الكهف ٤٦
ترجمه
الكهف ٤٥ | آیه ٤٦ | الكهف ٤٧ | ||||||||||||||
|
معنی کلمات و عبارات
«الْبَنُونَ»: پسران. مراد فرزندان، اعم از ذکور و إناث است. «الْبَاقِیَاتُ الصَّالِحَاتُ»: کارهای شایستهای که ثمره و ثواب آنها باقی و ماندگار است. واژه (الْبَاقِیَاتُ) صفت موصوف مقدّری چون: الْکَلِمَاتُ یا الأعْمَالُ است. لذا هرگونه گفتار پسندیده و کردار شایسته را شامل میشود.
آیات مرتبط (تعداد ریشههای مشترک)
تفسیر
- آيات ۳۲ - ۴۶ سوره كهف
- مثلى بيانگر حال دنيا طلبان كه به مالكيت كاذب خوددل بسته اند
- فخر فروشى وتكبر ثروتمند غافل در برابر رفيق مؤ من خود
- آدمى بالفطرة به چيزى كه آن را باقى وماندگار بدانددل مى بندد
- توانگر غافل از خدا، را محق وشايسته برخوردارى وتنعم مى داند حتى در قيامت !
- توضيح جواب رفيق مؤ من آن مرد توانگر مغرور، به او
- وجه اينكه مرد فقير در جمله : ((اكفرت بالذى خلقك (( رفيق توانگر خود را كافر خواند
- زمام همه امور بدست خدا است
- معناى اينكه خداوند ((خير ثوابا وخير عقبا(( است
- مثلى ديگر براى بيان حقيقت زندگى دنيا وزينت هاى سريعالزوال
- مراد از ((باقيات صالحات (( در آيه شريفه
نکات آیه
۱- مال و فرزند، جلوه ها و زینت هاى زندگى ناپایدار دنیایند. ( المال و البنون زینة الحیوة الدنیا) «بنون» گرچه جمع «ابن» است، ولى تغلیباً مى تواند شامل هر دو جنس مذکر و مؤنث شود، همانگونه که در «بنى آدم» و امثال آن، مقصود، تنها فرزندانِ ذکور آدم نیست، بلکه مطلق فرزند است.
۲- مال و فرزند، قوى ترین جاذبه هاى زندگى دنیایند.* ( المال و البنون زینة الحیوة الدنیا)
۳- کارهاى شایسته، داراى ثبات بوده و ماندگار هستند. ( و البقیت الصلحت خیر) طبیعى سخن آن بود که «الباقیات» وصف براى «الصالحات» باشد; زیرا، اَعمال صالح هستند که متَّصف به ماندگارى مى شوند، ولى این جابه جایى در تعبیر، به جهت مناسبت با مطالب آیات قبل و تکیه بر بقاى عمل صالح در برابر اضمحلال حیات دنیا و زینت هاى آن است.
۴- کارهاى ماندگارِ شایسته، نزد خدا، داراى ارزشى برترند. ( و البقیت الصلحت خیر عند ربّک)
۵- ارزش مال و فرزند و زندگى ناپایدار دنیا، در قبال عملِ صالحِ جاودان ارزشى فرومایه و محدود است. ( المال و البنون زینة الحیوة الدنیا و البقیت الصلحت خیر)
۶- پاداش عمل صالح، از طرف خداوند، تضمین شده است. ( و البقیت الصلحت خیر عند ربّک)
۷- ارزش هاى معنوى ماندگار و در پى دارنده پاداش الهى، شایسته دل بستگى و امید انسان است. ( خیر عند ربّک ثوابًا و خیر أملاً)
۸- پاداش خداوند به کردار نیک، جلوه اى از ربوبیّت او است. ( و البقیت الصلحت خیر عند ربّک ثوابًا)
۹- استفاده از انگیزه امید و آرزو، از روش هاى قرآن براى هدایت و تربیت است. ( و البقیت الصلحت خیر عند ربّک ثوابًا و خیر أملاً) «أمل» به معناى «آرزو و امید» است و «أملاً» تمیز براى «خیر» است; یعنى، «الباقیات الصالحات» از نظر امید داشتن به نتیجه آن، از دل بستن و امید داشتن به حیات دنیا و زینت هاى آن، بهتر است.
۱۰- امید بستن به مال و فرزند، امیدى پوچ و بى فرجام است. ( المال و البنون زینة ... و البقیت الصلحت ... خیر أملاً)
روایات و احادیث
۱۱- «عن رسول اللّه(ص) انه قال: ... یا ابن مسعود! علیک بذکر اللّه و العمل الصالح، فإنّ اللّه تعالى یقول «و الباقیات الصالحات خیر عند ربّک ثواباً و خیر أملاً» ; از رسول خدا(ص) نقل شده که فرمود: ... اى ابن مسعود! بر تو باد ذکر خدا و انجام عمل صالح; زیرا، خداوند متعال مى فرماید: و الباقیات الصالحات خیر...».[۱]
۱۲- «عن إدریس القمى قال: سألت أباعبداللّه(ع) عن الباقیات الصالحات؟ فقال: «هى الصلاة» ; ادریس قمى گفت از امام صادق(ع) از معناى «الباقیات الصالحات» پرسیدم. فرمود: «آن، نماز است».».[۲]
۱۳- «عن أبى عبداللّه(ع) انه قال یا حصین! لاتستصغرنّ مودّتنا; فإنّها من الباقیات الصالحات ; از امام صادق(ع) روایت شده که به حصین بن عبدالرحمان فرمود: اى حصین! دوستى ما (اهل بیت) را هرگز کوچک مشمار، که آن، از «باقیات صالحات» است».[۳]
موضوعات مرتبط
- آرزو: نقش آرزو ۹
- ارزشها ۴، ۵:
- امیدوارى: امیدوارى به فرزند ۱۰; امیدوارى به مال ۱۰; امیدوارى به معنویات ۷; امیدوارى بیجا ۱۰; نقش امیدوارى ۹
- اهل بیت: دوستى با اهل بیت ۱۳
- باقیات الصالحات: مراد از باقیات الصالحات ۱۱، ۱۲، ۱۳
- پاداش: تضمین پاداش ۶; موجبات پاداش ۷
- تربیت: روش تربیت ۹
- خدا: پاداشهاى خدا ۶، ۸; نشانه هاى ربوبیت خدا ۸
- ذکر: اهمیت ذکر خدا ۱۱
- رفتار: پایه هاى رفتار ۹
- زندگى: بى ارزشى زندگى دنیوى ۵; جاذبه هاى زندگى دنیوى ۲; زینتهاى زندگى دنیوى ۱; ناپایدارى زندگى دنیوى ۱
- عمل صالح: ارزش عمل صالح ۴، ۵; اهمیت عمل صالح ۱۱; پاداش عمل صالح ۶، ۸; جاودانگى عمل صالح ۳
- فرزند: بى ارزشى فرزند ۵; جذابیت فرزند ۲; زینت فرزند ۱
- قرآن: هدایتگرى قرآن ۹
- مال: بى ارزشى مال ۵; جذابیت مال ۲; زینت مال ۱
- معنویات: پاداش معنویات ۷; جاودانگى معنویات ۷
- نماز: اهمیت نماز ۱۲