سبإ ٢٠
ترجمه
| سبإ ١٩ | آیه ٢٠ | سبإ ٢١ | ||||||||||||||
| ||||||||||||||||
معنی کلمات و عبارات
«لَقَدْ صَدَّقَ عَلَیْهِمْ إِبْلِیسُ ظَنَّهُ»: ابلیس گمان و آرزوی خود را درباره ایشان واقعیّت بخشید. شیطان پنداری که درباره آنان داشت، محقّق یافت. «عَلَیْهِمْ»: واژه (عَلی) به معنی (فی) است. «ظَنَّهُ»: اشاره به آرزو و قصد ابلیس در حق انسانها، به هنگام طرد شیطان از آستانه یزدان است (نگا: اعراف / - ، حجر / - ).
آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک)
تفسیر
- آيات ۱۰ - ۲۱، سوره سباء
- بيان آيات مربوط به نعمت هايى كه خداوند به داوود و سليمان (عليه السلام ) داده موهبتفرموده بود
- كوهها و مرغان به امر خدا مسخر داود(ع ) بودند
- بيان موهبت هاى الهى به حضرت سليمان (ع )
- اشاره به مرگ سليمان (ع ) در حالى كه به عصاى خود تكيه داده بود
- داستان قوم ((سباء)) كه متنعم بودند و كفران نمودند و هلاك و نابود گشتند
- قوم سبا خود پيشنهاد عذاب مى دهند!
- پيروى از شيطان اختيارى بوده و معيارى براى تميز مؤ من به آخرت از شاك در آن است
- بحث روايتى (روايتى در باره مواهب خداوند به داوود و سليمان (عليه السلام ) و داستانقوم سباء)
نکات آیه
۱ - ابلیس، گمان خود را درباره گمراه کردن انسان ها، درباره قوم سبأ محقق شده یافت. (و لقد صدّق علیهم إبلیس ظنّه) در این که مرجع ضمیر «علیهم» آیا همه انسان ها هستند و یا قوم سبأ - که در آیات پیش از آنها سخن به میان آمده است - دو احتمال وجود دارد. برداشت یاد شده بنا بر احتمال دوم است. لازم به ذکر است که مراد از ظن ابلیس - چنان که مفسران نیز گفته اند - تصمیمى است که وى در اغواى مردم داشت و آن را اعلام کرده بود.
۲ - تصمیم ابلیس بر اغواى مردم، براساس علم و آگاهى نبود و صرفاً مبتنى بر گمان و حدس بود. (و لقد صدّق علیهم إبلیس ظنّه) تعبیر «راست یافت ابلیس گمانش را...» نشانگر این است که در بدو امر، چنین تصدیقى براى او وجود نداشت و صرفاً حدس و گمان بوده است.
۳ - با پیروى مردم از ابلیس، او گمان و حدسش را درباره اغواى مردم تحقق یافته دید. (و لقد صدّق علیهم إبلیس ظنّه فاتّبعوه)
۴ - جز گروهى از مؤمنان، همه از ابلیس و دعوت او پیروى کردند. (فاتّبعوه إلاّ فریقًا من المؤمنین)
۵ - همه مردم سبأ، جز گروهى از مؤمنان، از ابلیس تبعیت کردند. (فاتّبعوه إلاّ فریقًا من المؤمنین) در صورتى که ضمیر فاعلى «اتّبعوا» مردم سبأ باشند، استثنا متصل خواهد بود و بر نکته یاد شده دلالت خواهد کرد.
۶ - گروهى از سباییان، مردمانى مؤمن بودند. (فاتّبعوه إلاّ فریقًا من المؤمنین)
۷ - در میان مؤمنان نیز افرادى وجود دارند که از ابلیس پیروى مى کنند. (فاتّبعوه إلاّ فریقًا من المؤمنین) برداشت یاد شده مبتنى بر تبعیضى بودن «من» در «من المؤمنین» است.
۸ - بیشتر مردم، از ابلیس پیروى مى کنند. (فاتّبعوه إلاّ فریقًا من المؤمنین)
۹ - ابلیس، عامل کفران مردم سبأ و برانگیزنده آنان به ظلم به نفس (و لقد صدّق علیهم إبلیس ظنّه فاتّبعوه إلاّ فریقًا من المؤمنین) در عبارت «صدّق علیهم... ظنّه» ایجاز به حذف وجود دارد; براى این که صدق ظن، فرع بر دعوت و جواب مثبت دادن مردم است. بنابراین، معلوم مى شود که ابلیس از آنان خواسته و آنان نیز او را اجابت نموده و نعمت هاى خدا را کفران کرده اند.
موضوعات مرتبط
- ابلیس: آثار پیروى از ابلیس ۳; اغواگرى ابلیس ۱، ۲; بینش ابلیس ۳; پیروان ابلیس ۷; پیروى از ابلیس ۴، ۵; تحقق ظن ابلیس ۱، ۳; زیادى پیروان ابلیس ۸; ظن ابلیس ۲; نقش ابلیس ۹
- انسان: اغواى انسان ها ۲; اکثریت انسان ها ۸
- خود: عوامل ظلم به خود ۹
- قوم سبا: اغواپذیرى قوم سبا ۱; اغواناپذیرى مؤمنان قوم سبا ۵; تاریخ قوم سبا ۵، ۶; ظلم قوم سبا ۹; کفران قوم سبا ۹; مؤمنان قوم سبا ۶
- کفران: عوامل کفران نعمت ۹
- مؤمنان: اغواناپذیرى مؤمنان ۴; مؤمنان و پیروى از ابلیس ۷
