الطلاق ٢
ترجمه
الطلاق ١ | آیه ٢ | الطلاق ٣ | ||||||||||||||
|
معنی کلمات و عبارات
«إذَا بَلَغْنَ أَجَلَهُنَّ»: زمانی که به مدّت پایان عدّه، نزدیک شدند. چرا که اگر زمان عدّه به پایان برسد، راه مراجعت بر روی شوهر بسته میگردد (نگا: أضواء البیان). یادآوری: زنان از لحاظ نگاه داشتنِ عدّه، به دو دسته تقسیم میشوند: زنانی که شوهرانشان بمیرند. این گروه به دو دسته تقسیم میگردند: الف - زنانی که حاملهاند. اینان تا وضع حمل عده نگاه میدارند. ب - زنانی که حامله نیستند. اینان چه با ایشان همبستری شده باشد و چه با آنان همبستری نشده باشد، چهار ماه و ده روز عده نگاه میدارند. زنانی که شوهرانشان ایشان را طلاق داده باشند. اینان نیز دو گروهند: الف - زنانی که حاملهاند. چنین زنانی تا وضع حمل عده نگاه میدارند. ب - زنانی که حامله نیستند. اینان هم دو دسته هستند: - زنانی که با آنان همبستری نشده است. اینان عدّهای ندارند. - زنانی که با ایشان همبستری شده است. اینان اگر کسانی بوده که دارای عادت ماهیانه باشند، تنها سه عادت ماهیانه عدّه نگاه میدارند، و اگر کسانی بوده که دارای عادت ماهیانه نباشند، یعنی یائسه و یا صغیره باشند، سه ماه تمام عدّه نگاه میدارند (نگا: أضواء البیان).
آیات مرتبط (تعداد ریشههای مشترک)
تفسیر
- آيات ۱ - ۷، سوره طلاق
- راجع به حكم طلاق ، عده ، رجوع و....
- معناى جملات آيه شريفه : ((و من يتق الله يجعل له مخرجا....)) با توجه به سياق وموضوع آن
- شرح مفاد آيه كريمه فوق
- توكل واقعى بر خداوند تنها نصيب صالحين از امت اسلام مى شود
- مدت عده طلاق
- تكليف بچه شيرخوار زن مطلقه
- (رواياتى در ذيل آيات طلاق ، راجع به احكام طلاق ، عده ، رجوع و....)
- چند روايت درباره تقوى ، توكل و كفايت خداوند، درذيل آيه شريفه : ((و من يتق الله يجعل له مخرجا...))
- چند روايت ديگر درباره طلاق زنان عده ، نفقه آنها و...
نکات آیه
۱ - پس از پایان عدّه، مرد یا باید به زن مطلقه خود رجوع کند و یا کاملاً از او جدا شود. (فإذا بلغن أجلهنّ فأمسکوهنّ بمعروف أو فارقوهنّ)
۲ - مخیّر بودن مرد، در رجوع به همسر خویش براى تداوم زندگى مشترک و یا جدا شدن دائمى از او (از زمان اجراى صیغه طلاق تا پایان عدّه) (فامسکوهنّ بمعروف أو فارقوهنّ)
۳ - از سرگیرى زندگى با زن مطلّقه و یا جدایى همیشگى از او، پس از گذشت زمان عدّه، باید به صورت پسندیده و براساس موازین عقل و شرع باشد. (فامسکوهنّ بمعروف أو فارقوهنّ بمعروف) «معروف» اسم براى هر کارى است که از نظر عقل و شرع، حسن و خوبى آن شناخته شده باشد (مفردات راغب).
۴ - لزوم خوش رفتارى و رعایت موازین شرع و عقل، در روابط میان خود از سوى همسران (فأمسکوهنّ بمعروف أو فارقوهنّ بمعروف) آیه شریفه، هرچند در مورد ادامه زندگى یا جدایى کامل مرد با همسر خویش نازل شده است; ولى شامل تمامى مواردى مى شود که باهم ارتباط برقرار مى کنند.
۵ - لزوم گواهى گرفتن دو شاهد عادل، بر جدایى کامل مرد از زن مطلّقه خویش (و اشهدوا ذوى عدل) برداشت یاد شده، براساس نظریه بسیارى از مفسران است که گفته اند: براى رجوع مرد به زن مطلّقه خود، شاهد لازم نیست و گرفتن گواهى، اختصاص به طلاق و جدایى کامل دارد.
۶ - نقش سازنده ایمان و عدالت شاهدان، در گواهى صحیح و به حق آنان در میان مردم (و اشهدوا ذوى عدل منکم)
۷ - گواهى شاهدان در امر طلاق زنان و یا رجوع همسران به آنان، باید براى خدا و خالصانه و به دور از چشمداشت مادى باشد. (و أقیموا الشهدة للّه)
۸ - برخورد شایسته با زنان مطلّقه، اداى حقّ آنان و انتخاب دو شاهد عادل بر امر طلاق یا رجوع، از موعظه هاى الهى به مردان و زنان مؤمن (لاتخرجوهنّ من بیوتهنّ ... و أقیموا الشهدة للّه ذلکم یوعظ به) «ذلک» اشاره به مجموعه رهنموهاى الهى در دو آیه این سوره است.
۹ - ایمان به خدا و روز قیامت، مقتضى پذیرش موعظه هاى الهى و عمل به آنها است. (ذلکم یوعظ به من کان یؤمن باللّه و الیوم الأخر) توصیف موعظه شدگان، به ایمان آورندگان به خدا و روز قیامت، اشاره به مطلب یاد شده دارد.
۱۰ - پذیرش موعظه هاى الهى و عمل به آنها، نشانه ایمان به خدا و روز قیامت است. (ذلکم یوعظ به من کان یؤمن باللّه و الیوم الأخر)
۱۱ - نقش سازنده ایمان به خدا و روز قیامت، در ایجاد رابطه صحیح و شایسته میان همسران و رعایت شدن حقوق متقابل بین آنان (إذا طلّقتم النساء ...ذلکم یوعظ به من کان یؤمن باللّه و الیوم الأخر) یادآورى ایمان به خدا و روز قیامت - به دنبال موعظه هاى الهى در مسائل مربوط به همسران - مى تواند گویاى مطلب یاد شده باشد.
۱۲ - هر کس تقوا پیشه کند، خداوند راه خروج از هر مشکل و بن بستى را براى او مى گشاید. (و من یتّق اللّه یجعل له مخرجًا)
۱۳ - خداترسى و تقواپیشگىِ مردان و زنان مطلّقه، موجب رهایى آنان از مشکلات در روابط زناشویى و خروج از تنگناهاى زندگى (إذا طلّقتم النساء ... و من یتّق اللّه یجعل له مخرجًا)
۱۴ - خداترسى و تقواپیشگى، موجب خروج انسان ها از مشکلات و تنگناهاى زندگى است. (و من یتّق اللّه یجعل له مخرجًا)
۱۵ - رعایت احکام و موعظه هاى الهى، نشانه تقواپیشگى است. (ذلکم یوعظ به ... و من یتّق اللّه یجعل له مخرجًا)
روایات و احادیث
۱۶ - «محمدبن أبى نصر قال: سألت أبا الحسن(ع) ... فقلت له: فإن طلّق على طهر من غیر جماع بشاهد و امرأتین؟ فقال: لاتجوز شهادة النساء فى الطلاق...;[۱] محمدبن ابى نصر گوید: از امام رضا(ع) سؤال نمودم... اگر زنى را در پاکى - بدون این که در آن پاکى آمیزشى شده باشد - یک شاهد [مرد] و دو شاهد زن طلاق دهد؟ حضرت فرمود: شهادت زنان در طلاق نافذ و کارساز نیست...».
۱۷ - «عن ابن عباس قال: قال رسول اللّه(ص) فى قوله «و من یتّق اللّه یجعل له مخرجاً» قال: من شبهات الدنیا و من غمرات الموت و من شدائد یوم القیامة;[۲] از ابن عباس نقل شده که رسول خدا(ص) درباره سخن خداوند «و من یتّق اللّه یجعل له مخرجاً» فرمود:[خدا براى کسى که تقواى الهى داشته باشد] راه نجاتى از شبهات دنیا، دشوارى هاى مرگ و سختى هاى قیامت قرار مى دهد».
موضوعات مرتبط
- احکام :۲، ۵، ۱۶
- اعداد: عدد دو ۵
- ایمان: آثار ایمان به خدا ۹، ۱۱; آثار ایمان به قیامت ۹، ۱۱; نشانه هاى ایمان به خدا ۱۰; نشانه هاى ایمان به قیامت ۱۰
- تقوا: آثار تقوا ۱۲، ۱۳، ۱۴، ۱۷; نشانه هاى تقوا ۱۵
- حدود خدا: رعایت حدود خدا ۱۵
- خانواده: اهمیت روابط خانوادگى ۱۱; رعایت حقوق خانوادگى ۱۱; زمینه حل اختلاف خانوادگى ۱۳
- خدا: افعال خدا ۱۲; رعایت مواعظ خدا ۱۵; عمل به مواعظ خدا ۹، ۱۰; قبول مواعظ خدا ۹، ۱۰; مواعظ خدا ۸
- زن: گواهى زن ۱۶
- شبهات: زمینه نجات از شبهات ۱۷
- شوهر: اختیارات شوهر ۲
- طلاق: احکام طلاق ۱، ۲، ۳، ۵، ۱۶; احکام عده طلاق ۸; اخلاص در گواهى طلاق ۷; شرایط طلاق ۵، ۱۶; عدالت گواهان طلاق ۸; عده طلاق ۱، ۲; گواهى در طلاق ۵، ۸، ۱۶
- طهر: طهر غیرمواقع ۱۶
- عرف: ملاک عرفى ۳
- قیامت: زمینه نجات از سختیهاى قیامت ۱۷
- گواهان: آثار ایمان گواهان ۶; آثار عدالت گواهان ۶; مسؤولیت گواهان ۷
- مؤمنان: موعظه به مؤمنان ۸
- مرگ: زمینه نجات از سختى مرگ ۱۷
- مشکلات: زمینه رفع مشکلات ۱۳، ۱۴; منشأ رفع مشکلات ۱۲
- مطلقه: اداى حقوق مطلقه ۸; جدایى از مطلقه ۳; خوشرفتارى با مطلقه ۳، ۸; رجوع به مطلقه ۲، ۳، ۸
- همسر: اهمیت خوشرفتارى با همسر ۴; جدایى از همسر ۱