الصافات ٦
| کپی متن آیه |
|---|
| إِنَّا زَيَّنَّا السَّمَاءَ الدُّنْيَا بِزِينَةٍ الْکَوَاکِبِ |
ترجمه
| الصافات ٥ | آیه ٦ | الصافات ٧ | ||||||||||||||
| ||||||||||||||||
معنی کلمات و عبارات
«الدُّنْیَا»: از لحاظ صرفی، اسم تفضیل و مؤنّث (أَدْنی) و به معنی نزدیکتر و نزدیکترین است. از لحاظ نحوی صفت (السَّمَآءُ) است. مراد نزدیکترین آسمان به ما ساکنان کره زمین است. ذکر این نکته خالی از فایده نیست که همه ستارگانی که فضای بالای سر ما را آراسته‌اند و با چشم خود آنها را می‌بینیم، از نظر قرآن آسمان اوّل ما است. «الْکَواکِبِ»: بدل (زِینَةٍ) است.
آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک)
وَ لَقَدْ جَعَلْنَا فِي السَّمَاءِ... (۳) وَ لَقَدْ زَيَّنَّا السَّمَاءَ الدُّنْيَا... (۴) وَ لَقَدْ زَيَّنَّا السَّمَاءَ الدُّنْيَا... (۳)
وَ حَفِظْنَاهَا مِنْ کُلِ شَيْطَانٍ... (۰) إِلاَّ مَنِ اسْتَرَقَ السَّمْعَ... (۰)
تفسیر
تفسیر نور (محسن قرائتی)
إِنَّا زَيَّنَّا السَّماءَ الدُّنْيا بِزِينَةٍ الْكَواكِبِ «6» وَ حِفْظاً مِنْ كُلِّ شَيْطانٍ مارِدٍ «7»
ما آسمان زيرين را به زيور ستارگان آراستيم. و (آن را) از هر شيطان متمرّد و سركشى محفوظ داشتيم.
«1». مرسلات، 7.
جلد 8 - صفحه 17
نکته ها
«مارِدٍ» به چيزى گفته مى‌شود كه هيچ خير و بركتى ندارد و خبيث است، مثلًا به درخت بى‌برگ، شجر أمرد گفته مى‌شود.
پیام ها
1- تزئين آسمانها، پرتوى از ربوبيّت الهى است. رَبُّ السَّماواتِ ... إِنَّا زَيَّنَّا السَّماءَ
2- گرايش به زينت و زيبايى، از تمايلات فطرى انسان است و قرآن آن را مورد تأييد قرار داده است. «زَيَّنَّا السَّماءَ الدُّنْيا»
3- زينت و زيبايى يك اصل است. آفريده‌هاى الهى همه زيباست. «زَيَّنَّا السَّماءَ»
4- در عالم بالا اسرارى است كه شياطين به فكر دستبرد زدن به آنها هستند، ولى قادر به انجام آن نيستند. «حِفْظاً مِنْ كُلِّ شَيْطانٍ مارِدٍ»
5- جنّ و شياطين جنّى قدرت دستيابى به غيب را دارند، امّا از آن منع شده‌اند.
«حِفْظاً مِنْ كُلِّ شَيْطانٍ مارِدٍ»
تفسیر اثنی عشری (حسینی شاه عبدالعظیمی)
إِنَّا زَيَّنَّا السَّماءَ الدُّنْيا بِزِينَةٍ الْكَواكِبِ «6»
جلد 11 - صفحه 106
بعد از آن به طريق التفات از غيبت به تكلم عدول فرمايد كه:
إِنَّا زَيَّنَّا السَّماءَ الدُّنْيا: بدرستى كه ما زينت داديم آسمان دنيا را كه نزديكتر است به كره زمين، بِزِينَةٍ الْكَواكِبِ: به زينت ستارگان و آفريدن بر وجهى كه نقوش مايلند به جانب آن و مناظره كنند.
