النحل ٣٧

إِنْ‌ تَحْرِصْ‌ عَلَى‌ هُدَاهُمْ‌ فَإِنَ‌ اللَّهَ‌ لاَ يَهْدِي‌ مَنْ‌ يُضِلُ‌ وَ مَا لَهُمْ‌ مِنْ‌ نَاصِرِينَ‌

ترجمه

هر قدر بر هدایت آنها حریص باشی، (سودی ندارد؛ چرا) که خداوند کسی را که گمراه ساخت، هدایت نمی‌کند؛ و آنها یاورانی نخواهند داشت!

|اگر بر هدايت آنها اصرار ورزى، [بدان كه‌] خدا كسى را كه گمراه كرده [و به خودش واگذاشته‌] هدايت نمى‌كند و براى ايشان هيچ ياورى نخواهد بود

اگر [چه‌] بر هدايت آنان حرص ورزى، ولى خدا كسى را كه فرو گذاشته است هدايت نمى‌كند، و براى ايشان يارى‌كنندگانى نيست.

(ای رسول ما) تو اگر چه بسیار حریص و مشتاق هدایت خلق هستی و لیکن (بدان که) خدا آنان را که (پس از اتمام حجت) گمراه کرده دیگر هدایت نکند و آنها را یاوری نخواهد بود.

هر چند بر هدایتشان حریص باشی [هدایت نمی یابند]؛ زیرا خدا کسانی را که [به سبب تکبّر و عنادشان] گمراه می کند، هدایت نخواهد کرد، و برای آنان هیچ یاوری [که از گمراهی نجاتشان دهد] وجود ندارد.

و اگر تو به هدايت آنها حريص باشى، خدا آن را كه گمراه كرده است، هدايت نمى‌كند و اين گمراهان را هيچ يارى‌دهنده‌اى نيست.

اگر بر هدایت آنان حریص باشی [بدان‌] که خداوند کسی را که بیراه گذارد، به راه نمی‌آورد، و ایشان یاوری ندارند

اگر بر راهنمايى آنان حرص ورزى، [بدان كه‌] خدا هر كه را گمراه كند راه نخواهد نمود و آنها را هيچ ياورانى نيست.

(ای پیغمبر!) هر چند هم بر رهنمود آنان (که مغلوب شهوات و لذّات و مادیات شده‌اند) آزمند باشی (گوششان به دعوت حق بدهکار نیست و) خداوند کسانی را (که بر اثر پلشتیها و زشتیها) گمراه بکند (با زور به راه حق) هدایت نمی‌دهد، و (روز قیامت) یاورانی را نخواهند داشت (که ایشان را یاری کنند و از عذاب خدا برهانند).

اگر بر هدایتشان حرص می‌ورزی، پس بی‌گمان خدا کسی را که فرو می‌گذارد هدایت نمی‌کند، و برایشان هیچ یاری‌کنندگانی نیستند.

اگر حریص باشی بر هدایت ایشان همانا خدا هدایت نکند آن را که گمراه می‌کند و نیست ایشان را یاورانی‌

النحل ٣٦	آیه ٣٧	النحل ٣٨
سوره : سوره النحل نزول : ٢ هجرت اطلاعات آماری تعداد کلمات : ١٥ تعداد حروف :

معنی کلمات و عبارات

«تَحْرِصْ»: آزمند باشی. تلاش و کوشش کنی.

آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک)

قُلْ‌ أَ نَدْعُو مِنْ‌ دُونِ‌ اللَّهِ‌... (۴) أَ فَمَنْ‌ هُوَ قَائِمٌ‌ عَلَى‌ کُلِ‌... (۲) مَنْ‌ يُضْلِلِ‌ اللَّهُ‌ فَلاَ هَادِيَ‌... (۳) إِنَ‌ الَّذِينَ‌ حَقَّتْ‌ عَلَيْهِمْ‌... (۰) وَ لاَ يَنْفَعُکُمْ‌ نُصْحِي‌ إِنْ‌... (۰)

يَا أَيُّهَا الرَّسُولُ‌ لاَ يَحْزُنْکَ‌... (۰) وَ لَوْ جَاءَتْهُمْ‌ کُلُ‌ آيَةٍ حَتَّى‌... (۰) إِنَ‌ رَبَّکُمُ‌ اللَّهُ‌ الَّذِي‌... (۰)

