الكهف ٢٦
| کپی متن آیه |
|---|
| قُلِ اللَّهُ أَعْلَمُ بِمَا لَبِثُوا لَهُ غَيْبُ السَّمَاوَاتِ وَ الْأَرْضِ أَبْصِرْ بِهِ وَ أَسْمِعْ مَا لَهُمْ مِنْ دُونِهِ مِنْ وَلِيٍ وَ لاَ يُشْرِکُ فِي حُکْمِهِ أَحَداً |
ترجمه
| الكهف ٢٥ | آیه ٢٦ | الكهف ٢٧ | ||||||||||||||
| ||||||||||||||||
معنی کلمات و عبارات
«أَبْصِرْ بِهِ وَ أَسْمِعْ!»: این دو فعل، صیغه تعجّبند، و در اینجا مراد خبر دادن از عظمت علم خدا است که انسان را در شگفتی فرو می‌برد. «حُکْمِهِ»: فرماندهی خود. قضاوت خود.
تفسیر
- آيات ۹ - ۲۶ سوره كهف
- رابطه آيات داستان اصحاب كهف، با آيات قبل
- بيان اين كه «اصحاب رقيم»، نام ديگر اصحاب كهف است
- مقصود از «رحمت» و «رشد»، در دعاى اصحاب كهف
- معناى اين كه فرمود: «سپس اصحاب كهف را بيدار كرديم»
- اقرار به توحيد پروردگار و نفى ربوبيت ارباب و آلهه، در گفتگوى اصحاب كهف با خود
- جزئياتى از داستان اصحاب كهف، كه از آيات استفاده مى شود
- نظر مفسران، درباره موقعيت جغرافيایى غار اصحاب کهف
- وجه اين كه با ديدن وضع اصحاب كهف، قلب انسان مملو از رعب و ترس مى شود
- بيان هدف از بعث و بيدار كردن اصحاب كهف
- معناى جمله: «لَبِثنَا يَوماً أو بَعضَ يَومٍ»
- گفتگوى اصحاب كهف بعد از بيدار شدن، درباره رفتن به شهر
- نگرانى اصحاب كهف از فاش شدن رازشان و دست يافتن كفار به آنان
- اختلاف و نزاع مشرکان و موحدان، در باره اصحاب كهف
- وجه دلالت داستان اصحاب کهف، بر حق بودن معاد
- مقصود از: «الّذینَ غَلبُوا عَلَی أمرِهِم»
- اختلاف مردم در عدد اصحاب کهف
- هر عملی از هر عاملی، موقوف به اذن و مشیت خدای تعالی است
- وجوه مفسران، در معنای استثناء در آیه شریفه
- معناى دستور: «فراموش نکردن ذکر خدا»، در آیه شریفه
- بيان عدد سال هاى اقامت اصحاب كهف، در غار
- اختلاف مردم در مدت اقامت اصحاب كهف، در غار
- ولايت مستقل، منحصرا از آنِ خداست
- بحث روايتى
- موارد اختلاف روايات، پیرامون داستان اصحاب كهف
- چند روايت در بارۀ تقیه کردن اصحاب كهف
- روايت مشهورى از ابن عباس، در بارۀ داستان اصحاب کهف
- اصحاب كهف، ياران حضرت مهدى «عج» هستند
- گفتارى در چند فصل پيرامون اصحاب كهف و سرگذشت ايشان
- ۱ - داستان اصحاب كهف، در تعدادی از روایات
- ۲ - داستان اصحاب كهف از نظر قرآن
- ۳ - داستان از نظر غير مسلمانان
- ۴ - غار اصحاب كهف، كجاست؟
نکات آیه
۱- مدّت درنگ اصحاب کهف در غار، میان مردم عصر پیامبر(ص) مورد اختلاف بود. (قل اللّه أعلم) جمله «قل اللّه...» نشانه آن است که برخى از مردم، در باره مدّت بیان شده در آیه قبل، تشکیک کرده و نظرى غیر آن را مطرح ساخته بودند. پیامبر(ص) در پاسخ آنان، با بیان علم برتر الهى به زمان بندى یاد شده، تأکید کرده و تردید در آن را مردود دانسته است.
