الزمر ٤٥
کپی متن آیه |
---|
وَ إِذَا ذُکِرَ اللَّهُ وَحْدَهُ اشْمَأَزَّتْ قُلُوبُ الَّذِينَ لاَ يُؤْمِنُونَ بِالْآخِرَةِ وَ إِذَا ذُکِرَ الَّذِينَ مِنْ دُونِهِ إِذَا هُمْ يَسْتَبْشِرُونَ |
ترجمه
الزمر ٤٤ | آیه ٤٥ | الزمر ٤٦ | ||||||||||||||
|
معنی کلمات و عبارات
«إِذا ذُکِرَ اللهُ وَحْدَهُ ...»: (نگا: اسراء / ). «إِشْمَأَزَّتْ»: گرفته و بیزار گردید. به هم آمد. «یَسْتَبْشِرُونَ»: شاد و مسرور میگردند. یادآوری: هماکنون انسانهائی هستند که از شنیدن نام خدا، شور و شوقی از ایشان دیده نمیشود، ولی به محض به میان آمدن نام بندهای از بندگان خدا هیاهو و نعرهها سر میدهند و غرق سرور میشوند و چه بسا به حالت جذبه میافتند و سرودگویان به دست افشانی و پایکوبی میپردازند. و گاهی در مقابل قطعه سنگی و چوبی و یا انسانی بیسواد و بیخبر از قرآن و فقه و شریعت زانو میزنند!
آیات مرتبط (تعداد ریشههای مشترک)
نزول
مجاهد گوید: این آیه هنگامى نازل گردید که پیامبر آیات سوره نجم را در کعبه قرائت مینمود.[۱] (چنان که شرح آن در طى شأن و نزول آیه ۹۸ سوره نحل در صفحه ۴۸۷ گذشته است).
تفسیر
- آيات ۳۸ - ۵۲ سوره زمر
- احتجاج عليه مشركان بر وحدانيت خداى تعالى، در خلقت و ربوبيت
- چگونگی قبض روح آدمی به وسیلۀ خداوند و فرشتگان او
- اشاره به اين كه شفيع حقيقى، تنها خداوند است
- شرح عذاب سخت منکران معاد، در قيامت
- انسان ناسپاس، چون خدا نعمتى به او می دهد، مى گويد: این، از هنرمندی خودم است
- پاسخ خداوند، به انسان های ناسپاس و کفران پیشه
- بحث روايتى
نکات آیه
۱ - تنفر شدید و انزجار درونى مشرکان، از یاد شدن نام خدا به تنهایى (بدون نام معبودهاىدیگر) (و إذا ذکر اللّه وحده اشمأزّت قلوب الذین لایؤمنون بالأخرة)
۲ - نفوذ آیین شرک در قلب و جان مشرکان صدراسلام و حساسیت شدید آنان نسبت به آیین یکتاپرستى (و إذا ذکر اللّه وحده اشمأزّت قلوب الذین لایؤمنون بالأخرة) از تنفر و انزجار قلبى مشرکان به صرف یاد کردن نام خداوند، برداشت بالا به دست مى آید.
۳ - ایمان نداشتن به جهان آخرت، از اوصاف مهم و شناخته شده مشرکان صدراسلام (الذین لایؤمنون بالأخرة) توصیف مشرکان به ایمان نداشتن به آخرت و انتخاب این وصف از میان اوصاف دیگر آنان، مى تواند بیانگر مطلب یاد شده باشد.
۴ - عقیده به وجود خداى یکتا، مستلزم عقیده به وجود جهان آخرت است. (و إذا ذکر اللّه وحده اشمأزّت قلوب الذین لایؤمنون بالأخرة) از این که خداوند مى فرماید: کسانى که ایمان به آخرت ندارند، از یاد خدا به تنهایى، تنفر دارند; به دست مى آید که این تنفر به خاطر ایمان نداشتن به آخرت است و اگر آنان ایمان مى داشتند، چنین تنفرى به آنها دست نمى داد. بنابراین میان ایمان به آخرت و ایمان خداوند یکتا، تلازم وجود دارد.
۵ - انبساط خاطر و شادمانى مشرکان به هنگام یاد شدن نام معبودهایى جز خداوند (معبودهاى ادعایى آنان) (و إذا ذکر الذین من دونه إذا هم یستبشرون)
۶ - مشرکان نسبت به یاد کردن خدا به همراه یاد دیگر معبودها و نیز عبادت مشترک خدا و معبودها، حساس نبوده و مخالفت نمىورزیدند. (و إذا ذکر اللّه وحده اشمأزّت ... و إذا ذکر الذین من دونه إذا هم یستبشرون) از آیه شریفه به روشنى استفاده مى شود که مشرکان نسبت به یاد کردن خدا به تنهایى حساس بوده و از یاد شدن معبودهاى خود بدون یاد شدن خدا خوشحال مى شدند; ولى در این آیه از واکنش و حساسیت مشرکان در صورتى که نام خدا و معبودها با هم و مشترکاً یاد شوند، سخنى به میان نیامده است. بنابراین یاد نشدن آن، مى تواند حاکى از مطلب بالا باشد.
موضوعات مرتبط
- آخرت: مکذبان آخرت ۳
- ذکر: آثار ذکر خدا ۱; آثار ذکر معبودان باطل ۵
- شرک: آثار شرک ۲
- عبادت: عبادت معبودان باطل ۶
- عقیده: آثار عقیده به توحید ۴; زمینه عقیده به آخرت ۴
- مشرکان: شرک مشرکان ۵، ۶; صفات مشرکان صدراسلام ۳; عبادات مشرکان ۶; عوامل سرور مشرکان ۵; عوامل نفرت مشرکان ۱; مشرکان صدراسلام و توحید عبادى ۲; مشرکان و ذکر خدا ۶; مشرکان و ذکر معبودان باطل ۶
منابع
- ↑ تفسیر ابن المنذر.