مريم ٧٩
ترجمه
| مريم ٧٨ | آیه ٧٩ | مريم ٨٠ | ||||||||||||||
| ||||||||||||||||
معنی کلمات و عبارات
«کَلاّ»: نه چنین است. حرف ردع و انکار است و سخن گوینده ماقبل را باطل می‌گرداند و او را از کاری که کرده است باز می‌دارد. «نَمُدُّ»: طول می‌دهیم. مستمرّ و پیاپی می‌کنیم. افزایش می‌دهیم و مضاعف می‌گردانیم.
تفسیر
- آيات ۷۳ - ۸۰ سوره مريم
- استدلال كفار به اينكه مقام و مجلس بهترى از مؤ منين دارند پس بر حق اند
- پاسخ به احتجاج باطل كفار
- كمك خداوند به گمراهى بشتر و استمرار آن براى گمراهان !
- جواب دوم به اجتجاج كفار كه گفتند: ((اى الفريقين خير مقاما و احسن نديا((
- استدلالى ديگر از كفار، مشابه استدلال پيشين كه مال و فرزند دار شدن را نتيجه كفر پنداشته اند و جواب خداى تعالى بدانان
نکات آیه
۱- آنان که کفر را وسیله و راهى براى رسیدن به مال و فرزند قرار داده اند، هیچ تضمینى براى رسیدن به آرزوى خود ندارند. (کلاّ) «کلاّ» حرف ردع است و بر بى پایگى پندارهایى که قبل از آن مطرح بوده، دلالت دارد.
۲- گفته ها و ادعاهاى نارواى آدمیان، به فرمان خداوند نوشته و ثبت مى گردد. (کلاّ سنکتب ما یقول) «سنکتب ما یقول» به قرینه حرف «سین» در «سنکتب» و مضارع بودن «یقول»، مربوط به گفتار ناروایى است که در آینده از شخص کافر صادر مى شود; ولى از دخیل نبودن زمان آینده در استحقاق مجازات، مى توان فهمید که ثبت گفتار گذشته او نیز مورد نظر است.
۳- ثبت گناهان در نامه اعمال، فورى نیست و با انجام آن با تأخیر صورت مى گیرد. (سنکتب ما یقول) حرف «سین» براى استقبال است و دلالت دارد که ثبت گفتارى که از شخص صادر مى شود، با اندکى فرصت انجام مى گیرد. دلیل این تأخیر ممکن است احتمال توبه از گناه باشد.
۴- گفته ها و ادعاهاى بى اساس در مورد کفر و ایمان و آثار آنها، داراى عقوبت و عذاب (سنکتب ما یقول و نمدّ له من العذاب)
۵- خداوند کسانى را که براى ازدیاد مال و فرزند به کفر روآورده اند، به عذابى مداوم و بىوقفه گرفتار خواهد ساخت. (و نمدّ له من العذاب مدًّا) معناى اصلى «مدّ» کشاندن چیزى در ناحیه طول آن و متصل ساختن اشیا به یکدیگر براى طولانى ساختن آن است (تاج العروس). مصداق این معنا در آیه، استمرار عذاب است و مفاد آن چنین است: «بدون انقطاع، از عذاب براى او پیش مى آوریم تا همواره در عذاب بماند».
۶- عذاب آدمیان، مستند به اسنادى مکتوب و ثبت شده است. (سنکتب ما یقول و نمدّ له من العذاب)
۷- مسؤولیت انسان، در برابر گفته ها و ادعاهاى خود (کلاّ سنکتب ما یقول و نمدّ له من العذاب مدًّا) خبر از نوشته شدن حتمى گفته ها (سنکتب...) و به دنبال آن بحث از عذاب الهى، حاکى از حسابرسى و مواخذه آن گفته ها و گویاى مسؤولیت انسان در برابر آنها است.
۸- لزوم مواظبت بر گفته ها و پرهیز از اظهار نظرهاى بى برهان (سنکتب ما یقول و نمدّ له من العذاب) تهدید به عذاب در مورد ادعاهاى بى جا، دلیل مسؤولیت آوربودن سخن و لزوم مراقبت انسان بر گفته هاى خود و پرهیز از عواقب ناگوارِ ادعاهاى بى دلیل است.
۹- ادعا و سخن در باره معارف دینى و آثار مثبت و منفى آن، باید مستند به علم و حجت باشد. (کفر بأیتنا و قال ... سنکتب ما یقول و نمدّ له من العذاب مدًّا)
۱۰- خداوند، مدعیان دستیابى به مال و فرزند با کفرورزى را، در عذاب کفر و جهل خودشان نگاه مى دارد. (و نمدّ له من العذاب مدًّا) محتمل است مراد از «العذاب» عذاب گمراهى و کفرى باشد که کافر در آن گرفتار است. جمله «فلیمدد له الرحمان مدّاً» در آیات پیشین نیز - که تداوم ضلالت گمراهان را بیان کرده - از همین مقوله است.
موضوعات مرتبط
- ادعا: کیفر ادعا هاى بیجا ۴
- انسان: مسؤولیت انسان ۷
- خدا: اوامر خدا ۲
- دین: روش تبیین دین ۹
- سخن: اجتناب از سخن بیجا ۸; برهان در سخن ۹; ثبت سخن ۲; روش سخن ۹; کیفر سخن بیجا ۴; مراقبت در سخن ۸; مسؤول سخن ۷
- عذاب: اهل عذاب ۵; قانونمندى عذاب ۶; موجبات عذاب ۴
- عمل: تأخیر در ثبت عمل ۳
- کافران: پوچى آرزوى کافران ۱; تداوم عذاب کافران ۵; جهل کافران ۱۰; عذاب کافران ۱۰
- نامه عمل ۳: نقش نامه عمل ۳ ۶
