طه ١٠
ترجمه
| طه ٩ | آیه ١٠ | طه ١١ | ||||||||||||||
| ||||||||||||||||
معنی کلمات و عبارات
«أُمْکُثُوا»: توقّف کنید. اندکی بایستید. «آنَسْتُ»: دیده‌ام. از مصدر (إیناس) که به معنی احساس کردن چیزی است که موجب خوشحالی و آرامش باشد، برعکس «توجّس» که به معنی احساس کردن چیزی است که موجب خوف و هراس است. «قَبَسٍ»: شعله برگرفته از آتش بر نوک چند چوب. «هُدیً»: راهنما. راهنمائی (نگا: بقره / .
آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک)
تفسیر
- آيات ۹ - ۴۸ سوره طه
- بيان آياتى كه چگونگى برگزيدن موسى (عليه السلام ) به رسالت و ماءمور شدنش در كوه طور به دعوت فرعون را حكايت مى كنند
- توضيحى در مورد تكلم خدا با موسى (عليه السلام )
- بيان عدم منافات وجود واسطه در تكلم ، با صدق تكلم خدا با موسى
- شرح خطاب خداى تعالى به موسى (عليه السلام ): ((اننى انا الله لا اله الا انافاعبدنى ...((
- وجوه عديده اى كه در ذيل جمله : ((واقم الصلوة الذكرى (( گفته اند
- مقصود از اينكه درباره قيامت فرمود: ((اكاد اخفيها- نزديكست پنهانش بدارم ((
- آغاز وحى رسالت موسس (عليه السلام ) با استفهام : ((ما تلك بيمينك يا موسى (( واشاره به وجه رد و بدل شدن سؤ ال و جواب درباره عصا
- وجه پرگوئى موسى (ع ) در پاسخ خداوند
- شرح و توضيح درخواست هاى موسى (عليه السلام ) از خداوند بعد از ماءموريت به رسالت (قال رب اشرح لى صدرى ...)
- معناى كلمه (وزير) و بيان علت درخواست موسى از خداوند كه برادرش را وزير قرار دهد.
- مقصود از ذكر و تسبيح خدا در (كى نسخبك كثيرا و نذكرك كثيرا)
- استجابت ادعيه موسى (عليه السلام ) و تذكار منت پيشين خدا بر او در ماجراى زاده شدن وپرورش يافتنش در دامان دشمن
- يادآورى منت ها و تفضلات ديگر خدا به موسى (عليه السلام ) در نجات يافتن از مصر وازدواج با دختر شعيب و اقامت در مدين و...
- مراد از فتنه در (و فتناك فتونا) و وجه موسى را منت شمرده است
- مراد از جمله : ((واصطنعتك لنفسى (( در خطاب خداوند به موسى (عليه السلام )
- بيان اينكه اظهار اميد در كلام خدا(در مانند جمله :((لعله يتذكر او يخشى (() قائم به مقام محلوره است
- و رد سخنى از فخر رازى درباره سر ارسال موسى (عليه السلام ) به سوى فرعون باعلم به ايمان نياوردن او
- اشاره به وجه اينكه موسى و هارون از عقاب و طغيان فرعون اظهار نگرانى كردند
- نكات و دقائقى كه در اوامر خداوند به موسى و هارون درباره رفتن نزد فرعون و دعوت او به كار رفته است
- بحث روايتى
- دعاى پيامبر (ص ) درباره اميرالمؤ منين مشابه دعاى موسى (ع ) در درخواست وزارت ومشاركت هارون
- رد سخن صاحل روح المعانى كه (امر) در حديث را حمل بر ارشاد كرده است .
- روايات ديگرى در ذيل آيات مربوط به رسالت موسى (ع )
نکات آیه
۱ - موسى(ع) و خانواده اش در سیرى شبانه و در بیابان، دچار سرگردانى شده و راه را گم کردند. (إذ رءا نارًا ... بقبس أو أجد على النار هدًى) جمله «أجد على النار هدًى» دلالت مى کند که موسى(ع) و همراهیانش راه را گم کرده بودند و از نبود آتش فهمیده مى شود که آنها در بیابانى سرگردان بودند. دیدن آتش از فاصله اى نسبتاً دور که حتى با احتمال وجود آتش، تصمیم به حرکت جمعى به سوى آن نگرفتند، حاکى از شب بودن و تاریکى منطقه است.
