الأنبياء ٤٩
ترجمه
| الأنبياء ٤٨ | آیه ٤٩ | الأنبياء ٥٠ | ||||||||||||||
| ||||||||||||||||
معنی کلمات و عبارات
«بِالْغَیْبِ»: در نهان از چشم مردمان، و در وقت خلوت با خود.
آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک)
تفسیر
- آيات ۴۸ - ۷۷ سوره انبياء
- اشاره به وجه تسميه ((تورات (( به : فرقان ، ضياء و ذكر
- مقصود از اينكه قرآن ((ذكر مبارك (( است
- مقصود از اينكه فرمود: ما به ابراهيم رشد او را داديم
- گفتگوى ابراهيم (عليه السلام ) با قوم بت پرست خود
- ابراهيم (ع ) بتها را قطعه قطعه كرد مگر بزرگترين آنها را
- محاجه آن جناب (عليه السلام ) با قوم خود بعد از شكستن بتها:((قال بل فعله كبيرهم ...((
- تنبه مردم بعد از شنيدن كلام ابراهيم (ع )
- اشاره به اينكه ((برد(( و ((سلام (( شدن آتش براى ابراهيم (عليه السلام ) به امرتكوينى خداى تعالى خارج از محدوده اطلاعات ما از سلسله علل و اسباب است
- بيان اينكه در جمله :((و جعلنا هم ائمة يهدون بامرنا(( مراد از هدايت رساندن به مقصد ومراد از ((امر(( امر تكوينى است
- توضيح اينكه مراد از وحى در آيه : ((واوحينا اليهمفعل الخيرات ...(( وحى تسديد است نه وحى تشريع و مؤ يد بودن ائمه به تسديد وتاءييد الهى را افاده مى كند
- بحث روايتى
- چند روايت راجع به اينكه خداوند امامت را در ابراهيم (عليه السلام ) و ذريه او قرار داد
نکات آیه
۱- خشیت و خداترسى، در خلوت و دور از منظر مردمان، از ویژگى هاى تقواپیشگان است. (و ذکرًا للمتّقین . الذین یخشون ربّهم بالغیب) برداشت یاد شده مبتنى براین است که «بالغیب» حال براى فاعل «یخشون» باشد.
۲- تقواپیشگان، از پروردگار خویش با آن که غایب و نهان از انظار آنان است، همواره در خشیت و خوف به سرمى برند. (و ذکرًا للمتّقین . الذین یخشون ربّهم بالغیب ) برداشت یاد شده بر اساس این احتمال است که «بالغیب» حال براى مفعول «یخشون» باشد (ربّهم); یعنى، در حالى که خداوند دور از انظار تقواپیشگان است، آنان از او مى ترسند.
۳- خشیت و ترس آگاهانه و آمیخته با تعظیم در خلوت و نهان از پروردگار، از ارزش ها و اوصاف پسندیده است. (و ذکرًا للمتّقین . الذین یخشون ربّهم بالغیب ) برخى از اهل لغت گفته اند: «خشیت» به معناى ترس آمیخته با تعظیم است و این ترس نوعاً با آگاهى به چیزى است که از آن مى ترسند (مفردات راغب). گفتنى است این معنا مناسب با آیه شریفه است; زیرا خداوند شایسته تعظیم است و تقواپیشگان نیز با آگاهى از مقام خداوند از او مى ترسند.
۴- اهتمام به امر قیامت و ترس و نگرانى از آن، از ویژگى هاى تقواپیشگان است. (و ذکرًا للمتّقین ... و هم من الساعة مشفقون ) واژه «اشفاق» از نظر بسیارى از مفسران و اهل لغت، به معناى ترس توأم با اعتنا و اهتمام است (مفردات راغب و...).
۵- ساعت، از اسامى قیامت است. (و هم من الساعة مشفقون )
۶- قیامت، حقیقتى خطیر و بیم آفرین براى انسان ها (و هم من الساعة مشفقون ) «اشفاق» به معناى عنایت همراه با خوف است و هرگاه به وسیله «من» متعدى شود، معناى ترس در آن بیشتر خواهد بود (لسان العرب).
۷- خداترسى و نگرانى از قیامت، زمینه ساز بهره مندى انسان از وحى و هدایت الهى (و ذکرًا للمتّقین . الذین یخشون ربّهم بالغیب و هم من الساعة مشفقون) خداوند، در آیه قبل، تقواپیشگان را شایسته بهره مند شدن از نور و هدایت خود دانسته و در این آیه اوصاف آنان را بیان کرده است. از ارتباط میان دو آیه مى توان برداشت یاد شده را استفاده کرد.
موضوعات مرتبط
- اخلاق: فضایل اخلاقى ۳
- ترس: اهمیت ترس از قیامت ۴
- خدا: آثار خشیت از خدا ۷; خشیت از خدا ۱، ۲
- خشیت: ارزش خشیت پنهانى ۳; خشیت پنهانى ۱
- الساعة :۵
- قیامت: آثار نگرانى از قیامت ۷; ترسناکى قیامت ۶; حقیقت قیامت ۶; نامهاى قیامت ۵
- متقین: خشیت متقین ۱، ۲; ویژگیهاى متقین ۱، ۴
- هدایت: زمینه هدایت ۷
