مريم ٢٤
ترجمه
| مريم ٢٣ | آیه ٢٤ | مريم ٢٥ | ||||||||||||||
| ||||||||||||||||
معنی کلمات و عبارات
«نَادَاهَا»: او را صدا زد. فاعل جبرئیل است. برخی آن را عیسی می‌دانند که از درون شکم، مادر خود را ندا داده است. «مِن تَحْتِهَا»: از مکان پائین و زیرین او. «تَحْتَکِ»: زیرین و پائین تو. «سَرِیّاً»: چشمه. رودخانه کوچک. پیدایش این آب، نخستین نشانه دالّ بر پاکی و کرامت مریم بود. از ماده (سَری، یَسْری). انسان والامقام که مراد عیسی است. یا از ماده (سَرا، یَسْرُو). «قَدْ جَعَلَ رَبُّکِ تَحْتَکِ سَرِیّاً»: خداوند پائین‌تر از مکان تو چشمه‌ای یا رودخانه‌ای پدیدار کرده است. خداوند از تو بزرگواری را به وجود می‌آورد.
آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک)
فَأَشَارَتْ إِلَيْهِ قَالُوا کَيْفَ... (۰) فَکُلِي وَ اشْرَبِي وَ قَرِّي عَيْناً... (۰) وَ جَعَلْنَا ابْنَ مَرْيَمَ وَ... (۱)
تفسیر
- آيات ۱۶ - ۴۰ سوره مريم
- اشاره به شباهتهاى داستان يحيى و داستان عيسى (عليهما السلام )
- مراد از جمله : ((فاتخذت من دونهم حجابا((
- مقصود از روحى كه براى مريم (عليه السلام ) به صورت بشرمتمثل شد
- گفتارى در معناى تمثل
- نقد و بررسى چهار اشكال و شبهه اى كه پيرامون جبرئيل براى مريم مطرح شده است
- پاسخ به اشكال دوم درباره تمثل
- پاسخ به اشكالهاى سوم و چهارم
- حاصل سخن درباره حقيقت تمثل
- پناه بردن مريم به خدا و آگاهانيدن او به دارا شدن پسر شدن پسرى توسط جبرئيل
- حكايت وضع حمل مريم و اندوه و نگرانى او در اين خصوص
- حضرت عيسى (ع ) مادر خود را تسلى و دلدارى مى دهد
- سفارش به روزه سكوت گرفتن براى رهايى از زخم زبان مردم
- وجوم مختلف درباره لفظ ((كان (( در جمله : ((كيف نكلم من كان فى المهد صبيا((
- سخن گفتن عيسى (عليه السلام ) در گهواره با مردم :((قال انى عبدالله ...((
- تقرير حجتى بر نفى فرزند بودن عيسى (عليه السلام ) براى خدا
- توبيخ كسانى كه درباره عيسى (عليه السلام ) اختلاف كردند و گمراه گشتند، و تهديدآنان
- معناى جلمه (لكن الظالمون اليوم فى ظلال مبين )
- روز قيامت براى ظالمين روز حسرت است
- توضيحى درباره مراد از اينكه فرمود: ((انا نحن نرث الاءرض و من عليها...((
- بحث روايتى (رواياتى در ذيل آيات مربوط به مريم وحمل او به عيسى و تكلم عيسى در نوزادى و...)
نکات آیه
۱- مریم(س)، در کنار درخت خرما وضع حمل نمود و عیسى(ع) را به دنیا آورد. (فأجاءها المخاض إلى جذع النخلة ... فنادیها) «فاء» در «فناداها» فصیحه است و از جمله اى محذوف، قبل از خود، حکایت مى کند و مضمون آن جمله، خبر از ولادت عیسى(ع) در کنار درخت است.
۲- حضرت عیسى(ع) در شرایط سخت روحى و جسمى مادرش مریم(س) پس از زایمان با وى سخن گفت و او را دل دارى داد. (فحملته ... فنادیها من تحتها ألاّتحزنى) مراد از ضمیر فاعلى در «نادى» - به قرینه ضمائر «فحملته فانتبذت به» در آیات قبل - حضرت عیسى(ع) است و مراد از ضمیر «من تحتها» همانند ضمیر «فناداها» حضرت مریم(س) است. برخى فاعل «نادى» را جبرئیل دانسته و ضمیر «من تحتها» را به «نخلة» یا «مریم» ارجاع داده اند; ولى سیاق آیات با آنچه گفته شد سازگارتر است.
۳- عیسى(ع) در بدو تولد، مادرش مریم(س) را به اندوهگین نبودن توصیه کرد. (فنادیها من تحتها ألاّتحزنى)
۴- خداوند، هم زمان با ولادت عیسى(ع)، در نقطه اى پایین تر از مکان استقرار مریم(س)، جویبارى پدیدار ساخت. (فنادیها من تحتها ألاّتحزنى قد جعل ربّک تحتک سریًّا) «سرىّ» به معناى نهر کوچک است و به معناى «رفیع» نیز استعمال شده است، ولى جمله «اشربى» - در آیات بعد - قرینه بر اراده معناى اول است.
۵- عیسى(ع) در بدو تولد، مادرش مریم(س) را به روان شدن جویبارى در پایین دست او بشارت داد. (فنادیها ... قد جعل ربّک تحتک سریًّا)
۶- نبود آب به هنگام زایمان، موجب نگرانى شدید مریم(س) شده بود. (ألاّتحزنى قد جعل ربّک تحتک سریًّا) «قد جعل» تعلیل براى «ألاّتحزنى» است، یعنى محزون نباش، زیرا خداوند در پایین دست تو آیى روان قرار داده است. از این تعلیل مى توان دریافت که تا چه اندازه مریم(س) براى آب نگران بوده و این بشارت چه نقشى در شادمانى وى ایفا کرده است.
۷- زنان، پس از زایمان - به ویژه در ساعات نخستین آن - نیازمند آب آشامیدنى، آرامش روحى و روانى و نداشتن حزن و اندوه اند. (ألاّتحزنى قد جعل ربّک تحتک سریًّا) توصیه شدن مریم(س) به محزون نبودن و نیز فراهم ساختن آنچه او را شادمان مى کند، (آب روان) اشاره به ضرورى بودن آرامش و انبساط خاطر پس از زایمان زنان دارد.
۸- امدادرسانى به انسان هاى شایسته و پاکدامن - به ویژه در شرایط سخت - از جلوه هاى ربوبیت خداوند است. (قد جعل ربّک تحتک سریًّا)
۹- عملکرد عوامل طبیعى، عمل خداوند است. (قد جعل ربّک تحتک سریًّا) اِسناد فراهم آوردن نهر آب به خداوند، مى تواند ناظر به این نکته باشد که چون عوامل طبیعى، مجراى ظهور افعال خداوند هستند، پس کار آنها در حقیقت کار خدا است.
۱۰- طبیعت، در تسخیر مشیت و خواست خداوند است. (قد جعل ربّک تحتک سریًّا) ممکن است اسناد فراهم آوردن نهر آب به خداوند، به این لحاظ باشد که اسباب طبیعى جز به اذن خداوند نمى توانند اثرى ایجاد کنند.
۱۱- ویژگى هاى حضرت عیسى(ع)، از اولین لحظه میلاد او بروز کرد. (فنادیها من تحتها ألاّتحزنى قد جعل ربّک تحتک سریًّا) کلمه «من تحتها» (از پایین او) دلالت مى کند که حضرت عیسى(ع) هنگامى این سخنان را گفته که هنوز مادرش، حتى او را به آغوش نگرفته و بر دامن خویش ننشانده بود، شناخت حالات مادر و پى بردن به نیازهاى روحى او، بیانگر عمق توان مندى هاى حضرت عیسى(ع) است.
۱۲- در پى زایمان مریم(س)، فرشته الهى (جبرئیل) او را از جارى شدن آب در پایین پایش با خبر ساخت. (فنادیها من تحتها ألاّتحزنى قد جعل ربّک تحتک سریًّا) محتمل است که ضمیر فاعلى در فناداها به فرشته الهى برگردد.
روایات و احادیث
۱۳- «عن أبى جعفر(ع): ضرب عیسى(ع) برجله فظهرت عین ماء تجرى ; از امام باقر(ع) روایت شده: عیسى(ع) (هنگام ولادت) پاى خود را بر زمین زد، پس چشمه آب روانى ظاهر شد».[۱]
۱۴- «قال رسول اللّه (ص): ... و هذا عیسى ابن مریم(ع) قال اللّه - عزّوجلّ- فیه «فناداها من تحتها ألاّتحزنى...» فکلّم أمّه وقت مولده ; از رسول خدا(ص) روایت شده که فرمود: ... این عیسى بن مریم(ع) است که خداوند - عزّوجلّ - در باره او فرمود «فناداها من تحتها ألاّتحزنى ...» پس عیسى(ع) با مادرش به هنگام ولادت سخن گفت».[۲]
موضوعات مرتبط
- آب: چشمه آب ۱۳
- جبرئیل: جبرئیل و مریم(ع) ۱۲
- خدا: افعال خدا ۴، ۹; حاکمیت مشیت خدا ۱۰; زمینه امدادهاى خدا ۸; نشانه هاى ربوبیت خدا ۸
- زائو: اهمیت آرامش زائو ۷; نیازهاى معنوى زائو ۷
- طبیعت: تسخیر طبیعت ۱۰
- عفیفان: امداد به عفیفان ۸
- عوامل طبیعى: نقش عوامل طبیعى ۹
- عیسى(ع): بشارتهاى عیسى(ع) ۵; تکلم عیسى(ع) در نوزادى ۲، ۳، ۱۴; توصیه هاى عیسى(ع) ۳; دلدارى عیسى(ع) ۲; قصه عیسى(ع) ۲، ۳، ۱۳، ۱۴; معجزه عیسى(ع) ۱۳; ولادت عیسى(ع) ۴; ویژگیهاى عیسى(ع)۱۱; ویژگیهاى ولادت عیسى(ع) ۱۱
- مریم(ع): اندوه مریم(ع) ۳; بشارت به مریم(ع) ۵; بى آبى در زایمان مریم(ع)۶; توصیه به مریم(ع) ۳; دلدارى به مریم(ع) ۲; زایمان مریم(ع) ۱۲; عوامل نگرانى مریم(ع) ۶; قصه مریم(ع) ۲، ۳، ۵، ۶; مکان زایمان مریم(ع) ۱; نخل قصه مریم(ع) ۱; نهر آب قصه مریم(ع) ۴، ۵، ۱۲; وحى به مریم(ع) ۱۲
- نیازها: نیاز به آرامش ۷
