النحل ٨٨
ترجمه
| النحل ٨٧ | آیه ٨٨ | النحل ٨٩ | ||||||||||||||
| ||||||||||||||||
معنی کلمات و عبارات
«زِدْنَاهُمْ عَذَاباً فَوْقَ الْعَذَابِ»: عذابی ناشی از گمراهسازی مردمان و به دور داشتن ایشان از ایمان، بر عذاب کفرشان می‌افزائیم. عذابشان را مضاعف و چندین برابر می‌گردانیم.
آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک)
وَ لِکُلٍ دَرَجَاتٌ مِمَّا عَمِلُوا وَ... (۰) أَوْ تَقُولُوا لَوْ أَنَّا أُنْزِلَ... (۳) قَالَ ادْخُلُوا فِي أُمَمٍ قَدْ... (۱) أُولٰئِکَ لَمْ يَکُونُوا مُعْجِزِينَ... (۵) وَ هُمْ يَنْهَوْنَ عَنْهُ وَ... (۰) قَالَ ادْخُلُوا فِي أُمَمٍ قَدْ... (۲)
وَ الَّذِينَ سَعَوْا فِي آيَاتِنَا... (۰) وَ قَالَ الَّذِينَ کَفَرُوا رَبَّنَا... (۲)
تفسیر
- آيات ۷۸ - ۸۹،سوره نحل
- در آيه : ((والله اخرجكم من بطون امهاتكم لا تعلمون شيئا)) علم حصولى انسان در بدوتولد نفى شده است
- سبب حقيقى پرواز مرغان در هوا خداى تعالى است
- پرواز مرغان در آسمان يكى از آيات الهى است
- ذكر نعمت خانه ، پوست و پشم و كرك و موى حيوان و...
- وجه اينكه درباره سرابيل فرمود: ((شما را از گرما نگه مى دارد)) و حفظ از سرما راذكر نكرد
- معناى آيه : ((يعرفون نعمة الله ثم ينكرونها و اكثر هم الكافرون ))
- وجوهى كه درباره آيه ((و اكثرهم الكافرون )) مفسرين گفته اند
- استدلال بعضى به آيه بر بطلان عقيده جبريها و نقد آن
- مراد از اينكه در قيامت از هر امتى شهيدى مبعوث مى گردد
- قيامت روز پاداش و كيفر است نه روز عمل و راهى به بازگشت از آن به حيات ذنيوى نيست
- در عذاب ظالمان در آخرت تخفيف و تاءخيرى نيست
- مشركين در روز قيامت تسليم خدا مى شوند
- تسليم اضطرارى مشركين در قيامت در برابر خدا سودى به حالشان ندارد
- كافران مفسد عذابى بيش از ديگر كفار خواهند داشت
- تفصيلى در مورد شهادت (گواهى دادن )، شهيد و شهداء
- برسى و بيان وجه جمع بين مفاد آيات مختلف در مورد شهادت
- معناى اينكه قرآن بيان كننده هر چيزى است (تبيانالكل شى ء)
- روايتى در ذيل آيه : ((يعرفون نعمة الله ثم ينكرونها...)) و جئنابك شهيدا على هؤلاء))
- چند روايت در ذيل جمله : ((تبيانا لكل شى ء))
نکات آیه
۱- کافران سد کننده راه خدا، داراى عذابى بس فزون تر از دیگر کافران (الذین کفروا و صدّوا عن سبیل الله زدنهم عذابًا فوق العذاب)
۲- معارف و قوانین ادیان آسمانى، مظهر «سبیل الله» است. (الذین کفروا و صدّوا عن سبیل الله)
۳- جلوگیرى از رواج دین الهى، فسادانگیزى است و سد کنندگان راه خدا مفسدند. (الذین کفروا و صدّوا عن سبیل الله ... بما کانوا یفسدون)
۴- رواج دادن فساد در جامعه، داراى کیفرى فزون تر از آلودگى به فساد است. (الذین کفروا و صدّوا عن سبیل الله زدنهم عذابًا فوق العذاب بما کانوا یفسدون)
۵- ادیان الهى، در جهت تأمین خیر و صلاح جامعه بشرى است. (الذین کفروا ... بما کانوا یفسدون) بازگشت معناى «افساد» به این است که: انسان خیرى را از میان ببرد و یا از تحقق خیرى مانع شود. بنابراین مبارزه ادیان الهى با مفسدان، در حقیقت دفاع از خیر و صلاح در جامعه است.
۶- جلوگیرى از نفوذ ادیان الهى و رواج بى دینى، زمینه ساز رواج فساد و تبه کارى در جامعه است. (الذین کفروا و صدّوا عن سبیل الله ... بما کانوا یفسدون)
۷- عذاب کافران، به تناسب عملکرد و فساد آنان، متفاوت است. (زدنهم عذابًا فوق العذاب بما کانوا یفسدون)
۸- عذاب اخروى کافران، بازتاب فسادگرى مستمر خود آنان است. (زدنهم عذابًا ... بما کانوا یفسدون)
روایات و احادیث
۹- «ان النبى(ص) سئل عن قول الله «زدناهم عذاباً فوق العذاب» قال: عقارب أمثال النخل الطوال ینهشونهم فى جهنّم;[۱] از رسول خدا(ص) درباره قول خدا «زدناهم عذاباً فوق العذاب» سؤال شد، حضرت فرمود: [عذاب زیادتر] عقربهایى همانند درختهاى بلند خرما هستند که جهنمیها را در جهنم نیش مى زنند».
۱۰- «عن النبى(ص) قال: الزیادة خمسة أنهار تجرى من تحت العرش على رؤوس أهل النار. فذلک قوله: «زدناهم عذاباً فوق العذاب...»;[۲] از رسول خدا(ص) روایت شده است که فرمود: عذاب افزون پنج نهر است که از زیر عرش بر سر اهل آتش فرو مى ریزد ... و همین است [مراد] قول خدا: زدناهم عذاباً فوق العذاب».
موضوعات مرتبط
- ادیان: تعالیم ادیان ۲; قوانین ادیان ۲; نقش ادیان ۵
- افساد: موارد افساد ۳
- بی دینى: آثار بی دینى ۶
- جامعه: آسیب شناسى اجتماعى ۶; تأمین مصالح اجتماعی ۵
- جرم: زمینه جرم ۶
- دین: ممانعت از گسترش دین ۳، ۶
- سبیل اللّه: افساد مانعان از سبیل اللّه ۳; عذاب مانعان از سبیل اللّه ۱; موارد سبیل اللّه ۲
- عذاب: مراتب عذاب ۱، ۷، ۹، ۱۰
- فساد: زمینه فساد اجتماعى ۶; کیفر اشاعه فساد ۴; کیفر فساد ۴
- کافران: آثار افساد کافران ۸; افساد کافران ۷; عذاب کافران ۱; موجبات عذاب اخروى کافران ۸
- کیفر: تناسب کیفر با گناه ۷;مراتب کیفر ۴; نظام کیفرى ۷
- مفسدان ۳:
