التغابن ٥
| کپی متن آیه |
|---|
| أَ لَمْ يَأْتِکُمْ نَبَأُ الَّذِينَ کَفَرُوا مِنْ قَبْلُ فَذَاقُوا وَبَالَ أَمْرِهِمْ وَ لَهُمْ عَذَابٌ أَلِيمٌ |
ترجمه
| التغابن ٤ | آیه ٥ | التغابن ٦ | ||||||||||||||
| ||||||||||||||||
معنی کلمات و عبارات
«نَبَأُ»: خبر ... الف زائدی در رسم الخطّ قرآنی در آخر دارد. «وَ بَالَ»: (نگا: مائده / ، حشر / ).
نزول
ابن عباس و قتادة و عکرمة گویند: علت نزول آیة چنین بوده که نفاق و دوروئى عبدالله بن ابى در میان صحابه پیامبر آشکار شده بود و سخنان زشتى که به زبان رانده بود میان خلق افتاد. افراد قبیله اش به وى گفتند: تو و پسرانت با این آیاتى که درباره شما آمده و اسرار شما را فاش ساخته، رسوا شده اید و زبان مسلمین درباره شما دراز شده است پس چاره اى ندارید جز این که نزد رسول خدا صلی الله علیه و آله رفته و از گناهان خود عذرخواهى نمائید تا براى شما طلب مغفرت نماید.
عبدالله بن ابى از زیادى تکبر و خودپسندى سرى بجنبانید و روى خود را برگردانید و گفت: من کارى نکرده ام تا عذر بخواهم.[۱]
تفسیر
- آيات ۱ - ۱۰، سوره تغابن
- ذكر پاره اى از اسماء حسنى و صفات علياى خداىمتعال كه وجود قيامت و بعث و جزا را اقتضاء دارند
- معناى جمله ((و صوركم فاءحسن صوركم ))
- خطاب به مشركين كه از سرنوشت اقوام گذشته عبرت بگيرند
- بيان بهانه مشرك كفار در همه اعصار بر عدم پذيرش رسالت الهي
- معناى جمله ((و استغنى الله )) و مراد از استغناى خداى سبحان
- بيان ركنى ديگر از اركان كفر بت پرستان
- اشاره به آياتى كه در آنها براى وقوع و تحقق قيامت قسم ياد شده است
- آياتى كه بر جمع شدن مردم در قيامت براىفصل قضاء دلالت مى كنند.
- ((اليوم التغابن )) چه روزى است ؟ و چه كسانى معنبون مى شوند؟
- (چند روايت درباره نام هاى روز قيامت و ((يوم التغابن )) بودن آن و...)
تفسیر نور (محسن قرائتی)
أَ لَمْ يَأْتِكُمْ نَبَأُ الَّذِينَ كَفَرُوا مِنْ قَبْلُ فَذاقُوا وَبالَ أَمْرِهِمْ وَ لَهُمْ عَذابٌ أَلِيمٌ «5»
آيا خبر كسانى كه پيش از اين كفر ورزيدند به شما نرسيده است؟ پس عقوبت كار خود را (در دنيا) چشيدند و برايشان (در آخرت) عذابى دردناك است.
نکته ها
«وَبالَ» به معناى سنگينى است؛ به غذايى كه معده را سنگين كند «وبيل» و به باران سنگين «وابل» گويند، آنگاه به هر امر سنگينى كه مايه ضرر و زيان شود، «وبال» گفته شده است. اين كلمه چهار مرتبه «1» در قرآن آمده و در تمام موارد مراد از آن، گرفتارى و سختى دنيوى است.
كيفر الهى اختصاص به قيامت ندارد، در برخى موارد خداوند هم در دنيا كيفر داده است و هم در قيامت كيفر مى‌دهد مانند قوم‌نوح كه غرق شدند و قوم‌هود كه به وسيله باد و
«1». مائده، 95؛ حشر، 15؛ طلاق، 9؛ تغابن، 5.
جلد 10 - صفحه 74
قوم‌صالح كه با صيحه و صداى وحشتناك و قوم‌لوط كه با سنگباران و اصحاب‌فيل كه با سجّيل و سنگ‌هاى آتشين، كيفر كارشان را در دنيا چشيدند.
پیام ها
1- مردم عصر پيامبر، از اخبار اقوام هلاك شده گذشته آگاه بودند. «أَ لَمْ يَأْتِكُمْ»
2- مطالعه تاريخ اقوام پيشين، مورد سفارش اسلام است و كسى كه از تاريخ عبرت نگيرد قابل سرزنش و توبيخ است. «أَ لَمْ يَأْتِكُمْ نَبَأُ الَّذِينَ كَفَرُوا»
3- آنچه دانستنش لازم است، خبرهاى مهم و عبرت‌انگيز است نه هر اطلاعات بى‌فايده. «نَبَأُ الَّذِينَ كَفَرُوا» ( «نَبَأُ» به اخبار مهم گفته مى‌شود).
4- خداوند حليم است، امّا بعضى از كارها به قدرى نارواست كه كيفر فورى را به دنبال دارد. (حرف فاء بيانگر آن است كه زمان زيادى سپرى نشد). فَذاقُوا ...
5- دليل بدبختى‌ها رفتار خود انسان است. «وَبالَ أَمْرِهِمْ»
6- كيفر الهى در دنيا تنها در حدّ چشيدن است و كيفر كامل مخصوص قيامت است. «فَذاقُوا وَبالَ أَمْرِهِمْ- وَ لَهُمْ عَذابٌ أَلِيمٌ»
تفسیر اثنی عشری (حسینی شاه عبدالعظیمی)
أَ لَمْ يَأْتِكُمْ نَبَأُ الَّذِينَ كَفَرُوا مِنْ قَبْلُ فَذاقُوا وَبالَ أَمْرِهِمْ وَ لَهُمْ عَذابٌ أَلِيمٌ «5»
و نيز بر سبيل وعيد فرمايد:
جلد 13 - صفحه 192
أَ لَمْ يَأْتِكُمْ نَبَأُ الَّذِينَ كَفَرُوا: آيا نيامد به شما اى كفار و مخالفين، خبر آنان كه كافر شدند، مِنْ قَبْلُ: پيش از شما مانند اولاد قابيل و قوم عاد و ثمود و نوح و لوط و اصحاب ايكه و غير آن، فَذاقُوا وَبالَ أَمْرِهِمْ: پس چشيدند عقوبت كار خود را، يعنى سزاى كفر و مخالفت خود را در دنيا يافتند از غرق و باد صرصر و خسف و صيحه و عذاب، وَ لَهُمْ عَذابٌ أَلِيمٌ: و براى ايشان است در آخرت، عذاب دردناك.
تفسیر روان جاوید (ثقفى تهرانى)
بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِيمِ
يُسَبِّحُ لِلَّهِ ما فِي السَّماواتِ وَ ما فِي الْأَرْضِ لَهُ الْمُلْكُ وَ لَهُ الْحَمْدُ وَ هُوَ عَلى كُلِّ شَيْ‌ءٍ قَدِيرٌ «1» هُوَ الَّذِي خَلَقَكُمْ فَمِنْكُمْ كافِرٌ وَ مِنْكُمْ مُؤْمِنٌ وَ اللَّهُ بِما تَعْمَلُونَ بَصِيرٌ «2» خَلَقَ السَّماواتِ وَ الْأَرْضَ بِالْحَقِّ وَ صَوَّرَكُمْ فَأَحْسَنَ صُوَرَكُمْ وَ إِلَيْهِ الْمَصِيرُ «3» يَعْلَمُ ما فِي السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ وَ يَعْلَمُ ما تُسِرُّونَ وَ ما تُعْلِنُونَ وَ اللَّهُ عَلِيمٌ بِذاتِ الصُّدُورِ «4»
أَ لَمْ يَأْتِكُمْ نَبَأُ الَّذِينَ كَفَرُوا مِنْ قَبْلُ فَذاقُوا وَبالَ أَمْرِهِمْ وَ لَهُمْ عَذابٌ أَلِيمٌ «5»
ترجمه
64/ 5- 1
تسبيح ميكند خدا را آنچه در آسمانها و آنچه در زمين است براى او است پادشاهى و مر او را است ستايش و او است بر همه چيز توانا
او است آنكه آفريد شما را پس بعضى از شما كافر و بعضى از شما مؤمنند و خدا بآنچه ميكنيد بينا است
آفريد آسمانها و زمين را براستى و مصوّر فرمود شما را پس نيكو گردانيد صورتهاى شما را و بسوى او است بازگشت
ميداند آنچه را كه در آسمانها و زمين است و ميداند آنچه را پنهان ميكنيد و آنچه را آشكار ميسازيد و خدا دانا است بآنچه در سينه‌ها است
آيا نيامد شما را خبر آنانكه كافر شدند پيش از اين پس چشيدند عقوبت كار خود را و براى آنها عذابى است دردناك.
