الأنبياء ٩٧
ترجمه
| الأنبياء ٩٦ | آیه ٩٧ | الأنبياء ٩٨ | ||||||||||||||
| ||||||||||||||||
معنی کلمات و عبارات
«الْوَعْدُ»: مصدر است و به معنی موعود بوده و مراد رستاخیز و قیامت است. «شَاخِصَةٌ»: خیره شده. مات برده. «شَاخِصَةٌ أَبْصَارُ ...»: چشمها باز و خیره و مات ایستاده و پلکها از شدّت خوف به هم زده نشود. (شاخِصَةٌ) خبر مقدّم (أَبْصَارُ) است.
آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک)
وَ إِنْ مِنْ أَهْلِ الْکِتَابِ... (۱) وَ تَرَکْنَا بَعْضَهُمْ يَوْمَئِذٍ... (۰) مُهْطِعِينَ إِلَى الدَّاعِ يَقُولُ... (۱)
تفسیر
- آيات ۹۲ - ۱۱۲ سوره انبياء
- معناى آيه : ((ان هذه امتكم امة واحدة و انا ربكم فاعبدون (( و مراد از ((امت (( در آن
- نكوهش اختلاف مردم در امر دين
- بيان اينكه اعمال كسانى كه تواءم با ايمان ازاعمال صالح به جاى مى آورند مقبول است
- وجوه مختلف در معناى آيه : ((و حرام على قرية اهكناها انهم لايرجعون (( و اشاره به اينكه فساد فرد به فساد مجتمع مى انجامد
- يادآورى معاد و تهديد مشركين به عذاب جاودانى
- مقصود از ((زبور((، ((ذكر(( و ((وراثت (( در آيه : ((ولقد كتبنا... ان الارض يرثهاعبادى الصالحون ((
- بييان اينكه آيه ناظر بر وراثت دنيوى و اخروى هر دو است
- اشاره به اينكه تمامى معارف و احكام اسلام از فروغ توحيد و منتهى به آنند
- اعلام خطر رسول خدا(صلى الله عليه و آله ) به مشركان استهزاء كننده
- بحث روايتى
- رواياتى در ذيل آيه : ((انكم و ما تعبدون حصب جهنم (( و محاجه يكى از مشركين باپيامبر (صلى الله عليه و آله ) بعد از نزول اين آيه
- بيان ضعف رواياتى كه در ذيل (انكم و ما تعبدون خصب جهنم ) از طرف اهل سنت روايت شده است
- روايتى درباره اينكه على (عليه السلام ) و شيعيانش از مصاديق آيه : ((ان الذين سبقتلهم منا الحسنى ...(( مى باشند
- روايتى در اين معنى كه آيه : ((ولقد كتبنا فى الزبور...(( درباره قائم آل محمد (عليهم السلام ) و اصحاب او است
نکات آیه
۱- تحقق وعده راستین خداوند به برپایى قیامت، نزدیک است. (و اقترب الوعد الحقّ )
۲- هجوم یأجوج و مأجوج، از علایم نزدیکى برپایى قیامت است. (حتّى إذا فتحت یأجوج ... و اقترب الوعد الحقّ) ماجراى یأجوج و مأجوج مربوط به دوره آخرالزمان است. بنابراین ذکر مسأله برپایى قیامت پس از این ماجرا، بیانگر این است که این ماجرا از علایم برپایى قیامت است.
۳- قیامت، وعده راستین و تخلف ناپذیر الهى (و اقترب الوعد الحقّ )
۴- خیرگى و بهت زدگى کافران هنگام برپایى قیامت (و اقترب الوعد الحقّ فإذا هى شخصة أبصر الذین کفروا) «شخوص» به معناى دوختن چشم به یک شىء، بدون تحرک است غالباً چنین حالتى براى افراد مبهوت پیش مى آید.
۵- قیامت، واقعه اى غافل گیرانه و ناگهانى است. (و اقترب الوعد الحقّ فإذا هى شخصة) برداشت یاد شده از «إذا»ى فجائیه، به دست مى آید.
