النساء ٥

وَ لاَ تُؤْتُوا السُّفَهَاءَ أَمْوَالَکُمُ‌ الَّتِي‌ جَعَلَ‌ اللَّهُ‌ لَکُمْ‌ قِيَاماً وَ ارْزُقُوهُمْ‌ فِيهَا وَ اکْسُوهُمْ‌ وَ قُولُوا لَهُمْ‌ قَوْلاً مَعْرُوفاً

ترجمه

اموال خود را، که خداوند وسیله قوام زندگی شما قرار داده، به دست سفیهان نسپارید و از آن، به آنها روزی دهید! و لباس بر آنان بپوشانید و با آنها سخن شایسته بگویید!

و اموالى كه خداوند آن را وسيله قوام زندگى شما قرار داده است در اختيار سفيهان قرار ندهيد، و از آن به آنها خوراك و پوشاك بدهيد و با آنها نيكو سخن بگوييد

و اموال خود را -كه خداوند آن را وسيله قوام [زندگى‌] شما قرار داده- به سفيهان مدهيد، و[لى‌] از [عوايد] آن به ايشان بخورانيد و آنان را پوشاك دهيد؛ و با آنان سخنى پسنديده بگوييد.

و اموالی که خدا قوام زندگی شما را به آن مقرّر داشته به تصرّف سفیهان ندهید و از مالشان نفقه و لباس به آنها دهید و با آنان سخن نیکو و دلپسند گویید.

و اموالتان را که خدا مایه قوام و برپایی [زندگی] شما گردانیده به سبک مغزان ندهید، ولی آنان را از درآمد آن بخورانید و لباس بپوشانید و با آنان به صورتی شایسته و پسندیده سخن گویید.

اموالتان را كه خدا قوام زندگى شما ساخته است به دست سفيهان مدهيد، ولى از آن هزينه و لباسشان دهيد و با آنان سخن به نيكى گوييد.

و به کم‌خردان اموالشان را که خداوند شما را به سرپرستی آن گماشته است ندهید و از [سود و بهره‌] آن خوراک و پوشاکشان دهید و با آنان به زبان خوش سخن بگویید

و مالهاى خود را كه خداوند وسيله برپابودن زندگى شما قرارداده به كم خردان مدهيد- يا: و مالهاى يتيمان را كه در دست شماست به كم خردان آنها مدهيد-، و در آن- يعنى از در آمد آن مالها- بخورانيد و بپوشانيدشان و به آنها سخنى پسنديده گوييد.

اموال کم‌خردان را که در اصل اموال شما است به خود آنان تحویل ندهید. چرا که خداوند اموال را برایتان قوام زندگی گردانده است. از (ثمرات) آن خوراک و پوشاک ایشان را تهیّه کنید و با سخنان شایسته با آنان گفتگو کنید (و ایشان را نیازارید و با ایشان بدرفتاری نکنید).

و اموالتان را -که آنها را خدا (وسیله‌ی) قوام و به پا داشتن (زندگی) شما قرار داده- به سفیهان مدهید، و در آن نیازهایشان را تأمین کنید و آنان را پوشاک دهید، و با آنان سخنی پسندیده بگویید.

و ندهید به کم‌خردان اموالتان را که آن را خدا پایداری شما گردانیده است و لیکن خوراک و پوشاک دهیدشان از آن و بگوئید بدیشان گفتاری نیک‌

النساء ٤	آیه ٥	النساء ٦
سوره : سوره النساء نزول : ٨ هجرت اطلاعات آماری تعداد کلمات : ٢٠ تعداد حروف :

معنی کلمات و عبارات

«أَمْوَالَکُمْ»: دارائیتان. مراد دارائی ایشان یعنی کم‌خردان و کودکانی است که نمی‌توانند در دارائی خود به نحو شایسته تصرّف کنند. در اینجا ضمانت اجتماعی مورد نظر است و محافظت اموال سفیهان، محافظت اموال همه ملّت است. «قِیَاماً»: وسیله پایداری و مایه پابرجائی.

آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک)

وَ إِذَا قِيلَ‌ لَهُمْ‌ آمِنُوا کَمَا... (۴)

تفسیر

• تفسیر آیات

• تفسیر آیات

• تفسیر آیات

• تفسیر آیات

نکات آیه

۱- ثروتها، نباید در اختیار سفیهان قرار گیرد. (و لا تؤتوا السّفهاء اموالکم)

۲- محجور بودن سفیه، از تصرف در اموال (و لا تؤتوا السّفهاء اموالکم)

۳- در انفاق به سفیهان، نباید مال را در اختیار آنان قرار داد.* (و لا تؤتوا السّفهاء اموالکم) برخى برآنند که مراد از «ایتاء»، انفاق بر آنان است ; یعنى به هنگام انفاق بر آنان، اموالتان را در اختیار آنان قرار ندهید، بلکه در جهت منافع آنان به کار گیرید.

۴- جواز پرداخت اموال کم ارزش سفیهان به آنان (و لا تؤتوا السّفهاء اموالکم الّتى جعل اللّه لکم قیاماً) به آن احتمال که «الّتى جعل ... »، قیدى احترازى باشد، بر این مبنا مى توان اموالى که ارزش اقتصادى چندانى ندارد، در اختیار سفیه قرار داد.

۵- اموال سفیه، باید در اختیار ولىّ او باشد. (و لا تؤتوا السّفهاء اموالکم) جمله «لا تؤتوا ... » (اموال را به سفیهان نپردازید)، فرض را بر این قرار داده که اموال آنان باید در اختیار دیگرى باشد، و چون مخاطبان آیه در مورد یکایک سفیهان نمى تواند همه مسلمانان باشد، به نظر مى رسد خطاب متوجّه ولىّ سفیه است.

۶- جامعه داراى حقوقى نسبت به اموال شخصى افراد (و لا تؤتوا السّفهاء اموالکم) نسبت دادن اموال شخصى سفیهان به جامعه، مى رساند که جامعه در اموال شخصى افراد، حقوقى دارد.

۷- امور اقتصادى جامعه، نباید در دست سفیهان قرار گیرد. (و لا تؤتوا السّفهاء اموالکم)

۸- خداوند، مالک حقیقى اموال و ثروتها (اموالکم الّتى جعل اللّه لکم قیاماً)

۹- ثروتها و اموال، وسیله برپایى و قوام جامعه (اموالکم الّتى جعل اللّه لکم قیاماً) کلمه «قیاماً»، به معنى برپادارنده است. (لسان العرب).

۱۰- افرادى که اموال خویش را در غیر مصالح جامعه به کار مى گیرند، در تلقى دین، سفیه هستند.* (اموالکم الّتى جعل اللّه لکم قیاماً) جمله «لا تؤتوا السّفهاء اموالکم التى ... قیاماً»، مى رساند که خداوند از آن جهت پرداخت اموال سفیهان را به آنان ممنوع کرده که آن را در غیر مصالح جامعه و قوام و برپایى آن مصرف مى کنند. بنابراین، مصرف مال در غیر مصلحت جامعه، مصرفى سفیهانه و مصرف کننده آن، سفیه است.

۱۱- ثروت باید براى رشد اقتصادى جامعه به کار گرفته شود. (اموالکم الّتى جعل اللّه لکم قیاماً) از اینکه خداوند مال را براى برپایى جامعه قرار داده و به همین جهت پرداخت آن را به سفیهان منع کرده، معلوم مى شود که ثروتها باید در جهت رشد اقتصادى، که قوام جامعه به آن بستگى دارد، به کار گرفته شود.