تفسير
تسبيح و تنزيه تمام موجودات بحال و مقال از ذات ذو الجلال مكرّر ذكر و بيان شده و اختصاص سلطنت تامّه و ستايش كامل باو و عموم قدرتش واضح است او خداوندى است كه خلق فرموده بشر را پس بعضى از آنها نشناختند او را و منكر صفاتش شدند و شكر نعمتش را بجا نياوردند چون مراجعه بعقل خود ننمودند و بعضى شناختند او را بحسب استعدادشان و شكر نعمتش را بجا آوردند بقدر
جلد 5 صفحه 213
امكانشان و خداوند بتمام اعمال و افعال بندگان خود بينا و بصير است و جزاى آنرا خواهد داد خلق فرموده آسمانها و زمين را براستى و درستى و بر طبق حكمت و مصلحت و بنى آدم را آراسته بصورت زيبا و قد رعنا و زبان گويا و دل دانا و امتياز داده آنها را بر تمام حيوانات بصورت و سيرت و قرار داده آن موجود صغير را نمونه‌ئى از عالم كبير و تمام موجودات و قابل فرموده او را از براى بازگشت به پيشگاه الهى و نيل بنعم نامتناهى ميداند آنچه را در آسمانها و زمين است از جزئى و كلّى و درونى و بيرونى و ميداند آنچه را بنى آدم پنهان نمايند در ضمائر خودشان و آشكار كنند در خارج و دانا است بحقيقت و ذات دلها كه در سينه‌ها جاى دارد و خوبى و بدى و روشنى و تاريكى آنها و تذكّر ميدهد بندگانرا در آيه اخيره بأحوال امم ماضيه از قبيل قوم نوح و هود و صالح (ع) كه كافر شدند و با انبياء خودشان مخالفت نمودند و نتيجه گران كردار بد آنها در دنيا و اصل بآنها شد چون اصل وبال سنگينى است و عذاب آخرت آنها بجاى خود باقى و برقرار است و اين تذكّرات از خداوند هر قدر تكرار شود براى بندگان مفيد است چون موعظه و ارشاد و تهديد و انذار بتأكيد و تكرار در نفوس جاى‌گير و برقرار ميشود و چنانچه در اوائل كتاب ذكر شد بنظر حقير از لوازم وعظ و خطابه است.
اطیب البیان (سید عبدالحسین طیب)
أَ لَم يَأتِكُم نَبَأُ الَّذِينَ كَفَرُوا مِن قَبل‌ُ فَذاقُوا وَبالَ أَمرِهِم وَ لَهُم عَذابٌ أَلِيمٌ «5»
آيا نيامد شما را خبر كساني که كافر شدند از پيشينيان پس چشيدند وبال كار خود را و از براي آنها است عذاب دردناك.
أَ لَم يَأتِكُم استفهام انكاري است البته سر تا سر قرآن خبر داده و به شما رسيده بعلاوه از خارج هم خبرهايي كم و بيش به شما رسيده.
نَبَأُ الَّذِينَ كَفَرُوا مِن قَبل‌ُ قوم نوح که به غرق هلاك شدند، عاد قوم هود که به باد هلاك شدند، ثمود قوم صالح که به صيحه و رجفه و صاعقه هلاك شدند، قوم لوط که به خسف و امطار حجاره هلاك شدند، اصحاب مدين و ايكه قوم شعيب به صاعقه هلاك شدند، فرعونيان به غرق در رود نيل هلاك شدند، قوم ابرهه اصحاب فيل در نزديكي شما به امطار طير ابابيل به حجارة از سجيل هلاك شدند. اينها عذابهاي دنيوي آنها بود که:
فَذاقُوا وَبالَ أَمرِهِم در اثر تكذيب انبياء و شرك و كفر و افعال و اعمال شنيعه و ايذاء و اهانت بانبياء خود شما هم منتظر باشيد که بچه بلاهايي گرفتار خواهيد شد واي بر عذاب‌هايي که در پيش دارند فرداي قيامت.
وَ لَهُم عَذابٌ أَلِيمٌ که بسيار دردناك است عذابهاي جهنم از غل و زنجير و تازيانه و حميم و غساق و زقوم و آتش و غير اينها.
