الكهف ٨١
گسترشکپی متن آیه |
---|
ترجمه
الكهف ٨٠ | آیه ٨١ | الكهف ٨٢ | ||||||||||||||
|
معنی کلمات و عبارات
«أَن یُبْدِلَهُمَا»: عوضشان بدهد. «زَکَاةً»: پاکی و پاکیزگی. صلاح و طهارت ذات.
آیات مرتبط (تعداد ریشههای مشترک)
تفسیر
- آيات ۶۰ - ۸۲ سوره كهف
- داستان موسى «ع» و عالم و آنچه از آن استفاده مى شود
- سخن مفسران درباره داستان مذكور و شخصيت هاى آن
- آغاز داستان موسى و همراه خود
- حكايت ماهى بريان شده كه خود را به دريا انداخته است!
- مصون نبودن انبياء «ع»، از مطلق آزار و ايذاء شيطان
- ملاقات موسى «ع»، با بنده اى از بندگان خدا
- تقاضاى تعليم از طرف موسى «ع» و پاسخ حضرت خضر «ع»
- ادب و تواضع فراوان موسى «ع» در برابر استاد
- صبر نياوردن موسى «ع» به سكوت، در برابر اعمال خضر «ع»
- جدا شدن خضر و موسى از یکدیگر، و تأويل اعمال خضر
- بحثى تاريخى در دو فصل
- ۱ - داستان موسى و خضر، در قرآن
- ۲ - شخصيت خضر
- بحث روايتى
- اختلاف فراوان روايات در جزئيات داستان موسی و خضر
- دو روايت درباره تأثیر حال مرد مؤمن، در اصلاح امر فرزندان او
نکات آیه
۱- هدف خضر(ع) از قتل نوجوان، فراهم ساختن زمینه اى مناسب براى دستیابى پدر و مادر وى به فرزندى پاک تر و مهربان تر بود. (فأردنا أن یبدلهما ربّهما خیرًا منه زکوة و أقرب رحمًا) مراد از «زکاة» در آیه، طهارت و پاکى از گناه است و «رُحم» و «رحمت» به یک معنا است. گرچه خضر(ع) در این سخن، پاکى و مهربانى را براى نوجوان مقتول انکار نکرده است، ولى ممکن است به تناسب گفته موسى(ع) که نوجوان مقتول را «نفس زکیة» خواند، سخن خود را در قالب اسم تفضیل آورده است، لکن در حقیقت، نوجوان مقتول، یا فاقد رحمت و پاکى بوده و یا آینده او به گناه و بى رحمى مى انجامید.
۲- خضر(ع) و همطرازان او، مجریان اراده خداوند هستند. (فأردنا أن یبدلهما ربّهما) با این که گوینده سخن در «أردنا» فقط خضر(ع) بوده، ولى ضمیر جمع آورده شده است. به نظر مى رسد که خضر(ع) مى خواهد این نکته را تفهیم کند که او، در این تصمیم، مستقل نیست، بلکه اراده خداوند، پشتیبان کار است. از سوى دیگر «ربّ» را فاعل «یبدل» ذکر کرد تا نقشْ پردازِ اصلىِ صحنه را مشخص سازد و طولى بودن اراده خود با اراده خدا را بیان کند.
۳- از میان رفتن فرزند ناصالح و جاى گزینى آن به وسیله فرزندى صالح، جلوه اى از ربوبیّت خدا براى پدر و مادر مؤمن است. (یبدلهما ربّهما خیرًا منه)
۴- برخوردارى از فرزندى صالح و مهربان، نعمتى الهى است. (یبدلهما ربّهما خیرًا منه زکوة و أقرب رحمًا)
۵- برخى از بلاها و رخدادهاى ناگوار، دربردارنده مصلحت و خیر مؤمن است. (و أمّا الغلم ... فأردنا أن یبدلهما ربّهما خیرًا منه زکوة و أقرب رحمًا)
۶- پاک و صالح بودن و نیز مهرورزى فزون تر نسبت به والدین، از ویژگى هاى فرزند شایسته است. (یبدلهما ربّهما خیرًا منه زکوة و أقرب رحمًا)
۷- خداوند، حامى مؤمن و تقدیر کننده خیر و مصلحت براى او است. (فکان أبواه مؤمنین ... فأردنا أن یبدلهما ربّهما خیرًا منه زکوة)
روایات و احادیث
۸- «عن أبى عبداللّه(ع) فى قول اللّه: «فأردنا أن یبدلهما ربّهما خیراً منه...» قال: «إنّه ولدت لهما جاریة فولدت غلاماً فکان نبیاً.» ; از امام صادق(ع) درباره این سخن خدا «فأردنا أن یبدلهما ربّهما خیراً منه...» روایت شده که فرمود: «همانا، براى آن دو (پدر و مادر مقتول) دخترى متولد شد و آن دختر، پسرى به دنیا آورد که پیامبر شد».[۱]
۹- «عن أبى عبداللّه(ع): ... فى قول اللّه عزّوجلّ «فأردنا أن یبدلهما ربّهما خیراً منه زکاة و أقرب رحماً»: «أبدلهما اللّه به جاریة ولدت سبعین نبیاً.» ; از امام صادق(ع) درباره این سخن خداى عزّوجلّ«فأردنا أن یبدلهما ربّهما خیراً منه زکاة...» روایت شده: خداوند، به آن دو (پدر و مادر مقتول) به جاى او (مقتول) دخترى داد که هفتاد پیغمبر از نسل او متولد شدند.».[۲]
موضوعات مرتبط
- انبیا: نقش انبیا ۲
- بلایا: خیریت بلایا ۵; فلسفه بلایا ۵
- حمایتهاى خدا: مشمولان حمایتهاى خدا ۷
- خدا: خیرخواهى خدا ۷; مجریان اراده خدا ۲; نشانه هاى ربوبیت خدا ۳; نعمتهاى خدا ۴
- خضر(ع): فلسفه قتل نوجوان قصه خضر(ع) ۱; قصه خضر(ع) ۱، ۸، ۹; نسل والدین نوجوان قصه خضر(ع) ۸، ۹; نقش خضر(ع) ۲; والدین نوجوان قصه خضر(ع) ۱
- فرزند: پاکى فرزند صالح ۶; جایگزینى فرزند صالح ۳; صفات فرزند صالح ۶; مهربانى فرزند صالح ۶; هلاکت فرزند فاسد ۳
- مؤمنان: حامى مؤمنان ۷; خیرخواهى براى مؤمنان ۷; مصالح مؤمنان ۵، ۷
- نعمت: نعمت فرزند صالح ۴; نعمت فرزند مهربان ۴
- والدین: مهربانى با والدین ۶
منابع