النحل ١٠٤
ترجمه
| النحل ١٠٣ | آیه ١٠٤ | النحل ١٠٥ | ||||||||||||||
| ||||||||||||||||
معنی کلمات و عبارات
«لا یَهْدِیهِمُ اللهُ»: خداوند ایشان را توفیق نمی‌دهد و راهیاب نمی‌گرداند.
تفسیر
- نحل آيات ۹۰ - ۱۰۵،سوره نحل
- اشاره به احتمام شديد در اسلام به اصلاح وضع جامعه
- اشاره به معنا و اقسام دوگانه عدل (فردى و اجتماعى )
- بيان اينكه امر به عدل در ((ان الله ياءمر بالعدل و الاحسان )) امر به عدالت اجتماعىاست
- امر به احسان نسبت به ديگران در ((ان الله ياءمربالعدل و الاحسان )) و احسان نسبت به خويشاوندان در ((ايتاء ذى القربى ))
- نهى از فحشا و منكر و بغى در واقع امر به حفظ وحدت در مجتمع است
- سبب شناعت شكستن قسم
- تمثيل نقض عهد به پنبه كردن خود رشته
- انسان مسؤ ول است و اضلال خدا ابتدائى نيست و فرع بر ضلالت شخص گمراه است
- نهى مستقل از اينكه هسم وسيله خدعه و دغلكارى قرار داده شود
- مقصود از اينكه فرمود: صابران را پاداش مى دهيم ((با حسن ما كانوا يعملون ))
- ويژگيهاى حيات طيبه اى كه خداوند آن را به نيكوكاران وعده داده است
- وجوهى ديگر كه درباره مراد از حيات طيبه گفته شده است
- مراد از استعاذه به خدا از شيطان ، پناه جستن قبلى است
- استعاذه به خدا توكل به خدا است و ايمان وتوكل دو ملاك صدق عبوديت هستند
- گروهى كه شيطان بر آنان مسلط است
- اشاره به مساءله نسخ و حكمت آن و پاسخ به خرده گيرى مشركين در آيه شريفه : ((و اذابدلنا آيه مكان اية ...))
- اتهام مشركين به پيامبر(ص ) در ارتباط با مسئله نسخ
- توضيحى در مورد اينكه با نزول آيات ناسخ خداوند ايمان مؤ منين را تثبيت مى كند
- شرح و تفصيل جواب خداى سبحان به افتراى مشركين بهرسول خدا(ص ) كه گفتند مردى غير عرب به او مى آموزد
- رواياتى در ذيل آيه : ((ان الله يامر بالعدل و الاحسان ...)) و بيان مراد ازعدل و احسان
- دو روايت در ذيل آيه : ((من عمل صالحا من ذكر و انثى فلنحيينه حيوة طيبة ))
- رواياتى در ذيل آيه : ((يقولون انما يعمله بشر...))
- مؤ من هرگز دروغ نمى گويد
نکات آیه
۱- کسانى که بر کفر اصرار ورزیده و از سر لجاجت حق را نمى پذیرند، محروم از هدایت الهى اند. (إن الذین لایؤمنون بأیت الله لایهدیهم الله) فعل مضارع «لایؤمنون» دلالت بر استمرار دارد و با توجه به اینکه قرآن به زبان روشن و فصیح نازل گردیده است، ولى در عین حال کافران به آن ایمان نیاورده اند، مى تواند لجاجت و روح حق ناپذیرى آنان را برساند.
۲- روشن ترین دلایل الهى، در قلب حق ناپذیران لجوج تأثیر نمى کند. (لسان الذى یلحدون إلیه أعجمىّ و هذا لسان عربىّ مبین . إن الذین لایؤمنون ... لایهدیهم الله) در آیه قبل خداوند با روشن ترین بیان حقانیت قرآن را مبرهن ساخت. در این آیه نیز مى فرماید: آن دلیل با همه روشنى براى آنان که تصمیم به ایمان آوردن ندارند، بى ثمر است.
۳- راهیابى به هدایت، نیازمند خواست خود انسان و بسته به اختیار اوست. (إن الذین لایؤمنون بأیت الله لایهدیهم الله) از «لایؤمنون» استفاده مى شود: آنان که نمى خواهند ایمان بیاورند از لطف و هدایت الهى محرومند; پس راهیابى به لطف و هدایت او مشروط به خواست خود انسان است.
۴- عذاب دردناک، فرجام و کیفر کافرانى است که از سر لجاج و عناد به آیات الهى ایمان نمى آورند. (إن الذین لایؤمنون بأیت الله ... لهم عذاب ألیم)
موضوعات مرتبط
- آیات خدا: مکذبان آیات خدا ۴
- انسان: اختیار انسان ۳
- جبرواختیار ۳:
- حق: آثار حق ناپذیرى ۱; لجاجت حق ناپذیران ۲; محرومیت حق ناپذیران ۱; هدایت ناپذیرى حق ناپذیران ۲
- عذاب: اهل عذاب ۴; عذاب دردناک ۴; مراتب عذاب ۴; موجبات عذاب ۴
- کافران: عذاب کافران لجوج ۴; کیفر کافران لجوج ۴; محرومیت کافران ۱
- کفر: آثار اصرار بر کفر ۱
- هدایت: زمینه هدایت ۳; محرومان از هدایت ۱