برگزیده تفسیر نمونه
]
(آیه 5)- و از آنجا که یکی از مؤثّرترین وسائل تربیت و طرق انذار، توجه دادن به سرنوشت اقوام و امتهای پیشین است، این آیه یک نگاه اجمالی به
ج5، ص200
زندگی آنها افکنده، سپس انسانها را مخاطب ساخته، می‌گوید: «آیا خبر کسانی که پیش از این کافر شدند به شما نرسیده است؟ (آری) آنها طعم کیفر گناهان بزرگ خود را چشیدند و (در آخرت نیز) عذاب دردناکی برای آنهاست»؟! (ا لم یأتکم نبأ الذین کفروا من قبل فذاقوا وبال امرهم و لهم عذاب الیم).
شما از کنار شهرهای بلا دیده و ویران شده آنها، در مسیر خود به سوی شام و مناطق دیگر عبور می‌کنید، نتیجه کفر و ظلم و عصیانگری آنها را با چشم می‌بینید، و اخبار آنها را در تاریخ می‌خوانید.
این عذاب دنیای آنها بود، در آخرت نیز عذاب دردناکی در انتظارشان است.
نکات آیه
۱ - آگاهى مردم کافر عصر بعثت، از سرنوشت شوم اقوام کافر پیش از خود (ألم یأتکم نبؤا الذین کفروا من قبل) استفهام در «ألم یأتکم»، تقریرى است.
۲ - آگاهى مردم عصر بعثت، از سرنوشت اقوام کافر پیش از خود، از راه اخبار و اطلاعات واصله بود. (ألم یأتکم نبؤا الذین کفروا من قبل) مطلب یاد شده، از آمدن تعبیر «نبأ» (خبر) به دست مى آید.
۳ - اخبار مربوط به سرنوشت هلاکت بار اقوام کافر پیش از اسلام، اخبارى مهم و پرفایده (ألم یأتکم نبؤا الذین کفروا من قبل) «نبأ»، به اخبار مهم و پرفایده گفته مى شود (مفردات راغب).
۴ - بسیارى از اقوام کافر پیش از بعثت پیامبراسلام، ثمره تلخ کردار خویش را چشیده و نابود شده اند. (فذاقوا و بال أمرهم)
۵ - اقوام کافر در آخرت، به عذاب دردناک دچار خواهند شد. (الذین کفروا ... لهم عذاب ألیم)
۶ - کفر، از موجبات عذاب و داراى پیامدى تلخ در دنیا و آخرت (الذین کفروا من قبل فذاقوا و بال أمرهم و لهم عذاب ألیم)
۷ - سرنوشت شوم و عذاب الهى، ثمره و پیامد رفتار خود انسان است. (فذاقوا و بال أمرهم و لهم عذاب ألیم)
۸ - سرنوشت شوم اقوام کافر پیشین، درس آموز و عبرت انگیز است. (ألم یأتکم نبؤا الذین کفروا من قبل ... لهم عذاب ألیم)
۹ - تشویق و ترغیب مردم از سوى خداوند، به مطالعه و تأمل در سرنوشت هلاکت بار جوامع کفرپیشه گذشته (ألم یأتکم نبؤا الذین کفروا من قبل ... لهم عذاب ألیم) استفهام در «ألم یأتکم...»، ضمن آن که براى تقریر مسأله است، براى تشویق و ترغیب نیز مى باشد.
موضوعات مرتبط
- اقوام پیشین: تاریخ اقوام پیشین ۲، ۳; عبرت از فرجام اقوام پیشین ۸; عذاب اخروى اقوام پیشین ۵; علم به فرجام اقوام پیشین ۳; علم به هلاکت اقوام پیشین ۳; فرجام شوم اقوام پیشین ۱، ۲، ۸; هلاکت اقوام پیشین ۴
- تاریخ: تشویق به مطالعه تاریخ ۹; فواید تاریخ ۳
- خدا: تشویقهاى خدا ۹; منشأ عذابهاى خدا ۷
- عبرت: عوامل عبرت ۸
- عذاب: عذاب دردناک ۵; مراتب عذاب ۵; موجبات عذاب اخروى ۶; موجبات عذاب دنیوى ۶
- عمل: آثار عمل ۷; کیفر عمل ناپسند ۴
- فرجام: منشأ فرجام شوم ۷
- کافران: فرجام کافران ۹; هلاکت کافران ۹
- کفر: آثار کفر ۶
- مردم: علم مردم مقارن بعثت ۱; ویژگیهاى علم مردم مقارن بعثت ۲
منابع
- ↑ تفاسیر کشف الاسرار و جامع البیان و ابن المنذر.