۲ - موسى(ع) در مسیر حرکت خویش، علاوه بر همسر خود، افرادى دیگر ازاعضاى خانواده اش را به همراه داشت. (فقال لأهله امکثوا ) فعل «امکثوا» که به صورت جمع آمده است، بر نکته یاد شده دلالت دارد.
۳ - حضرت موسى(ع) هنگام سرگردانى در بیابان، آتشى را دید و به خانواده اش بشارت داد. (إذ رءا نارًا فقال ... إنّى ءانست نارًا ) «ایناس» (مصدر «ءانست») در معانى «احساس کردن»، «دیدن»، «دانستن» و «شنیدن» استعمال مى شود(لسان العرب). به مناسبت مورد آیه، مراد «دیدن» است.
۴ - خانواده و همراهان موسى(ع) در بیابان، آتشى را که موسى(ع) مشاهده کرد، ندیدند. * (فقال لأهله امکثوا أنّى ءانست نارًا ) از گفته موسى(ع) که فرمود: «من آتشى را دیدم» مى توان احتمال داد که دیگر همراهان موسى(ع) آن آتش را ندیده بودند. و گرنه دیدن را به خود اختصاص نمى داد.
۵ - موسى(ع) تصمیم گرفت براى آوردن پاره آتشى جهت روشن کردن آتش و یا پیدا کردن راهنما، خود را به محل آتش برساند. (لعلّى ءاتیکم منه بقبس أو أجد على النار هدًى ) «قبس»، یعنى اخگر و آن، چوب آتش گرفته اى است که براى برافروختن آتش دیگر، از آتش آماده اقتباس کرده باشند (لسان العرب). «هدىً» مصدر و به معناى اسم فاعل (هادى) است. حرف «أو» در آیه براى تعیین یکى از دو کار است، یعنى موسى(ع) در نظر داشت اگر با راهنمایى برخورد کرد، به راه ادامه دهند وگرنه با فراهم کردن آتش، خود را گرم نگه دارند.
۶ - موسى(ع) از خانواده اش خواست که در جاى خود منتظر وى بمانند و با او به مکان آتش نیایند. (فقال لأهله امکثوا إنّى ءانست نارًا ) «مکث» به معناى درنگ کردن و انتظار کشیدن است (قاموس).
۷ - خدمت به همسر و خانواده و تلاش براى رفع نیازمندى هاى آنان، رفتارى پسندیده است. (فقال لأهله امکثوا ... لعلّى ءاتیکم منها بقبس )
۸ - نمایان شدن آتش و فراهم آمدن خلوت گاهى براى اعطاى رسالت به موسى(ع)، حادثه اى با اهمیت و درخور توجه براى پیامبر(ص) بود. (هل اتیک حدیث موسى . إذ رءا نارًا ) کلمه «إذ» ظرف است براى «حدیث» (در آیه قبل) و استفهام در آن آیه براى ترغیب پیامبر(ص) به توجه به آن ماجرا است.
۹ - امور طبیعى، مجراى عملى شدن اراده خداوند در باره اعطاى رسالت به پیامبران است. (إذ رءا نارًا ... لعلّى ءاتیکم منها بقبس) کشاندن موسى(ع) به کوه طور - که از آیات بعد استفاده مى شود - با فراهم آوردن مقدماتى طبیعى (از قبیل گم کردن راه، احساس نیاز به آتش و...)، گویاى نکته مذکور است.
موضوعات مرتبط
- انبیا: منشأ نبوت انبیا ۹
- خانواده: تأمین نیازهاى خانواده ۷
- خدا: مجارى اراده خدا ۹
- عوامل طبیعى: نقش عوامل طبیعى ۹
- عمل: عمل پسندیده ۷
- کوه طور: آتش کوه طور ۳، ۴، ۵، ۶; اهمیت آتش کوه طور ۸
- محمد(ص): محمد(ص) و قصه موسى(ع) ۸
- موسى(ع): اهمیت قصه موسى(ع) ۸; بشارتهاى موسى(ع) ۳; خانواده موسى(ع) ۴، ۶; سرگردانى خانواده موسى(ع) ۱; سرگردانى موسى(ع) ۱، ۳; قصه موسى(ع) ۱، ۲، ۳، ۴، ۵; مسافرت شبانه خانواده موسى(ع) ۱; مسافرت شبانه موسى(ع) ۱; موسى(ع) در سرزمین طوى ۳، ۴; موسى(ع) در کوه طور ۵; همسفران موسى(ع) ۲، ۴
