الأنعام ١٥
| کپی متن آیه |
|---|
| قُلْ إِنِّي أَخَافُ إِنْ عَصَيْتُ رَبِّي عَذَابَ يَوْمٍ عَظِيمٍ |
ترجمه
| الأنعام ١٤ | آیه ١٥ | الأنعام ١٦ | ||||||||||||||
| ||||||||||||||||
تفسیر
- آيات ۱۸ - ۱۲، سوره انعام
- اقامه برهان بر معاد با استناد به مالكيت مطلقه خداوندمتعال و رحمت او.
- توضيحى در مورد (( سميع )) و (( عليم )) بودن خداى سبحان .
- عواملپيدايش مرام بت پرستى .
- احتياج عليه بت پرستان با بهره جستن از منطق خودشان .
- معناى (( قاهر )) بودن خداى سبحان و فرق آن با قهر و غلبه موجودات بر يكديگر.
تفسیر نور (محسن قرائتی)
قُلْ إِنِّي أَخافُ إِنْ عَصَيْتُ رَبِّي عَذابَ يَوْمٍ عَظِيمٍ «15»
بگو: همانا اگر پروردگارم را نافرمانى كنم، از عذاب روزى بزرگ بيمناكم.
نکته ها
خوف و ترس دو گونه است:
الف: ناپسند، مثل: ترس از جهاد.
جلد 2 - صفحه 424
ب: پسنديده، مانند: خوف از عذاب الهى.
پیام ها
1- ترس اولياى خدا، از قهر الهى است، نه از طاغوت‌ها و مردم. أَخافُ ... رَبِّي
2- توجّه به ربوبيّت خداوند، مقتضى پرهيز از معصيت اوست. «إِنْ عَصَيْتُ رَبِّي»
3- از عوامل بازدارنده از انحراف و خطا، ترس از كيفر است. «أَخافُ إِنْ عَصَيْتُ رَبِّي عَذابَ يَوْمٍ عَظِيمٍ»
4- اظهار ترس رسول خدا از قيامت، نقش سازنده‌اى براى ديگران دارد. قُلْ إِنِّي أَخافُ ... عَذابَ يَوْمٍ عَظِيمٍ
5- در برابر تطميع و وعده‌هاى ديگران، از اهرم حساب قيامت استفاده كنيد. (با توجّه به شأن نزول آيه‌ى قبل كه پيشنهاد كردند ما تو را بى‌نياز مى‌كنيم، تو از تبليغ دست بردار، پيامبر مى‌فرمايد: من از قيامت مى‌ترسم.) إِنِّي أَخافُ ... عَذابَ يَوْمٍ عَظِيمٍ
تفسیر اثنی عشری (حسینی شاه عبدالعظیمی)
قُلْ إِنِّي أَخافُ إِنْ عَصَيْتُ رَبِّي عَذابَ يَوْمٍ عَظِيمٍ «15»
قُلْ إِنِّي أَخافُ: بگو اى نبى مكرم بدرستى كه من مى‌ترسم إِنْ عَصَيْتُ رَبِّي: اگر عاصى شوم به امر پروردگار خود و غير او را عبادت و اطاعت كنم عَذابَ يَوْمٍ عَظِيمٍ: عذاب روز بزرگ يعنى قيامت را. اين مبالغه ديگر است در
«1» مجمع البيان ج 2 ص 279.
«2» الذاريات، آيه 57.
تفسير اثنا عشرى، ج3، ص: 235
قطع طمع ايشان.
تفسیر روان جاوید (ثقفى تهرانى)
قُلْ إِنِّي أَخافُ إِنْ عَصَيْتُ رَبِّي عَذابَ يَوْمٍ عَظِيمٍ «15»
ترجمه
بگو همانا من ميترسم اگر نافرمانى كنم پروردگارم را از عذاب روزى بزرگ.
تفسير
مبالغه در دفع طمع كفار است از موافقت پيغمبر اكرم (ص) با آنها و مشعر
جلد 2 صفحه 304
بآنستكه كسانيكه معصيت حق نمايند مستحق عقوبتند اگر چه پيغمبر باشند و عياشى ره از حضرت صادق (ع) روايت نموده است كه پيغمبر (ص) مقول قول اين آيه را همواره تلاوت ميفرمود تا سوره فتح نازل شد كه ديگر اين آيه را تلاوت نفرمود حقير عرض مى‌كنم براى بشارت بمغفرت كليّه الهيه است در آن سوره كه خواهد آمد انشاء اللّه تعالى ..
اطیب البیان (سید عبدالحسین طیب)
قُل إِنِّي أَخافُ إِن عَصَيت‌ُ رَبِّي عَذابَ يَوم‌ٍ عَظِيمٍ «15»
بگو اي پيغمبر (صلّي اللّه عليه و آله و سلّم) که محققا من ترس دارم که اگر معصيت پروردگار خود كنم عذاب روز با عظمت را.
خوف عبارت از حالتيست در نفس که از روي ايمان و يقين بتوجه مكروهي بانسان وارد شود در مقابل رجاء که آن هم حالتيست در نفس از روي ايمان بورود مطلوبي بانسان. و خوف دو قسم است خوف مذموم و آن در جائيست که بحكم عقل و شرع جاي خوف نباشد مثل خوف در جهاد که تعبير بجبن ميكنند مقابل شجاعت، يا خوف از نقص مال که تعبير ببخل ميكنند در مقابل سخاوت و امثال اينها. و خوف ممدوح و آنهم سه قسم است خوف از خطر خاتمه که نبادي بي ايمان و بي‌توبه از دنيا برود. و خوف از عذاب دنيوي و اخروي در اثر معاصي و نافرماني. و خوف از خدا بعد از معرفت بعظمت و كبريايي حق که مانع شود از ارتكاب معصيت و ترك طاعت و اينکه خوف هم درجات بسياري دارد بتفاوت درجات معرفت که يكي از درجات آن عدالت است که مانع شود از ارتكاب كبيره و اصرار بر صغيره و منافي مروت و اعلي درجات آن مقام عصمت است که مانع شود از خيال معصيت حتي صغيره فضلا از ارتكاب آن و بالاترين درجات عصمت آنست که مانع شود حتي از ترك اولي و خوف حضرت رسالت صلّي اللّه عليه و آله و سلّم و اوصياء او باين درجه بود.