۲- اِخبار خداوند از مدّت خواب اصحاب کهف، متکى بر علم برترش است و قابل قیاس با دیگر نظریه ها نیست. (قل اللّه أعلم بما لبثوا)
۳- خداوند، راهنماى پیامبر(ص) در پاسخ گویى به اظهارنظرهاى ناصحیح مردم است. (قل اللّه أعلم)
۴- آسمان ها و زمین، حاوى حقایقى نهفته و اسرارى نهان از غیر خدا (له غیب السموت و الأرض)
۵- حقایق نهانى آسمان ها و زمین، در انحصار مالکیت خداوند است. (له غیب السموت و الأرض) تقدیم «له» دلالت بر حصر مى کند و حرف «لام» در آن، براى تملیک است.
۶- تنها خداوند بر تمام اسرار هستى آگاه است. (قل اللّه أعلم بما لبثوا له غیب السموت و الأرض) جمله «له غیب...» - به قرینه «اللّه أعلم» - علاوه بر بیان مالکیت خداوند بر اسرار هستى، بر آگاهى فراگیر او نیز دلالت دارد.
۷- مالکیت یگانه خداوند بر هستى، دلیل قابل قیاس نبودن علم او با علوم ادعایى بشر است. (قل اللّه أعلم بما لبثوا له غیب السموت و الأرض) جمله «له غیب...» برهانى است که «اللّه أعلم» را تثبیت مى کند.
۸- محدودیت شناخت انسان به ظواهر امور، دلیل قابل اعتماد نبودن آراى وى در قبال رأى خداوند است. (اللّه أعلم ... له غیب السموت و الأرض) خداوند، براى پایان بخشیدن به بحث ها و رد و ایرادهاى بشرى در زمینه مسائلى که خود، به صراحت، نظر خویش را بیان داشته، به این نکته اشاره کرده است که علم اش، قابل مقایسه با علم بشر نیست; زیرا، او مالک غیب است و بشر گرفتار ظاهر.
۹- جهان هستى حاوى آسمان هایى متعدد است. (غیب السموت)
۱۰- ماجراى اصحاب کهف، رازى است که دست یافتن بشر به زوایاى آن، جز با وحى، ممکن نیست. (قل اللّه أعلم بما لبثوا له غیب السموت و الأرض)
۱۱- خداوند نسبت به حقایق پنهان هستى، تیزبین و بسیار شنوا است. (له غیب ... أبصر به و أسمع) به قرینه «أبصربه»، پس از «أسمع» نیز «به» در تقدیر است و هر دو، صیغه تعجب اند; یعنى، خداوند، چه بسیار بینا و شنوا است!
۱۲- مالکیت یگانه خداوند بر هستى، دلیل آگاهى ژرف او بر تمامى دیدنى ها و شنیدنى ها است. (له غیب السموت و الأرض أبصر به و أسمع)
۱۳- خداوند - به دلیل مالکیت انحصارى و بینایى و شنوایى ژرف - تنها مرجع شایسته، براى دریافت اطلاعات صحیح در باره حیات انسان هاى پیشین است. (قل اللّه أعلم بما لبثوا له غیب ... أبصر به و أسمع)
۱۴- اصحاب کهف، تدبیر کننده و سرپرستى جز خداوند نداشتند. (ما لهم من دونه من ولىّ) مراد از ضمیر در «لهم» اصحاب کهف است.