تفسیر روان جاوید (ثقفى تهرانى)
بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِيمِ
وَ الصَّافَّاتِ صَفًّا «1» فَالزَّاجِراتِ زَجْراً «2» فَالتَّالِياتِ ذِكْراً «3» إِنَّ إِلهَكُمْ لَواحِدٌ «4»
رَبُّ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ وَ ما بَيْنَهُما وَ رَبُّ الْمَشارِقِ «5» إِنَّا زَيَّنَّا السَّماءَ الدُّنْيا بِزِينَةٍ الْكَواكِبِ «6» وَ حِفْظاً مِنْ كُلِّ شَيْطانٍ مارِدٍ «7» لا يَسَّمَّعُونَ إِلَى الْمَلَإِ الْأَعْلى وَ يُقْذَفُونَ مِنْ كُلِّ جانِبٍ «8» دُحُوراً وَ لَهُمْ عَذابٌ واصِبٌ «9»
إِلاَّ مَنْ خَطِفَ الْخَطْفَةَ فَأَتْبَعَهُ شِهابٌ ثاقِبٌ «10»
ترجمه
قسم به صف‌زدگان صف زدنى
پس برانندگان راندنى
پس بخوانندگان كتاب براى تذكّر
همانا خداى شما يكى است
پروردگار آسمانها و زمين و آنچه ميان آن دو است و پروردگار مشرقها
همانا ما آراستيم آسمان نزديكتر را به آرايشى كه ستاره‌ها است
و براى نگهدارى از هر شيطان سركش
نميتوانند گوش فرا دارند بسوى گروه بالاتر و انداخته ميشوند از هر سوئى
براى راندن قهرى و براى آنها عذابى است دائم
مگر آنكه بربايد ربودنى پس از پى درآيد او را شعله فروزانى.
تفسير
خداوند متعال قسم ياد نموده است براى تأكيد كلام و تسجيل مرام در مقابل اهل شرك بعد از اثبات توحيد بادلّه قطعيه سابقه بذوات مقدّسه انبياء و اولياء و ملائكه كه صف‌زنندگانند براى عبادت و اطاعت خدا و كسانيكه منع و زجر نمودند مردم را از گناه و معصيت او و آنانكه تلاوت نمودند كتاب خدايرا براى تذكّر چنانچه قمّى ره نقل فرموده كه خدا و معبود حقيقى شما يك ذات بسيط مستجمع صفات كمال است كه پروردگار و خالق آسمانها و زمين و موجودات آن دو و ميان آن دو است و موجد مشارق و مغارب ستاره‌ها و آفتاب است چون هر يك از
جلد 4 صفحه 424
سيّارات مشرق و مغربى دارند و آفتاب در ايّام سال هر روز از مشرقى طلوع و در مغربى غروب مينمايد كه با روز قبل خود تفاوت دارد و لذا روز بلند و كوتاه ميشود و اينكه بذكر مشارق اكتفا شده براى آنستكه مغربها بحسب مشرقها تفاوت پيدا ميكنند و ايجاد روشنى و اشراق براى اثبات قدرت و اظهار نعمت ابلغ و انسب است و خدا از جهت فوق مقدارى از فضا را كه نزديكتر است بزمين و مشاهده ميشود اجرام در آن زينت داده است بوجود اجسام روشنى كه از آنها تعبير بكوكب و ستاره ميشود و اينها سه نوعند ثوابت كه متحرّك نيستند يا حركت كمى دارند كه محسوس نيست و سيّارات كه دائما در حركتند و هر يك فلك مستقلّى با مدار مخصوصى دارند كه بايد در آن سير نمايند و شهب ثواقب كه اجرام درخشانى هستند مأمور براندن شياطين از آسمان وقتى كه آنها بآسمان صعود نمايند براى استراق سمع از كلام ملائكه فورا بفرمان خدا اين ستاره‌ها كه شعله‌هاى فروزانى هستند و گفته شده اجزاء دهنيّه‌ئى هستند كه با بخارات زمين بالا ميروند از جاى خود حركت نموده مانند تيرى كه از كمان بيرون آيد بجانب آنها پرتاب ميشوند و آنها را محترق يا مطرود ميگردانند و اين عمل در آسمان غالبا محسوس ميشود پس ستاره‌ها علاوه بر فوائد و آثار بيشمارى كه در نظام عالم دارند دو ثمر محسوس هم از آنها جالب نظر است يكى زينت آسمان بطوريكه در شب بهترين مناظر است نهايت آنكه چون مكرّر