طه ١٠٩
ترجمه
| طه ١٠٨ | آیه ١٠٩ | طه ١١٠ | ||||||||||||||
| ||||||||||||||||
معنی کلمات و عبارات
«لا تَنفَعُ الشَّفَاعَةُ»: در روز قیامت. شفاعت به سه شرط انجام می‌گیرد: - خدا به شفاعت کننده اجازه شفاعت دهد (نگا: بقره / یونس / . - آنچه درخواست می‌شود خداپسند باشد (نگا: طه / . - خدا راضی شود از کسی که برای او شفاعت می‌گردد (نگا: انبیاء / ، نجم / ).
آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک)
اللَّهُ لاَ إِلٰهَ إِلاَّ هُوَ... (۲) يَعْلَمُ مَا بَيْنَ أَيْدِيهِمْ وَ... (۲) وَ لاَ تَنْفَعُ الشَّفَاعَةُ عِنْدَهُ... (۴) وَ کَمْ مِنْ مَلَکٍ فِي... (۳) يَوْمَ يَقُومُ الرُّوحُ وَ... (۳)
تفسیر
- آيات ۹۹ - ۱۱۴ سوره طه
- اشاره به اينكه از آيه :((من اعرض عنه فانه يحمل ...(( تجسم اعمال استفاده مى شود
- معناى جمله : ((و نحشر المجرمين يؤ مئذ زرقا
- بيان وضع كوهها در روز قيامت
- حال آدميان در روز قيامت : پيروى داعى ، خشوع اصوات و سود نبخشيدن شفاعت الا من اذن لهالرحمن
- ذلت تمام موجودات در برابر خداوند در قيامت
- معناى آيه : ((ولا تجعل بالقرآن ...(( و اشاره به اينكه از آن استفاده مى شود كه قرآن يكبار دفعتا و بار ديگر تدريجا نازل گرديده است
- بحث روايتى (رواياتى در ذيل آيات گذشته )
- روايتى در نفى رؤ يت خداى تعالى
- چند روايت در ذيل آيه : ((ولا تعجل بالقرآن ...((
نکات آیه
۱ - شفاعت، در صحنه قامت، عنصرى کارساز خواهد بود. (یومئذ لاتنفع الشفعة إلاّ ) سخن از سودمند نبودن شفاعت جز براى مأذونان، بیانگر مسلّم بودن اصل شفاعت است.
۲ - شفاعت، امرى قانون مند، حساب شده و داراى محدوده معین است. (یومئذ لاتنفع الشفعة إلاّمن أذن )
۳ - سودمندى شفاعت، در حق کسانى است که خداوند، رخصت شفاعت شدن به آنان داده باشد. (لاتنفع الشفعة إلاّمن أذن له الرحمن ) «مَن» در «مَن أذن له الرحمان» ممکن است مفعول براى «لاتنفع» باشد. در این صورت مفاد جمله چنین مى شود در قیامت شفاعت به هیچ کس سودى نمى رساند; جز کسانى که مأذون باشند.
۴ - شفاعت شفیعان در قیامت، براى کسانى پذیرفته مى شود که خداوند از گفتار آنان راضى باشد. (لاتنفع الشفعة إلاّ ... و رضى له قولاً )
۵ - خداوند، حاکم مطلق و بى چون و چراى روز قیامت (إلاّمن أذن له الرحمن )
۶ - شفاعت، منافاتى با حاکمیت مطلق خداوند در صحنه قیامت ندارد. (یومئذ لاتنفع الشفعة إلاّمن أذن له الرحمن )
۷ - وجود شفاعت در قیامت و اثربخشى آن در محدوده معین، نشأت گرفته از رحمانیت خداوند است. (لاتنفع الشفعة إلاّمن أذن له الرحمن )
۸ - شفاعت کردن در قیامت، ویژه کسانى است که از جانب خداوند مأذون باشند. (لاتنفع الشفعة إلاّمن أذن له الرحمن ) جمله «لاتنفع...»، ممکن است ناظر به شفاعت کنندگان باشد. براى ترکیب آیه دراین احتمال وجوهى گفته شده است; از جمله این که «الشفاعة» تداعى کننده «شافع» است و مفاد حقیقى آیه، این است که «لاینفع شافع إلاّ...».
۹ - شافعانى در قیامت، مأذون به شفاعت خواهند بود که گفتار آنان مورد رضایت خداوند باشد. (لاتنفع الشفعة إلاّ من ... رضى له قولاً ) جمله «رضى له قولاً» به قرینه «أذن» مربوط به قیامت است و گویاى این نکته است که شافعان در صورتى مى توانند شفاعت کنند که گفته نادرست به زبان نیاورند و آنچه هنگام شفاعت مى گویند، حق و مورد پسند خداوند باشد. نظر داشتن این جمله به گفت وگوهاى دنیوى شفاعت کنندگان نیز استبعادى ندارد.
۱۰ - رضایت خداوند، شرط ثمربخشى گفتار انسان ها در قیامت (و رضى له قولاً )
۱۱ - لزوم مراقبت دقیق انسان بر گفته هاى خویش و پرهیز از سخنانى که موجب سخط خداوند است. (و رضى له قولاً )
۱۲ - گفتارها، داراى نقشى بسیار مؤثر در سرنوشت انسان و کسب رضایت و یا سخط خداوند (لاتنفع الشفعة ... و رضى له قولاً )
موضوعات مرتبط
- انسان: عوامل مؤثر در سرنوشت انسان ها۱۲
- خدا: آثار رحمانیت خدا ۷; آثار رضایت خدا ۹، ۱۰; اجتناب از غضب خدا ۱۱; اذن خدا ۳، ۸; حاکمیت اخروى خدا ۵; زمینه رضایت خدا ۱۲; زمینه غضب خدا ۱۲
- رضایت خدا: شفاعت مشمولان رضایت خدا ۴
- سخن: آثار سخن ۱۲; اهمیت مراقبت در سخن ۱۱
- شفاعت: آثار شفاعت ۱; حتمیت شفاعت ۱; شرایط شفاعت ۳، ۴، ۸; شفاعت و حاکمیت خدا ۶; قانونمندى شفاعت ۲; محدوده شفاعت ۲; مشمولان شفاعت ۳; منشأ شفاعت ۷
- شفیعان: رضایت از شفیعان ۹; شرایط شفیعان ۹
- قیامت: حاکم قیامت ۵; شرایط تأثیر سخن در قیامت ۱۰; شفاعت در قیامت ۱، ۲، ۷