إِن عَصَيت‌ُ رَبِّي در كوتاهي در دعوت يا مساعدت با كفار و مشركين و موافقت
جلد 7 - صفحه 25
با آنها عَذابَ يَوم‌ٍ عَظِيمٍ اطلاق عظمت بر روز قيامت بواسطه اهوال يوم القيمه و مواقف سخت آن که در خبر از حضرت صادق عليه السّلام است فرمود
(ان‌ّ للقيمة خمسون موقفا کل موقف مقام الف سنة)
سپس تلاوت فرمود باين آيه شريفه فِي يَوم‌ٍ كان‌َ مِقدارُه‌ُ خَمسِين‌َ أَلف‌َ سَنَةٍ معارج آيه 4.
برگزیده تفسیر نمونه
نکات آیه
۱- ترس پیامبر(ص) از عذاب خداوند (قل إنى أخاف إن عصیت ربى عذاب یوم عظیم)
۲- پیامبر(ص)، مأمور به اظهار ترس خویش از عذاب در صورت نافرمانى از پروردگار (قل إنى أخاف إن عصیت ربى عذاب یوم عظیم)
۳- نقش سازنده بیان ترس پیشوایان دین از عذاب الهى، در هدایت مردم و بازداشتن آنها از گناه (قل إنى أخاف إن عصیت ربى عذاب یوم عظیم)
۴- شرک و پذیرش ولایت غیر خدا، عصیان بر اوست. (أغیر اللّه أتخذ ولیا ... و لا تکونن من المشرکین. قل إنى أخاف إن عصیت ربى)
۵- شرک و پذیرش ولایت غیر خدا، موجب گرفتارى به عذاب شدید اخروى (أغیر اللّه أتخذ ولیا ... و لا تکونن من المشرکین. قل إنى أخاف إن عصیت ربى عذاب یوم عظیم)
۶- ترس از عذاب قیامت، مانع از شرک و پذیرش ولایت غیر خدا (أغیر اللّه أتخذ ولیا ... إنى أخاف إن عصیت ربى عذاب یوم عظیم)
۷- پیامبر(ص)، همانند دیگر مردم، مکلف به اوامر و نواهى الهى است. (قل إنى أخاف إن عصیت ربى عذاب یوم عظیم)
۸- توجه به ربوبیت خداوند، مقتضى پرهیز از عصیان او (قل إنى أخاف إن عصیت ربى)
۹- عذاب قیامت، عاقبت شوم گناهکاران (قل إنى أخاف إن عصیت ربى عذاب یوم عظیم)
۱۰- عذاب قیامت دهشتزا و سزاوار ترس بسیار (إنى أخاف إن عصیت ربى عذاب یوم عظیم) توصیف روز قیامت به «عظیم»، بیان عظمت رخدادهاى آن (عذاب و ... ) نیز هست.
۱۱- قیامت روزى بزرگ و با عظمت است. (عذاب یوم عظیم)
۱۲- تساوى همه انسانها، حتى پیامبران الهى، در برابر قانون الهى و پیامدهاى اخروى آن (قل إنى أخاف إن عصیت ربى عذاب یوم عظیم) چون پیامبر (ص) با تمام عظمتش مى فرماید در صورت نافرمانى از عذاب مى ترسم، بنابراین استثنایى در کار رسیدگى به امور بندگان در قیامت وجود ندارد و اگر چنین تبعیضى بود، دیگر ترس پیامبران (ع) از عصیان معنى نداشت.
موضوعات مرتبط
- احکام: عمومیت احکام ۱۲
- انبیا: تکالیف انبیا ۱۲
- انسان: تساوى انسان ها ۱۲
- ترس: آثار ترس ۶ ; از عذاب ترس ۱، ۲، ۳، ۱۰ ; ترس از عذاب اخروى ۱، ۲، ۳، ۶، ۱۰ ; عوامل ترس ۱۰
- خدا: ربوبیت خدا ۸ ; عذابهاى خدا ۱ ; عمومیت اوامر خدا ۷ ; عمومیت نواهى خدا ۷
- ذکر: آثار ذکر خدا ۸
- رفتار: الگوگیرى در رفتار ۳
- رهبرى: الگوگیرى از رهبرى دینى ۳ ; ترس رهبرى دینى ۳
- شرک: آثار شرک ۴، ۵ ; موانع شرک ۶
- عذاب: اخروى ۹ ; مراتب عذاب ۵ ; موجبات عذاب اخروى ۵ ; ویژگى عذاب اخروى ۱۰
- عصیان: از خدا ۴
- فرجام: شوم ۹
- قیامت: عظمت قیامت ۱۱
- گناه: زمینه ترک گناه ۸
- گناهکاران: فرجام گناهکاران ۹
- محمّد (ص): ترس محمّد (ص) ۱، ۲ ; تکالیف محمّد (ص) ۷ ; مسؤولیت محمّد (ص) ۲
- ولایت: آثار ولایت غیر خدا ۵ ; قبول ولایت غیر خدا ۴ ; موانع ولایت غیر خدا ۶
- هدایت: روش هدایت ۳
منابع
