غافر ٦١
ترجمه
| غافر ٦٠ | آیه ٦١ | غافر ٦٢ | ||||||||||||||
| ||||||||||||||||
معنی کلمات و عبارات
«لِتَسْکُنُوا فِیهِ»: (نگا: یونس / ، قصص / ). «مُبْصِراً»: روشن. تابان (نگا: یونس / نمل / ).
تفسیر
نکات آیه
۱ - خداوند، شب را به منظور آرامش و آرمیدن انسان ها آفریده است. (اللّه الذى جعل لکم الّیل لتسکنوا فیه)
۲ - شب، زمانى مناسب براى آرمیدن و آرامش یافتن (اللّه الذى جعل لکم الّیل لتسکنوا فیه)
۳ - نقش سازنده تاریکى شب، در آرامش یافتن انسان ها (اللّه الذى جعل لکم الّیل لتسکنوا فیه) در جمله «اللّه الذى جعل لکم اللیل ...» - به قرینه آمدن «مبصراً» در «والنهار مبصراً» - کلمه «مظلماً» محذوف است; یعنى، «جعل اللیل مظلماً لتسکنوا». براین اساس گفتن این نکته که شب را تاریک قرار دادیم - با آن که این نکته اى روشن است - مى تواند گویاى برداشت یاد شده باشد.
۴ - خداوند، روز را به منظور توانایى بشر بر دیدن و تلاش براى تأمین روزى آفریده است. (اللّه الذى جعل لکم ... و النهار مبصرًا) در جمله «و النهار مبصراً» به قرینه آمدن «لتسکنوا» در جمله پیش - کلمه «لتبصروا فیه» محذوف است.
۵ - روز هنگام، زمان مناسب جهت تلاش و تکاپو براى به دست آوردن رزق و روزى (و النهار مبصرًا) در جمله «و النهار مبصراً» - به قرینه آیات مشابه مانند آیه ۷۳ سوره «قصص» - مى توان جمله «لتبتغوا من فضله» را در تقدیر گرفت.
۶ - نقش سازنده روشنایى روز، در تلاش روزانه انسان ها و نشاط و شادابى آنان (و النهار مبصرًا)
۷ - آفرینش شب و روز براى تأمین نیازهاى بشر، جلوه اى از ربوبیت خداوند و نشانه توانایى او بر برپا کردن قیامت (إنّ الساعة لأتیة ... اللّه الذى جعل لکم الّیل لتسکنوا فیه و النهار مبصرًا) آیه شریفه، درصدد اثبات و ارائه نشانه هاى درستى و راستى برپایى قیامت است که در دو آیه قبل، با صراحت به آن تأکید شده است.
۸ - عبادت و حاجت خواهى، تنها در پیشگاه کسى روا است که آفریننده شب و روز و تأمین کننده روزى و نیازهاى انسان ها است. (و قال ربّکم ادعونى أستجب لکم ... اللّه الذى جعل لکم... النهار مبصرًا) از ارتباط میان این آیه با آیه قبل - که درباره ربوبیت خداوند و عبادت او و حاجت خواهى از او بود - برداشت یاد شده به دست مى آید.
۹ - تمامى انسان ها - چه خوب و چه بد - از فضل و احسان خداوند برخوردارند. (إنّ اللّه لذو فضل على الناس) از این که خداوند فرموده بیشتر مردم شکرگزار فضل و احسان الهى نیستند، به دست مى آید که فضل و احسان او عام و فراگیر همه انسان ها - چه خوب و چه بد - مى باشد.
۱۰ - آفرینش شب و روز در راستاى تأمین نیازها و منافع بشر، جلوه اى از فضل و احسان خداوند به او است. (اللّه الذى جعل لکم الّیل ... إنّ اللّه لذو فضل على الناس)
۱۱ - بیشتر مردم، نسبت به نعمت ها و احسان هاى خداوند، شاکر و سپاس گزار نیستند. (إنّ اللّه لذو فضل على الناس و لکنّ أکثر الناس لایشکرون)
۱۲ - شاکران و سپاس گزاران نعمت ها و احسان هاى خداوند، گروهى اندک و در اقلیت اند. (و لکنّ أکثر الناس لایشکرون)
۱۳ - ناسپاسى، رفتارى ریشه دار در انسان ها و خصلتى مشترک میان آنان (إنّ اللّه لذو فضل على الناس و لکنّ أکثر الناس لایشکرون) تصریح به لفظ «ناس» در جمله «و لکن أکثر الناس لایشکرون» به جاى ضمیر «هم» - که به «الناس» قبل بازمى گردد - مى تواند گویاى برداشت یاد شده باشد.
۱۴ - شبِ آرامش دهنده و روزِ روشنایى بخش، دو نعمت بزرگ و درخور شکر و سپاس الهى (اللّه الذى جعل لکم الّیل لتسکنوا فیه و النهار مبصرًا ... و لکنّ أکثر الناس لایشکرون)
۱۵ - عبادت غیر خدا و حاجت خواهى از غیر او، کفران نعمت هاى الهى است. (قال ربّکم ادعونى أستجب لکم ... اللّه الذى جعل لکم الّیل ... و لکنّ أکثر الناس لایشکرون)
موضوعات مرتبط
- آرامش: عوامل مؤثر در آرامش ۳; وقت آرامش ۲
- اکثریت: کفران نعمت اکثریت ۱۱
- انسان: صفات انسان ۱۳; کفران انسان ۱۳
- خدا: دلایل ربوبیت خدا ۷; دلایل قدرت خدا ۷; عمومیت فضل خدا ۹; نشانه هاى فضل خدا ۱۰; نعمتهاى خدا ۱۴
- روز: تلاش در روز ۴، ۵، ۶; خالق روز ۸; فلسفه خلقت روز ۴، ۷، ۱۰; فواید روز ۵; فواید روشنایى روز ۶
- شاکران: کمى شاکران ۱۲
- شب: آرامش در شب ۱، ۲; خالق شب ۸; فلسفه خلقت شب۱، ۷، ۱۰; فواید تاریکى شب ۳; فواید شب ۲
- شکر: شکر نعمت ۱۴
- عبادت: آثار عبادت غیرخدا ۱۵
- کفران: کفران نعمت ۱۳، ۱۵
- معاد: دلایل معاد ۷
- معبودراستین: خالقیت معبودراستین ۸; رازقیت معبودراستین ۸
- معبودیت: ملاک معبودیت ۸
- نشاط: زمینه نشاط ۶
- نعمت: نعمت روز ۱۴; نعمت شب ۱۴
- نیازها: زمینه تأمین نیاز ۷، ۱۰