۱۵- ولایت و نظارت یگانه خدا بر اصحاب کهف، دلیل علم برتر الهى و عدم آگاهى دیگران به زوایاى سرگذشت آنان است. (قل اللّه أعلم بما لبثوا ... ما لهم من دونه من ولىّ)
۱۶- موجودات آسمان ها و زمین، فاقد ولىّ و سرپرستى جز خدا (له غیب السموت و الأرض ... ما لهم من دونه من ولىّ) محتمل است که ضمیر «لهم» - به قرینه «السموات و الأرض» - به موجوداتى که در آن ها است، بازگردد. در چنین مواردى، اهمیت عقلا، دیگران را تحت الشعاع قرار مى دهد و ضمیر، مناسب آنان آورده مى شود.
۱۷- شایستگى براى ولایت و سرپرستى موجودات، در انحصار مالک آگاه و هوشمند جهان هستى است. (له غیب السموت و الأرض أبصر به و أسمع ما لهم من دونه من ولىّ)
۱۸- حاکمیت و فرمان روایى بر آسمان ها و زمین، در انحصار خداوند است. (و لایشرک فى حکمه أحدًا)
۱۹- خداوند در فرماندهى بر هستى، احدى را شریک خود نمى سازد. (و لایشرک فى حکمه أحدًا)
۲۰- قضاوت ها و فرامین الهى، منزه از دخالت غیر او و مصون از تأثیر اظهارنظرهاى دیگران است. (و لایشرک فى حکمه أحدًا) «حکم»،این است که در باره اثبات و نفى خصوصیات چیزى، نظر دهى، چه با الزام کردن دیگران بر پذیرش آن همراه باشد و چه همراه نباشد (مفردات راغب).
موضوعات مرتبط
- آسمان: تعدد آسمان ها ۹; حاکم آسمان ها ۱۸; غیب آسمان ها ۴; مالک غیب آسمان ها ۵; ولایت بر موجودات آسمان ها ۱۶
- آفرینش: رازهاى آفرینش ۶; مالک آفرینش ۷
- اصحاب کهف: آگاهى از قصه اصحاب کهف ۱۰، ۱۵; اختلاف در مدت خواب اصحاب کهف ۱; مدبر اصحاب کهف ۱۴; مدت خواب اصحاب کهف ۲; ولایت بر اصحاب کهف ۱۴، ۱۵
- انسان: محدودیت علم انسان ۸
- تاریخ: منابع تاریخ ۱۳
- توحید: توحید افعالى ۱۹، ۲۰
- خدا: آثار بصیرت خدا ۱۳; آثار شنوایى خدا ۱۳; آثار مالکیت خدا ۷، ۱۲ ، ۱۳; آثار ولایت خدا ۱۵; اختصاصات خدا ۲، ۶، ۷، ۱۳، ۱۶، ۱۷، ۱۸; بصیرت خدا ۱۱; تعالیم خدا ۳; تنزیه اوامر خدا ۲۰; تنزیه قضاوتهاى خدا ۲۰; حاکمیت خدا ۱۸، ۱۹; دلایل برترى علم خدا ۷، ۱۵; دلایل بصیرت خدا ۱۲; دلایل شنوایى خدا ۱۲; دلایل علم غیب خدا ۱۲; شنوایى خدا ۱۱; علم خدا ۲; علم غیب خدا ۶، ۱۱; مالکیت خدا ۵; مصونیت اوامر خدا ۲۰; مصونیت قضاوتهاى خدا ۲۰; منشأ اخبار خدا ۲; هدایتهاى خدا ۳
- زمین: حاکم زمین ۱۸; غیب زمین ۴; مالک غیب زمین ۵
- سطحى نگرى: آثار سطحى نگرى ۸
- علم: محدوده اعتبار علم ۸
- محمد(ص): معلم محمد(ص) ۳; هدایت محمد(ص) ۳
- مردم: مردم مقارن بعثت و اصحاب کهف ۱
- موجودات: ولایت بر موجودات ۱۶، ۱۷
- وحى: نقش وحى ۱۰
- ولایت: ملاک ولایت ۱۷
- ولایت خدا: مشمولان ولایت خدا ۱۴، ۶
- ولىّ: آگاهى ولىّ ۱۷
منابع
