البقرة ٢٠٥
ترجمه
| البقرة ٢٠٤ | آیه ٢٠٥ | البقرة ٢٠٦ | ||||||||||||||
| ||||||||||||||||
معنی کلمات و عبارات
«تَوَلَّی»: والی و سرور شد. پشت کرد و رفت. «الْحَرْثَ»: کشت و زرع. «النَّسْلَ»: نژاد انسان یا حیوان. نسل مصدر است و در معنی اسم مفعول به کار رفته است، همچون خلق و مخلوق.
آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک)
تفسیر
- آيات ۲۰۷ - ۲۰۴ ، سوره بقره
- تقسيم مردم از نظر صفات و ذكر احوال و خصائص منافق
- فساد تكوينى و فساد تشريعى و آنچه در آيه : و الله لا يحب الفساد، مورد نظر است
- معناى عزت در آيه : اءخذته العزة بالاثم ، و اينكه عزت حقيقى مراد نيست
- بحث در معناى باء، در (بالاثم ) و متعلق آن در آيه (اءخذته العزة بالاثم )
- دسته اى ديگر از مردم (در مقابل منافق )
- بحث روايتى شامل رواياتى در باره شان نزول آيات يادشده
- روايات زيادى نقل شده كه آيه : و من الناس من يشرى ، در شاءن اميرالمؤ منين (ع ) در شب فراش نازل شده است
نکات آیه
۱ - تلاش منافقان براى فساد در زمین و نابودى حرث و نسل، در صورت به حکومت رسیدن (و اذا تولّى سعى فى الأرض ... الحرث و النسل) بنابراینکه «تولّى»، به معناى حکومت باشد.
۲ - داعیه اصلاح طلبى منافقان پیش از حاکمیّت، و فساد آنان پس از رسیدن به حکومت (و من الناس من یعجبک ... و اذا تولى سعى فى الارض لیفسد فیها)
۳ - داعیه اصلاح طلبى منافقان هنگام برخورد با پیامبر (ص)، و تلاش آنان در جهت فساد پس از بازگشت از محضر او* (و من الناس من یعجبک ... و اذا تولى سعى فى الأرض) بنابراینکه «اذا تولّى»، به معناى بازگشت باشد.
۴ - نابود ساختن کشاورزى و نسل کشى، از بارزترین نوع فساد در زمین است. (لیفسد فیها و یهلک الحرث و النسل) بنابراینکه جمله «و یُهلک الحرث و ...»، تفسیر جمله «لیفسد فیها» باشد.
۵ - ارزش و اهمیّت کشاورزى و نیروى انسانى و نقش آن در قوام جامعه (و اذا تولى ... و یهلک الحرث و النسل) از اینکه نابود ساختن این دو، فساد در زمین معرّفى شده، اهمیّت و ارزش آن به دست مى آید.
۶ - اصلاح جامعه و حفظ کشاورزى و نسل، از ویژگیهاى حکومت صالح (و اذا تولى ... لیفسد فیها و یهلک الحرث و النسل) از اینکه خداوند، فساد و ... را از کارهاى حکومتى منافقان مى داند; معلوم مى شود که در حکومت صالحان، چنین اعمالى نباید باشد.
۷ - نفاق، پُل به قدرت رسیدن سیاست بازانِ ناصالح (و اذا تولى سعى فى الأرض) در برداشت فوق، «تولى»، رسیدن به حکومت معنا شده است.
۸ - قدرت و حکومت، خصلتهاى درونى انسان را نمایان مى سازد. (و اذا تولى سعى فى الأرض لیفسد فیها و یهلک)
۹ - خداوند، فساد در زمین را دوست ندارد. (و اللّه لا یحب الفساد)
۱۰ - مُفسد، مبغوض خداوند است. (و اللّه لا یحب الفساد)
۱۱ - نابود کردن کشاورزى و نسل کشى، مبغوض خداوند (و اذا تولى ... و یهلک الحرث و النسل و اللّه لا یحب الفساد)
۱۲ - فساد در زمین، پیامد حکومت منافقان (و اذا تولى سعى فى الارض لیفسد فیها) بنابراینکه «تولى»، به معنى رسیدن به حکومت باشد.
۱۳ - از وظایف حکومت، حفظ کشاورزى و نیروى انسانى و اصلاح آنهاست. (و اذا تولى سعى فى الأرض)
۱۴ - فساد در زمین، نتیجه اعمال انسانها و حکومتهاى فاسد (و اذا تولى ... لیفسد فیها)
۱۵ - هشدار الهى در مورد فریب نخوردن از شعارهاى هر داعیه دارِ اصلاح (و من الناس من یعجبک ... و اذا تولى سعى فى الأرض لیفسد)
۱۶ - حاکمان فاسد و فسادانگیز، مبغوض خداوند هستند. (اذا تولى ... و اللّه لا یحب الفساد)
۱۷ - اَخنس بن شریق، دشمن و منافق و مفسد و متکبّر و نصیحت ناپذیر (و من الناس ... و اذا تولى) برخى مفسّرین برآنند که آیه مزبور درباره فردى به نام اخنس بن شریق نازل شده است که برخوردى منافقانه داشت.(مجمع البیان.)
روایات و احادیث
۱۸ - نابودى دین و مردم، روش منافقان (و اذا تولى ... و یهلک الحرث و النسل) امام صادق (ع): ان «الحرث» فى هذا الموضع، الدین و «النسل» الناس.[۱]
موضوعات مرتبط
- اخنس بن شریق: ۱۷
- اسلام: تاریخ صدر اسلام ۳، ۱۷
- اصلاح: اهمیّت اصلاح ۱۳
- اعلام: ۱۷
- انسان: صفات انسان ۸
- انحطاط: عوامل انحطاط ۱، ۱۱، ۱۴
- جامعه: اهمیّت اصلاح جامعه ۶ ; ساختار جامعه ۵ ; عوامل تشکیل جامعه ۵
- حکومت: آثار حکومت فاسد ۱۴ ; مسؤولیت ۶، ۱۳
- خدا: غضب خدا ۱۰، ۱۱، ۱۶ ; محبّت خدا ۹ ; هشدارهاى خدا ۱۵
- رهبران فاسد: افساد رهبران فاسد ۱۶ ; مبغوضیت رهبران فاسد ۱۶
- عمل: آثار عمل
- فساد: عوامل فساد ۱، ۱۳، ۱۵ ; مبغوضیت فساد ۹ ; موارد فساد ۴
- قدرت: آثار قدرت ۸
- کشاورزى: اهمیّت کشاورزى ۵، ۶، ۱۱، ۱۳ ; تخریب کشاورزى ۴، ۱۱
- محمّد (ص): محمّد (ص) و منافقان ۳
- مسلمانان: دشمنان مسلمانان ۱۸
- مفسدان: ۱۸ مبغوضیت مفسدان ۱۰
- منافقان: ۱۸ ادعاهاى منافقان۳،۲;افساد منافقان ۱، ۲، ۳;حکومت منافقان ۱، ۱۳;روش برخورد منافقان ۱، ۲، ۳، ۷، ۱۲;قدرت طلبىمنافقان ۷;منافقان ودین ۱۸;نسل کشىمنافقان ۴، ۱۱
- نسل: حفظ نسل ۶
- نسل کشى: مبغوضیت نسل کشى ۴، ۱۱
- نفاق: انگیزه نفاق۷
منابع
- ↑ مجمع البیان، ج ۲، ص ۵۳۴ ; نورالثقلین، ج ۱- ، ص ۲۰۴، ح ۷۵۴ و ۷۵۵.
