الحج ٧١
ترجمه
الحج ٧٠ | آیه ٧١ | الحج ٧٢ | ||||||||||||||
|
معنی کلمات و عبارات
«سُلْطَاناً»: حجّت و برهان (نگا: آلعمران / نساء / و و .
آیات مرتبط (تعداد ریشههای مشترک)
تفسیر
- آيات ۶۷ -۷۸ سوره حج
- جواب به كفار و مشركين كه به روش مسلمين در عبادت خدا خرده مى گرفتند
- احتجاج بر اينكه مشركان برهان و علمى بر خدايى ((شركاء(( ندارند
- تمثيلى براى نفى الوهيت آلهه مشركين و بيان عدم دخالت آنها در خلق و تدبير موجودات
- تقرير حجت و برهانى كه از جمله ((ان الله سميع عليم (( براىاصل لزوم ارسال رسل استفاده مى شود
- تقرير حجت و برهانى كه از آيه :(يعلم ما بين ايديهم و ما خلفهم ...) براى عصمت انبياء(عليهم السلام ) استفاده مى شود
- معناى ((جهاد(( و اينكه فرمود: ((جاهدوا فى الله حق جهاده ((
- وجه اينكه ابراهيم (عليه السلام ) را پدر مسلمين ناميد
- بحث روايتى (رواياتى در ذيل آيات گذشته )
- روايتى در اين باره كه آيه ((... هو اجتباكم ...(( درباره اهل بيت (عليهم الصلاة و السلام ) نازل شده است
- چند روايت متضمن استشهاد به جمله ((ما جعل عليكم فى الدين من حرج (( براى رفع حكم حرجى
نکات آیه
۱ - بت پرستى، آیین رایج عرب هاى پیش از اسلام (و یعبدون من دون اللّه ما لم ینزّل به سلطنًا)
۲ - مشرکان، جهان را تحت تدبیر و ربوبیت خدایان (ارباب ها) و خدا را خداى خدایان (رب الأرباب) مى پنداشتند. (و یعبدون من دون اللّه ما لم ینزّل به سلطنًا) ضمیر فاعلى در «لم ینزّل» به «اللّه» و ضمیر «به» به «ما» بازمى گردد. و «سلطان» به معناى تسلط و اقتدار مى باشد. جمله یاد شده، بیانگر جهان بینى غلط مشرکان است; آنان جهان را تحت تدبیر و ربوبیت خدایان (ارباب ها) و خدا را ربّ الأرباب و خداى خدایان مى پنداشتند. بنابراین به جاى پرستش خدا، به عبادت آن خدایان خیالى مى پرداختند. در آیه فوق، این پندار مردود شمرده شده و اعلام شده است که خداوند به هیچ موجودى، هیچ گونه سلطه و اقتدارى که بتواند با آن به رتق و فتق امور جهان بپردازد، عطا نکرده است; بلکه همه هستى در قبضیه قدرت و اقتدار او و تحت ربوبیت و تدبیر مستقیم او قرار دارد.
۳ - وجود خدایان براى تدبیر امور عالم، پندارى باطل است. (و یعبدون من دون اللّه ما لم ینزّل به سلطنًا)
۴ - خداوند، به هیچ موجودى، هیچ گونه اقتدارى براى تدبیر امور جهان، عطا نکرده است. (و یعبدون من دون اللّه ما لم ینزّل به سلطنًا)
۵ - خدا، پروردگار بى همتا و مدبر یگانه سراسر هستى (و یعبدون من دون اللّه ما لم ینزّل به سلطنًا)
۶ - بت پرستى، نشانه نهایت جهل و نادانى است. (و ما لیس لهم به علم)
۷ - مشرکان عصر بعثت، مورد تحقیر شدید خداوند (و یعبدون من دون اللّه ما لم ینزّل به سلطنًا و ما لیس لهم به علم)
۸ - شرک و بت پرستى ظلم است. (و یعبدون من دون اللّه ... و ما للظلمین من نصیر)
۹ - مشرکان، از دستگیرى و نصرت خدا محروم اند. (و ما للظلمین من نصیر)
موضوعات مرتبط
- آفرینش: مدبر آفرینش ۵; منشأ تدبیر آفرینش ۴
- بت پرستى: آثار بت پرستى ۶; بت پرستى در جاهلیت ۱; تاریخ بت پرستى ۱; ظلم بت پرستى ۸
- توحید: توحید ربوبى ۴، ۵
- جهان بینى: جهان بینى توحیدى ۵
- جهل: نشانه هاى جهل ۶
- خدا: محرومان از نصرت خدا ۹
- شرک: ظلم شرک ۸
- عقیده: عقیده باطل ۳; عقیده به تعدد معبود ۳
- مشرکان: تحقیر مشرکان صدراسلام ۷; عقیده مشرکان ۲; محرومیت مشرکان ۹; معبودان باطل مشرکان ۲
- موجودات: عجز موجودات ۴