ديده شده بنظر چندان جلوه نميكند ديگر حفظ آن است از مراوده شياطين متمرّد خبيث و استماع كلام ملائكه كه كارفرمايان در اوضاع عالم بدستور الهى ميباشند مگر گاهيكه استراق سمعى براى آنها حاصل شود و شهاب ثاقب شخص مسترق را نسوزاند و او فرار كند و بزمين برسد و بعضى از اخبار سماوى را درست يا نادرست بأمثال خود برساند كه گفته‌اند مبناى كهانت در قديم اين بوده است و بعد از بعثت پيغمبر صلى اللّه عليه و اله بكلّى ممنوع شده‌اند و در هر حال براى آن شياطين عذاب دائمى در دنيا همان شهاب ثاقب است و در آخرت عذاب جهنّم كه در آن مخلّد خواهند بود و از بعضى از روايات معراجيّه كه در سوره بنى اسرائيل گذشت استفاده ميشود كه شهاب تاقب بامر ملائكه موكّل اين امر حركت ميكند و نام بزرگ آنها اسمعيل است و كلمه دحورا كه
جلد 4 صفحه 425
بمعناى راندن بعنف و قهر است يا مفعول مطلق براى فعل محذوف است يعنى رانده ميشوند راندنى يا مفعول له براى يقذفون چنانچه ترجمه شد و الّا من خطف الخطفة استثناء است از فاعل لا يسمعون يعنى گوش نميدهند سخنان جماعت بالا را مگر كسيكه ناگاه بجهد از جا و اختلاس نمايد اختلاس نمودنى بسرعت از نزديك آسمان امريرا كه در اينصورت تعقيب خواهد شد و بزينة الكواكب باضافه و نصب الكواكب نيز قرائت شده است و سماء الدّنيا باضافه هم از حفص نقل قرائت شده است و بنابراين مراد از دنيا زمين و موجودات آنند و بقرائت مشهور دنيا تأنيث أدنى است يعنى آسمان نزديكتر بزمين كه گفته‌اند آسمان اوّل است و اشكال شده كه كواكب در آسمان هشتم مى‌باشند جواب گفته‌اند اعتبار بمشاهده و زينت بودن است و بنابر آنكه مراد از آسمان جهت فوق باشد اشكالى نيست چنانچه بيان شد
اطیب البیان (سید عبدالحسین طیب)
إِنّا زَيَّنَّا السَّماءَ الدُّنيا بِزِينَةٍ الكَواكِب‌ِ «6»
محققا ما زينت داده‌ايم آسمان نزديك را بزينت ستارگان.
سماء دنيا طبقه اول آسمانها است و از اينکه آيه شريفه استفاده ميشود که تمام اينکه كواكب و ستارگان در همان آسمان اول است و آن قدر وسيع است که تمام اينکه كرات جويه در اينکه طبقه است اما شش آسمان ديگر چه چيزها در آنها قرار داده جز خالق آنها نميداند مگر به وحي الهي و اخبار انبياء ثابت شود مثل بيت المعمور سجده ملائكه و سدرة المنتهي و جنّة المأوي و لوح و قلم و ملائكه
جلد 15 - صفحه 119
و امثال اينها و اينکه مخالف رأي حكماء قديم است که آسمان اول را فقط مركز قمر دانسته دوم عطارد سوم زهره چهارم شمس پنجم مريخ ششم مشتري هفتم زحل و بقيه كواكب را در آسمان هشتم که كرسي مينامند گفتند.
إِنّا زَيَّنَّا السَّماءَ الدُّنيا بِزِينَةٍ الكَواكِب‌ِ اينکه زينت براي بشر است که در شبها مشاهده ميكنند و راه مي‌جويند بعلاوه فوائد زيادي که بر هر يك از آنهاست چنانچه ميفرمايد أَ لَم تَرَوا أَن‌َّ اللّه‌َ سَخَّرَ لَكُم ما فِي السَّماواتِ وَ ما فِي الأَرض‌ِ لقمان آيه 19.
برگزیده تفسیر نمونه
]
(آیه 6)- پاسداری آسمان از نفوذ شیاطین! در آیات گذشته سخن از صفوف مختلف فرشتگان الهی بود و در اینجا از نقطه مقابل آنها، یعنی گروههای شیاطین و سرنوشت آنها، سخن می‌گوید، و می‌تواند مقدمه‌ای باشد برای ابطال اعتقاد جمعی از مشرکان که شیاطین و جن را معبود خود قرار می‌دادند.
