گمنام

تفسیر:المیزان جلد۱۱ بخش۱۹: تفاوت میان نسخه‌ها

از الکتاب
خط ۴۸: خط ۴۸:
مامون گفت: خدا خيرت دهد، اى ابا الحسن!
مامون گفت: خدا خيرت دهد، اى ابا الحسن!


مؤلف: هرچند در سابق درباره ابن جهم گفته ايم كه روايتش خالى از ضعف نيست، ولى هرچه باشد، صدر اين روايتش موافق با بيانى است كه ما براى آيه كرديم. و اما آنچه كه از زبان امام رضا «عليه السّلام»، از جدش نقل كرده كه فرموده: «او قصد كرد كه مرتكب شود، و يوسف قصد كرد كه مرتكب نشود»، شايد مراد از آن، همان معنايى باشد كه خود حضرت رضا «عليه السّلام» بيان داشتند. چون قابل انطباق با آن هست.  
مؤلف: هرچند در سابق درباره ابن جهم گفته ايم كه روايتش خالى از ضعف نيست، ولى هرچه باشد، صدر اين روايتش موافق با بيانى است كه ما براى آيه كرديم.  
 
و اما آنچه كه از زبان امام رضا «عليه السّلام»، از جدش نقل كرده كه فرموده: «او قصد كرد كه مرتكب شود، و يوسف قصد كرد كه مرتكب نشود»، شايد مراد از آن، همان معنايى باشد كه خود حضرت رضا «عليه السّلام» بيان داشتند. چون قابل انطباق با آن هست.  


و ممكن است منظور از آن، اين باشد كه: يوسف تصميم گرفت او را به قتل برساند. همچنان كه حديث آينده نيز، مؤيّد آن است. و بنابراين، جملۀ مذكور با بعضى از احتمالات كه در بيان آيه گذشت، منطبق مى شود.
و ممكن است منظور از آن، اين باشد كه: يوسف تصميم گرفت او را به قتل برساند. همچنان كه حديث آينده نيز، مؤيّد آن است. و بنابراين، جملۀ مذكور با بعضى از احتمالات كه در بيان آيه گذشت، منطبق مى شود.


و نيز، در همان كتاب، از ابى الصلت هروى روايت شده كه گفت: وقتى مأمون تمامى دانشمندان اهل اسلام و علماى ساير اديان از يهود و نصارا و مجوس و صابئين و ساير دانشمندان را يك جا براى بحث با على بن موسى «عليهما السلام» جمع كرد، هيچ دانشمندى به بحث اقدام نكرد، مگر آن كه على بن موسى به قبول ادعاى خويش ملزمش ساخت، و آن چنان جوابش را مى داد كه گويى سنگ در دهانش كرده باشد.
و نيز، در همان كتاب، از ابى الصلت هروى روايت شده كه گفت:  
 
وقتى مأمون تمامى دانشمندان اهل اسلام و علماى ساير اديان از يهود و نصارا و مجوس و صابئين و ساير دانشمندان را يك جا براى بحث با على بن موسى «عليهما السلام» جمع كرد، هيچ دانشمندى به بحث اقدام نكرد، مگر آن كه على بن موسى به قبول ادعاى خويش ملزمش ساخت، و آن چنان جوابش را مى داد كه گويى سنگ در دهانش كرده باشد.
<center> ترجمه تفسير الميزان جلد ۱۱ صفحه ۲۲۷ </center>
<center> ترجمه تفسير الميزان جلد ۱۱ صفحه ۲۲۷ </center>
در اين ميان، على بن محمّد بن جهم برخاست و عرض كرد: يابن رسول اللّه! آيا نظر شما اين است كه انبياء معصوم اند؟ فرمود: آرى. عرض كرد: پس چه مى فرمايى در معناى اين كلام خدا كه درباره يوسف فرموده: «وَ لَقَد هَمَّت بِهِ وَ هَمَّ بِهَا»؟  
در اين ميان، على بن محمّد بن جهم برخاست و عرض كرد: يابن رسول اللّه! آيا نظر شما اين است كه انبياء معصوم اند؟ فرمود: آرى. عرض كرد: پس چه مى فرمايى در معناى اين كلام خدا كه درباره يوسف فرموده: «وَ لَقَد هَمَّت بِهِ وَ هَمَّ بِهَا»؟  


حضرت فرمود: اما اين كلام خدا، معنايش اين است كه: زليخا، قصد يوسف را كرد (تا با او درآميزد) و يوسف قصد وى را كرد تا در صورتى كه مجبورش نمايد، به قتلش برساند. زيرا از پيشنهاد زليخا بسيار ناراحت شده بود. خداوند هم گرفتارى كشتن زليخا را از او بگردانيد، و هم زناى با وى را. و به همين جهت است كه در قرآن مى فرمايد: «كَذَلِكَ لِنَصرِفَ عَنهُ السُّوءَ وَ الفَحشَاء». چون مقصود از «سوء»، كشتن زليخا و مقصود از «فحشاء»، زناى با او است.
حضرت فرمود: اما اين كلام خدا، معنايش اين است كه:  
 
زليخا، قصد يوسف را كرد (تا با او درآميزد) و يوسف قصد وى را كرد تا در صورتى كه مجبورش نمايد، به قتلش برساند. زيرا از پيشنهاد زليخا بسيار ناراحت شده بود. خداوند هم گرفتارى كشتن زليخا را از او بگردانيد، و هم زناى با وى را.  
 
و به همين جهت است كه در قرآن مى فرمايد: «كَذَلِكَ لِنَصرِفَ عَنهُ السُّوءَ وَ الفَحشَاء». چون مقصود از «سوء»، كشتن زليخا و مقصود از «فحشاء»، زناى با او است.
<span id='link161'><span>
<span id='link161'><span>


۱۷٬۰۶۹

ویرایش