الصافات ٥
ترجمه
| الصافات ٤ | آیه ٥ | الصافات ٦ | ||||||||||||||
| ||||||||||||||||
معنی کلمات و عبارات
«رَبُّ»: خبر دوم (إِنَّ) و یا خبر مبتدای محذوف است. «الْمَشَارِِِق»: جمع مشرِق، مکان طلوع. مراد خاستگاههای خورشید در ایّام سال است که به خاطر کروی بودن زمین هر نقطه‌ای از آن نسبت به نقطه دیگر مشرِق یا مغرب محسوب می‌شود، و یا مراد مشرقهای همه ستارگان جهان بوده و ذکر خاصّ بعد از عامّ است و به خاطر اهمّیّت ویژه، بدانها اشاره شده است. از آنجا که ذکر مشارِق و مغارب پیوسته با هم بوده، در اینجا مغارب به قرینه مشارِق حذف شده است (نگا: معارج / ).
آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک)
تفسیر
- آيات ۱ -۱۱ سوره صافات
- وجوه مختلف درباره مراد از سه طايفه : صافات ، زاجرات و تاليات كه خداوند بدانهاسوگند ياد كرده است
- بيان اينكه مراد، سه طائفه از ملائكه كه ماءمورنزول وحى بوده اند مى باشد
- سه طايفه مذكور اعوان جبرئيل در نزول وحى اند مى باشد
- توضيح اينكه سوگند به صافات ، زاجرات و تاليات ، متضمن استدلال براى ان الهكم لواحد است
- بيان آيات راجع به تزيين آسمان دنيا به زيور كواكب و حفظ آن از شياطين ماردو...
- گفتارى در معناى شهاب در ذيل آيه : الا من خطف الخطفة فاتبعه شهاب ثاقب
- چند روايت در ذيل برخى آيات گذشته
نکات آیه
۱ - جهان طبیعت (آسمان ها، زمین و پدیده هاى میان آنها)، تحت ربوبیت خداى یگانه است. (إنّ إلهکم لوحد . ربّ السموت و الأرض و ما بینهما)
۲ - ربوبیت یگانه خدا بر جهان (آسمان ها، زمین و...) دلیل این است که تنها او براى پرستش شایسته مى باشد. (إنّ إلهکم لوحد . ربّ السموت و الأرض و ما بینهما) برداشت یاد شده از آن جا است که جمله «ربّ السماوات...» درصدد بیان دلیل و شاهد بر وحدانیت معبود حقیقى (خداوند) است که در آیه قبل، از آن سخن به میان آمده بود.
۳ - جهان آفرینش، متشکل از آسمان هاى متعدد (ربّ السموت)
۴ - وجود موجوداتى میان آسمان ها و زمین (ربّ السموت و الأرض و ما بینهما)
۵ - ربوبیت خدا، گسترده در سراسر زمین (إنّ إلهکم لوحد . ربّ السموت ... و ربّ المشرق) «مشرق» (مفرد «مشارق») به دو معنا آمده است: الف) مکان طلوع، ب) جهت طلوع. در معناى اولِ «المشارق» شامل همه مکان هایى است که خورشید از آن طلوع مى کند و مقصود از آن مى تواند بیان گستردگى ربوبیت خداوند در سراسر زمین باشد. در صورت دوم، مشارق مى تواند اشاره به تغییر فصول باشد. برداشت یاد شده مبتنى بر معناى نخست است.
۶ - تغییر فصول سال، جلوه اى دیگر از ربوبیت یگانه خدا (ربّ المشرق)
۷ - خورشید، داراى مشرق ها و خاورهاى متعدد است. (و ربّ المشرق) بسیارى از مفسران برآنند که مقصود از «مشارق»، مشرق هاى متعددِ خورشید است که در هر روز، از نقطه اى غیر از نقطه روز قبل طلوع مى کند.
۸ - اهمیت و نقش حیاتى طلوع و غروب خورشید در زندگى بشر (ربّ المشرق) از اختصاص به ذکر یافتن ربوبیت خدا نسبت به مشرق هاى خورشید - با آن که خورشید جزئى از آسمان ها است - برداشت یاد شده به دست مى آید.
۹ - جلوه زیباى طلوع پیوسته ستارگان در شب، نشان ربوبیت یگانه خداوند است. (ربّ المشرق) برداشت یاد شده مبتنى بر این دیدگاه است که مقصود از «مشارق» طلوع خورشید و نیز طلوع ستارگان در شب باشد; نه خصوص طلوع خورشید.
۱۰ - جهان (آسمان ها و زمین و...)، داراى روندى رو به رشد و کمال (ربّ السموت ... و ربّ المشرق) «رب» به معناى تربیت کردن است و تربیت ایجاد حالتى در شىء پس از حالت قبل است، تا آن گاه که به حد تمام و کمال برسد (مفردات راغب). این معنا حکایت از روند رو به رشد و تکامل دارد.
موضوعات مرتبط
- آسمان: تدبیر آسمان ها ۱; تعدد آسمان ها ۳; تکامل آسمان ها ۱۰
- توحید: آثار توحید ربوبى ۲; توحید ربوبى ۱; دلایل توحید عبادى ۲; نشانه هاى توحید ربوبى ۶، ۹
- جهان بینى: جهان بینى توحیدى ۱
- خدا: وسعت ربوبیت خدا ۵
- خورشید: اهمیت طلوع خورشید ۸; اهمیت غروب خورشید ۸; فواید خورشید ۸
- زمین: تدبیر زمین ۱; تکامل زمین ۱۰
- ستارگان: زیبایى طلوع ستارگان ۹
- فصول: منشأ تغییر فصول ۶
- فضا: تدبیر موجودات فضا ۱; موجودات فضا ۴
- مشرق: تعدد مشرق ۷