۱۲- تأمین خوراک و پوشاک (مخارج زندگى) سفیهان، بر عهده جامعه است. (و ارزقوهم فیها و اکسوهم)

۱۳- لزوم به جریان انداختن سرمایه سفیهان، و تأمین آنان از سود آن (و ارزقوهم فیها و اکسوهم) خداوند مقرر داشته است که روزى سفیهان در اموال آنان باشد و نه از اموال آنان و لذا فرمود: «و ارزقوهم فیها» و نفرمود: «منها». تنها راهى که مى تواند این معنا را تأمین کند این است که سرمایه آنان در جریان افتد و از سود به دست آمده زندگى آنان تأمین گردد.

۱۴- لزوم برخورد شایسته و سازنده در گفتار و رفتار با سفیهان (و قولوا لهم قولا معروفاً) در برداشت فوق کلمه «قولاً» به معناى کنایى آن، یعنى مطلق معاشرت (سخن و رفتار)، گرفته شده است.

روایات و احادیث

۱۵- ممنوعیت سپردن اموال به شرابخوار، به دلیل سفاهت وى (و لا تؤتوا السّفهاء اموالکم) امام صادق (ع) در مقام نهى از امین قرار دادن شرابخوار فرمود: «و لا تؤتوا السّفهاء اموالکم» فاىُّ سفیه اسفه من شارب الخمر؟

۱۶- ضرورت پرهیز از سپردن اموال به سفیهان، براى جلوگیرى از اتلاف و تباه شدن آن (و لا تؤتوا السّفهاء اموالکم) امام باقر (ع): ... انّ اللّه نهى عن ... و فساد المال ... انّ اللّه عز و جل یقول ... و لا تؤتوا السّفهاء اموالکم ... .

۱۷- لزوم اجتناب از سپردن اموال به افرادى که مورد اعتماد نیستند. (و لا تؤتوا السّفهاء اموالکم) امام صادق (ع) درباره «السّفهاء» در آیه فوق فرمود: من لا تثق به.

۱۸- ضرورت پرهیز از سپردن اموال یتیمان به آنها، قبل از رسیدن آنان به مرحله رشد (و لا تؤتوا السّفهاء اموالکم) امام صادق (ع) در پاسخ سؤال از آیه فوق فرمود: هم الیتامى لا تعطوهم اموالهم حتّى تعرفوا منهم الرُشد ... .

موضوعات مرتبط

• احکام:۱، ۲، ۴، ۵، ۱۳، ۱۵، ۱۶، ۱۸
• اقتصاد: توسعه اقتصادى ۱۱
• انفاق: به سفیه ۳
• ثروت: نقش ثروت ۹
• جامعه: عوامل تشکیل جامعه ۹ ; عوامل رشد جامعه ۱۱ ; مسؤولیت جامعه ۶، ۱۲ ; مصالح جامعه ۱۰
• خدا: مالکیت خدا ۸
• سخن: ادب در سخن ۱۴
• سرمایه: اهمیّت سرمایه ۱۱
• سفیه:۱۰، ۱۵ احکام سفیه ۱۰، ۱۵ ۱، ۴، ۵، ۷، ۱۲، ۱۳، ۱۵، ۱۶ ; تأمین سفیه ۱۰، ۱۵ ۱۲، ۱۳ ; کفالت سفیه ۱۰، ۱۵ ۵ ; مال سفیه ۱۰، ۱۵ ۴، ۵، ۱۳ ; محجوریت سفیه ۱۰، ۱۵ ۲، ۳ ; معاشرت با سفیه ۱۰، ۱۵ ۱۴
• شرابخوار: احکام شرابخوار ۱۵ ; سفاهت شرابخوار ۱۵
• مال: احکام مال ۲، ۳، ۱۷ ; حفظ مال ۱۶ ; نقش مال ۹، ۱۰
• محجورین:۲، ۳
• نظام اقتصادى:۱، ۶، ۷، ۱۶، ۱۷
• یتیم: احکام یتیم ۱۸ ; مال یتیم ۱۸