۶- قیامت، حادثه اى وحشت زا و دهشت آفرین براى کافران (و اقترب الوعد الحقّ فإذا هى شخصة أبصر الذین کفروا) خیره شدن دیدگان کافران و بهت زدگى آنان، ناشى از حوادث هولناک و دهشت آفرین قیامت است.
۷- نمود حالت ترس و وحشت انسان در دیدگان وى در قیامت (فإذا هى شخصة أبصر الذین کفروا)
۸- اظهار حسرت کافران در قیامت، به خاطر غفلت عمیق و پیوسته خویش از روز قیامت (یویلنا قد کنّا فى غفلة من هذا ) مظروف قبرداشت یاد شده از آمدن «فى» - که براى ظرفیت است - استفاده مى شود. بدین صورت که غفلت، ظرف و انسانِ غافل،رار گرفته است و این حکایت از غوطه ور شدن و فرورفتن در عمق غفلت دارد.
۹- ستم پیشگى، عامل اصلى دورى از حق، گرایش به کفر و بدبختى در جهان آخرت است. (یویلنا قد کنّا فى غفلة من هذا بل کنّا ظلمین) برداشت یاد شده مبتنى بر این است که «بل» در «بل کنّا...» اضراب ابطالى باشد; یعنى، حقیقت این نیست که در آغاز گفتیم که ما در غفلت به سر مى بردیم; بلکه حقیقت این است که ما از ظالمان و ستم پیشگان بودیم.
۱۰- ظلم و غفلت در دنیا، موجب حسرت و ندامت انسان در قیامت (یویلنا قد کنّا فى غفلة من هذا بل کنّا ظلمین) برداشت یاد شده، مبتنى بر این است که «بل» در «بل کنّا...» براى اضراب انتقالى باشد; یعنى، سخنان کافران در قیامت دو چیز است: ۱- اعتراف به غافل بودن خود; ۲- اعتراف به ستمگربودن خویش.
۱۱- اعتراف کافران در قیامت، به ظلم و ستم پیشگى خویش در دنیا (بل کنّا ظلمین )
۱۲- کفر و سرپیچى از عبودیت حق، مصداق بارز ظلم است. (أبصر الذین کفروا ... بل کنّا ظلمین) توصیف کردن کافران به ظالم بودن خود به جاى کافر بودن، بیانگر یکى بودن این دو وصف است و هر کافرى در حقیقت ظالم است.
موضوعات مرتبط
- اقرار : اقرار به ظلم ۱۱
- ترس: نشانه هاى ترس ۷
- چشم: خیرگى چشم در قیامت ۴; نقش چشم ۷
- حسرت: عوامل حسرت اخروى ۱۰
- حق: آثار حق ناپذیرى ۱۲; عوامل حق ناپذیرى ۹
- خدا: حتمیت وعده هاى خدا ۳; وعده هاى خدا ۱
- شقاوت: عوامل شقاوت اخروى ۹
- ظلم: آثار ظلم ۹، ۱۰; موارد ظلم ۱۲
- غفلت: آثار غفلت ۱۰; آثار غفلت از قیامت ۸
- قیامت: ترسناکى قیامت ۶; ترس در قیامت ۷; حتمیت قیامت ۳; خرگ چشم در قامت ۴;ناگهانى بودن قیامت ۵; نزدیکى قیامت ۱; نشانه هاى قیامت ۲; وعده قیامت ۱; ویژگیهاى قیامت ۵
- کافران: اقرار اخروى کافران ۱۱; ترس اخروى کافران ۶; حسرت اخروى کافران ۸; خیرگى چشم کافران ۴; غفلت کافران ۸; کافران در قیامت ۴، ۶، ۸، ۱۱
- کفر: آثار کفر ۱۲; عوامل کفر ۹
- مأجوج: خروج مأجوج ۲
- یأجوج: خروج یأجوج ۲