نخست می‌گوید: «ما آسمان نزدیک [پائین] را با ستارگان آراستیم» (إِنَّا زَیَّنَّا السَّماءَ الدُّنْیا بِزِینَةٍ الْکَواکِبِ).
به راستی منظره ستارگان آسمان آنقدر زیباست که هرگز چشم از دیدن آن خسته نمی‌شود، بلکه خستگی را از تمام وجود انسان بیرون می‌کند هر چند این مسائل در عصر و زمان ما برای شهر نشینانی که در دود کارخانه‌ها غوطه‌ورند، و طبعا آسمانی تاریک و سیاه دارند چندان مفهوم نیست، ولی روستانشینان هنوز می‌توانند ناظر این گفته قرآنی یعنی تزیین آسمان با ستارگان درخشان باشند.
نکات آیه
۱ - جلوه زیباى آسمان، نشان دیگرى از ربوبیت یگانه خدا (إنّ إلهکم لوحد . ربّ السموت ... إنّا زیّنّا السماء الدنیا بزینة الکواکب) برداشت یاد شده از آن جا است که جمله «إنا زیَّنّا السماء...» به منزله تعلیل براى جملات پیشین است که در آنها از معبود واحد و توحید ربوبىِ خداوند، سخن به میان آمده است.
۲ - آسمان پرستاره، نزدیک ترین آسمان به زمین (إنّا زیّنّا السماء الدنیا بزینة الکواکب) «الدنیا» (مؤنث «أدنى») از افعال تفضیل بوده و به معناى «نزدیک ترین» است و در مقابل «أقصى» (دورترین) قرار دارد. گفتنى است که نزدیک ترین بودن آسمان پرستاره، در مقایسه با کره زمین سنجیده شده که انسان ها در آن زندگى مى کنند.
۳ - جهان آفرینش، داراى آسمان هاى متعدد (إنّا زیّنّا السماء الدنیا)
۴ - ستارگان، زینت بخش آسمان (إنّا زیّنّا السماء الدنیا بزینة الکواکب)
۵ - هنرنمایى شگفت انگیز خدا در زیباسازى آسمان به وسیله ستارگان (إنّا زیّنّا السماء الدنیا بزینة الکواکب) برداشت یاد شده از تنکیرِ «زینة» - که بر تفخیم و تعجیب دلالت دارد - استفاده شده است.
۶ - انسان، موجودى زیباشناس و زیبایى خواه (إنّا زیّنّا السماء الدنیا بزینة الکواکب) برداشت یاد شده با توجه به این نکته است که خداوند در آیه شریفه، درصدد بیان جلوه هاى ربوبیتِ بى همتاى خود در طبیعت است و اگر زیبایى آسمانِ پرستاره براى بشر محسوس و مطلوب نباشد، این بیان بیهوده خواهد بود.
۷ - زینت و زیبایى، امرى مطلوب و پسندیده در نگاه دین (إنّا زیّنّا السماء الدنیا بزینة الکواکب)
۸ - از میان مجموعه آسمان ها، تنها نزدیک ترین آسمان به اهل زمین، با ستارگان آراسته شده است.* (إنّا زیّنّا السماء الدنیا بزینة الکواکب) «الدنیا» صفت براى «السماء» است. این وصف مى تواند قید احترازى و گویاى این حقیقت باشد که تنها نزدیک ترین آسمان، به زیور ستارگان آراسته شده است; نه همه آسمان ها.
۹ - ستارگان پرفروغ و زیبا، از نعمت هاى الهى براى بشر (إنّا زیّنّا السماء الدنیا بزینة الکواکب)
موضوعات مرتبط
- آسمان: آسمان اول ۲; تزیین آسمان اول ۸; تعدد آسمان ها ۳; زیبایى آسمان ۱; زینت آسمان ۴; شگفتى تزیین آسمان ۵
- انسان: زیباطلبى انسان ۶
- توحید: نشانه هاى توحید ربوبى ۱
- خدا: افعال خدا ۵; نعمتهاى خدا ۹
- زینت: اهمیت زینت ۷
- ستارگان: جایگاه ستارگان ۸; نقش ستارگان ۴، ۵
- نعمت: نعمت ستارگان ۹
منابع