تفسیر

• آيات ۲۲ - ۴۰،سوره نحل
• اعتقاد به معاد لازمه توحيد كامل است
• بيان اينكه گمراه كنندگان همانند بار گناهان ناشى از اضلالشان را بر دوش مى كشند
• چگونگى تعدد وزر و عذاب در ازاء عمل واحد
• اشاره به استفاده هاى نادرستى كه از آيه ((ليحملوا اوزارهم كاملة يوم القيمة ))
• مقصود از كسانى كه علم داده شده اند در آيه :((قال الذين اوتوا العلم ...)) معصومين عليهم السلام هستند
• معناى آيه : ((قيل للذين اتقوا ماذا انزل اليكم قالوا خيرا)) و مراد از ((الذين اتقوا))
• معناى ((طيب )) و ((طاهر)) و مقصود از طيب بودن متقين درحال توفى و مرگ
• تعلق مشيت خداوند (لوشاء الله ) به امر عدمى (ما عبدنا) در آيه و توجيه آن
• تقرير و تبيين استدلال مشركين براى بت پرستى خود
• پاسخ به دليل مشركين : تنها وظيفه پيامبران ((بلاغ مبين )) است
• تقسيم امت ها به دو طائفه هدايت يافته و گمراه
• وجه اينكه گمراهى به خلاف هدايت به خود گمراهان نسبت داده شده است
• توضيح اينكه ((ضلالت )) امر عدمى است و نمى توان گفت خدا آن را ايجاد كرده است
• تسليت و دلدارى رسول خدا(ص ): نسبت به هدايت مشركين حريص مباش
• تفسير آيه توسط جبريون و مفوضه در جهت اثبات مذهب خود
• در قيامت ياورانى هستند كه مشركين از يارى آنها بهره مند نمى شوند
• مسئله رفع اختلاف و تبين آن يكى از معرفات روز قيامت است
• اشاره به تعابير مختلف از ايجاد خداى تعالى به :قول ، كلمه ، امر، اراده و قضاى خدا در ذيل (اننقول له كن فيكون )
• بحث روايتى (رواياتى در ذيل : ((الذين اتوا العلم ))، ((... قالوا خيرا))، ((قالوااساطير الاولين )) و...)
• نقشه قريش در برابر جذابيت دعوت پيامبر اكرم (ص ) درذيل آيه ((و اذا قيل لهم ماذا...))
• روايتى درباره سلطنت و قدرت نامحدود خدا

• تفسیر آیات

• تفسیر آیات

• تفسیر آیات

نکات آیه

۱- حرص و علاقه شدید پیامبر(ص) بر هدایت کردن مشرکان (و قال الذین أشرکوا ... حقّت علیه الضللة ... إن تحرص على هدهم)

۲- خداوند، کسانى را که به گمراهى بکشاند، هدایت نخواهد کرد. (فإن الله لایهدى من یضلّ)

۳- پیامبر(ص) بدون خواست خداوند، قادر به هدایت کردن گمراهان نیست. (إن تحرص على هدهم فإن الله لایهدى من یضلّ) جواب «إن» شرطیه «لاتقدر» محذوف است به قرینه اینکه «فا» در «فإن الله لایهدى من یضلّ» براى تعلیل است; یعنى، اگر تو حرص و ولع هم بر هدایت آنان داشته باشى، نخواهى توانست; زیرا خداوند گمراه شدگان به دست خود را هدایت نخواهد کرد.

۴- تلاش انبیا و هدایتگران، به تنهایى براى هدایت گمراهان کافى نیست. (إن تحرص على هدهم فإن الله لایهدى من یضلّ)

۵- زمام امر هدایت و گمراهى، به دست خداوند است. (إن تحرص على هدهم فإن الله لایهدى من یضلّ)

۶- کسانى که محکوم به گمراهى اند، هرگز هدایت نخواهند شد. (و منهم من حقّت علیه الضللة ... فإن الله لایهدى من یضلّ)

۷- صرف وجود هدایتگر مناسب، براى هدایت شدن کافى نیست. (إن تحرص على هدهم فإن الله لایهدى من یضلّ)

۸- گمراهان، از هرگونه یار و مددکارى محرومند. (فإن الله لایهدى من یضلّ و ما لهم من نصرین)

۹- محرومان از هدایت خداوند، مردمانى بى یاورند. (فإن الله لایهدى من یضلّ و ما لهم من نصرین)

۱۰- هدایت شدگان، از عنایت خداوند و از مددکار و یاورانى برخوردار خواهند بود. (فمنهم من هدى الله و منهم من حقّت علیه الضللة ... فإن الله لایهدى من یضلّ و ما لهم من نصرین) از آن جایى که خداوند مردم را دو گروه هدایت پذیر و گمراه معرفى کرده و گمراهان را محروم از هدایت خدا و یار و یاور دانسته است، به قرینه مقابله مى توان نکته یاد شده را به دست آورد.

موضوعات مرتبط

• انبیا: شرایط تأثیر هدایتهاى انبیا ۴
• خدا: آثار مشیت خدا ۳; محرومان از هدایتهای خدا ۹; نقش خدا ۵; ویژگیهاى اضلال خدا ۲
• گمراهان: بی یاورى گمراهان ۸، ۹; شرایط هدایت گمراهان ۳، ۴; محرومیت گمراهان ۸; هدایت ناپذیرى گمراهان ۲، ۶
• گمراهى: منشأ گمراهى ۵
• لطف خدا: مشمولان لطف خدا ۱۰
• محمد(ص): شرایط تأثیر هدایتهاى محمد(ص) ۳; علایق محمد(ص) ۱; هدایتگرى محمد(ص) ۱
• مشرکان: هدایت مشرکان ۱
• مهتدین: فضایل مهتدین ۱۰; یاور مهتدین ۱۰
• هدایت: شرایط هدایت ۷; منشأ هدایت ۵
• هدایت ناپذیران ۲: