا است كه داراى حيات و ملك و علم مطلق است
• معناى جمله ((الرحمن فسئل به خبيرا)) و اقوال مختلف مفسرين در اين باره
• حكايت استكبار مشركين از سجده براى خداوند و فزونى نفرتشان از آن
• بيان استغنا و تعزز خداوند در مقابل استكبار مشركين
• تنظير روشنگرى عالم روحانى و معنوى انسانها باارسال رسل ، به روشنگرى عالم طبيعت با شمس و قمر
• بحث روايتى (رواياتى در ذيل برخى آيات گذشته )

• آيه ۴۱ - ۴۴
• آيه و ترجمه
• تفسير:
• نكته ها:
• ۱ - هواپرستى و عواقب دردناك آن
• ۲ - چرا از چهارپايان گمراهتر؟!

• تفسیر آیات

• تفسیر آیات

نکات آیه

۱ - اعتراف مشرکان، به تأثیر تلاش هدایت گرانه پیامبر(ص) تا مرز متزلزل شدن پایه هاى عقاید شرک آلودشان (إن کاد لیضلّنا عن ءالهتنا لولا أن صبرنا علیها)

۲ - ایستادگى و مقاومت شدید مشرکان در برابر دعوت و هدایت پیامبر(ص) (إن کاد لیضلّنا عن ءالهتنا لولا أن صبرنا علیها)

۳ - لجاجت و روح حق ناپذیرى مشرکان، مانع از تأثیر نهایى دعوت و هدایت پیامبر(ص) در آنان بود. (إن کاد لیضلّنا عن ءالهتنا لولا أن صبرنا علیها) برداشت فوق، با توجه به این نکته است که صبر و مقاومت در برابر دعوت به حق پیامبر(ص)، معنایى جز لجاجت و عناد ندارد و نشانه وجود روح حق ناپذیرى است.

۴ - مشرکان، به هنگام طلوع خورشید اسلام، به معبودهاى متعددى اعتقاد داشتند. (لیضلّنا عن ءالهتنا) «إله» مفرد «آلهة» به معناى معبود است و جمع آمدن آن حاکى است که مشرکان به چند معبود اعتقاد داشتند.

۵ - صبر و پافشارى بر اندیشه و گرایش باطل، از موانع پیشبرد اهداف و آرمان هاى برگزیده و به حق (إن کاد لیضلّنا عن ءالهتنا لولا أن صبرنا علیها)

۶ - دست شستن از گرایش هاى شرک آلود و روى کردن به تعالیم پیامبران (همچون یگانه پرستى) و عقیده به قیامت، در دیدگاه اهل شرک، گمراهى و انحراف است. (إن کاد لیضلّنا عن ءالهتنا)

۷ - مبارزه با شرک و بت پرستى، در رأس رسالت پیامبر(ص) بود. (إن کاد لیضلّنا عن ءالهتنا لولا أن صبرنا علیها)

۸ - تعالیم قرآن و پیامبراسلام(ص)، به گونه اى است که همه انسان ها - به جز افراد لجوج و حق ناپذیر - را تحت تأثیر خود قرار داده و مؤمن مى سازد. (إن کاد لیضلّنا عن ءالهتنا لولا أن صبرنا علیها)

۹ - مشرکان، به دلیل مقاومت و خیره سرى در برابر دعوت پیامبر(ص)، به عذاب و کیفر الهى تهدید شدند. (و سوف یعلمون حین یرون العذاب من أضلّ سبیلاً) جمله «و سوف یعلمون حین یرون العذاب...» براى تهدید مشرکان لجوج به عذاب، بیان شده است و این عذاب هم مى تواند در دنیا باشد (مانند شکست سخت آنان به دست مسلمانان در جنگ بدر) و هم مى تواند عذاب اخروى باشد.

۱۰ - مشرکان مکّه، پذیراى هیچ سخن حق و منطقى در جهت مخالفت با عقیده شان نبودند. (إن کاد لیضلّنا عن ءالهتنا ... و سوف یعلمون حین یرون العذاب من أضلّ سبیلاً)

۱۱ - مشرکان، در نهایت گمراهى و ضلالت (من أضلّ سبیلاً)

موضوعات مرتبط

• ایمان: ایمان به انبیا ۶; ایمان به توحید ۶; عوامل ایمان ۸
• بت پرستى: تاریخ بت پرستى ۴; مبارزه با بت پرستى ۷
• خدا: تهدیدهاى خدا ۹
• شرک: اعراض از شرک ۶
• عقیده: آثار اصرار بر عقیده باطل ۵; عقیده به قیامت ۶
• قرآن: ویژگیهاى قرآن ۸; هدایتگرى قرآن ۸
• گمراهان ۱۱:
• محمد(ص) : آثار تبلیغ محمد(ص) ۱; دشمنان محمد(ص) ۲; شرک ستیزى محمد(ص) ۷; کیفر دشمنى با محمد(ص) ۹; ممانعت از تبلیغ محمد(ص) ۲; مهمترین رسالت محمد(ص) ۷
• مردم: بت پرستى مردم مقارن بعثت ۴; عقیده مردم مقارن بعثت ۴
• مشرکان: آثار حق ناپذیرى مشرکان ۳; آثار لجاجت مشرکان ۳; استقامت مشرکان ۲; اقرار مشرکان ۱; بینش مشرکان ۶; تهدید مشرکان۹; دشمنى مشرکان ۲; صفات مشرکان ۳; گمراهى مشرکان ۱۱; مشرکان و گمراهى ۶; موانع هدایت مشرکان ۳
• مشرکان مکه: بى منطقى مشرکان مکه ۱۰; حق ناپذیرى مشرکان مکه ۱۰
• معبودان باطل: تعدد معبودان باطل ۴
• هدف: موانع پیشبرد هدف ۵