العنكبوت ٤٥
ترجمه
العنكبوت ٤٤ | آیه ٤٥ | العنكبوت ٤٦ | ||||||||||||||
|
معنی کلمات و عبارات
«الْکِتَابِ»: مراد قرآن است. «تَنْهی»: باز میدارد. به دور میکند. «الْفَحْشَآءِ»: کارهای بسیار زشت و پلشت همچون زنا. «الْمُنکَرِ»: زشت و ناپسند. مراد کارهائی است که شرائع آسمانی و عقلهای سالم نمیپسندند و از آنها متنفّرند، همچون کشت و کشتار و فساد و تباهی. «لَذِکْرُاللهِ أَکْبَرُ»: (نگا: جمعه / . معنی جمله: یاد خدا از هر عبادتی و از جمله نماز بالاتر است. نماز از هر عبادت دیگری والاتر است. خدا شما را یاد کند و تعریفتان نماید و نعمتتان عطاء فرماید، بزرگتر از ذکر و یادی است که شما با طاعت و عبادت نسبت به خدا اداء مینمائید (نگا: بقره / .
آیات مرتبط (تعداد ریشههای مشترک)
تفسیر
- آيات ۴۱ - ۵۵، سوره عنكبوت
- تمثيل اتخاذ ارباب و آلهه و روى آوردن به غير خدا به اتخاذ سست ترين خانه ها، خانهعنكبوت
- معنى و مفااد آيه شريفه : ((ان الله يعلم ما يدعون من دونه من شى ء...))
- خلقت ، تدبير و ولايت ملازم يكديگرند و هر سه مختص به خداى تعالى است
- چگونه نماز ايستادن را از فحشا و منكر باز مى دارد
- جواب به اين اشكال كه چرا بسيارى از نمازگزاران مرتكب كبائر و منكرات مى شوند؟
- حق مطلب در پاسخ اشكال فوق
- معناى ((ذكر)) و مقصود از اينكه درباره نماز فرمود: ((و لذكر الله اكبر))
- وجوه مختلفى كه مفسرين در معناى (ولذكر الله اكبر) گفته اند
- مقصود از مجادله نيكو با اهل كتاب كه بدان امر فرموده است
- احتجاج بر اثبات اينكه قرآن نازل از ناحيه خداى سبحان است
- بحث روايتى
- رواياتى در ذيل آيه : ((ان الصلوة تنهى عن الفحشاء و المنكر و لذكر الله اكبر))
- رواياتى درباره ياد خدا و در ذيل (ولذكر الله اكبر)
- چند روايت حاكى از اينكه مراد از ((الذين اوتوا العلم )) ائمه (عليهم السلام ) هستند ودرباره شاءن نزول آيه : ((اولم يكفهم انا انزلنا عليك ...))
نکات آیه
۱ - تلاوت کتاب آسمانى قرآن، از جمله مسؤولیت هاى پیامبراکرم(ص) است. (اتل ما أوحى إلیک من الکتب)
۲ - قرآن، کتابى است که از جانب خداوند، بر پیامبر(ص) وحى شده است. (اتل ما أوحى إلیک من الکتب)
۳ - قرآن، پیش از اتمام نزول تمام آیات اش، کتاب نامیده شده است. (اتل ما أوحى إلیک من الکتب)
۴ - پیامبر(ص)، موظف به اداى نماز، با رعایت حدود و شرایط آن بود. (و أقم الصلوة)
۵ - اداى نماز، واجب است. (و أقم الصلوة إنّ الصلوة تنهى عن الفحشاء) ذکر حکمت فرمان به نماز، نشان مى دهد که امر «أقم» - اگرچه مفرد و خطاب به پیامبر است; اما به قرینه این که پیامبر(ص) معصوم بوده است - عام است و شامل همه مکلفان مى شود. گفتنى است، فراز «و اللّه یعلم بما تصنعون» مؤید نکته برداشت شده است.
۶ - نماز، قطعاً، انسان را از افتادن در ورطه گناهان آشکار و منکرات، باز مى دارد. (إنّ الصلوة تنهى عن الفحشاء و المنکر)
۷ - احکام تکلیفى، داراى مصالح و فلسفه است. (و أقم الصلوة إنّ الصلوة تنهى عن الفحشاء و المنکر)
۸ - یادآورى فلسفه و حکمت حکم تکلیفى، داراى نقشى مؤثر در شایق کردن مکلف به اداى آن است. (أقم الصلوة إنّ الصلوة تنهى عن الفحشاء و المنکر و لذکر اللّه أکبر) ذکر فلسفه و حکمت نماز، در پى فرمان به اداى کامل آن، مى تواند ناظر به نکته بالا باشد.
۹ - خداوند، خواهان برچیدن گناه و منکر، از طریق عمل به تکالیف شرعى است. (أقم الصلوة إنّ الصلوة تنهى عن الفحشاء و المنکر)
۱۰ - یاد و ذکر خداوند، برترین و بزرگ ترین ارزش است. (و لذکر اللّه أکبر)
۱۱ - نماز، ذکر خدا است. (و أقم الصلوة إنّ الصلوة تنهى عن الفحشاء ... و لذکر اللّه أکبر) «ذکر اللّه» احتمال دارد که خود نماز باشد و احتمال دارد که اثر دوم نماز باشد. برداشت بالا، بنابر احتمال نخست است.
۱۲ - نماز، یادآور ذکر خدا است. (و أقم الصلوة ... و لذکر اللّه أکبر) «ذکر اللّه» احتمال دارد اثر نماز باشد و احتمال دارد خود آن باشد. برداشت، بنابر احتمال اول است.
۱۳ - یاد و ذکر خدا، بالاتر و برتر از هر چیزى، مانع فحشا و منکر است. (إنّ الصلوة تنهى عن الفحشاء و ... و لذکر اللّه أکبر) برداشت بالا، بنابراین اساس است که مفضَّلٌ علیه «اکبر» محذوف و چیزى از قبیل «ماسواه» و «جمیع أعماله» باشد که شامل نماز هم مى شود.
۱۴ - خداوند، به هر چیز که انسان ها انجام دهند، آگاهى دارد. (و اللّه یعلم ما تصنعون)
۱۵ - هشدار خداوند، به نمازگزاران درباره اداى کامل آن (و أقم الصلوة ... و اللّه یعلم ما تصنعون) فراز «و اللّه یعلم...» پس از فرمان به نماز با مادّه «اقامه» - که به معناى اداى کامل است - به نکته یاد شده، اشعار دارد.
روایات و احادیث
۱۶ - «عن أبى جعفر(ع) فى قوله «و لذکر اللّه أکبر» یقول: ذکر اللّه لأهل الصلاة أکبر من ذکرهم إیّاه...;[۱] از امام باقر(ع) درباره این سخن خداوند «و لذکر أللّه أکبر» روایت شده که فرمود: «یاد کردن خداوند نمازگزاران را، بزرگ تر است از یاد کردن نمازگزاران خداوند را...».
۱۷ - «قال أبوعبداللّه(ع): «و لذکر اللّه أکبر» قال: ذکر اللّه عند ما أحلّ أو حرّم;[۲] از امام صادق(ع) درباره این سخن خداوند «و لذکر اللّه أکبر» روایت شده که: مراد، یادآورى خدا به هنگام روبه رو شدن با حلال یا حرام الهى است».
موضوعات مرتبط
- احکام: فلسفه احکام ۷; مصالح احکام ۷; نقش فلسفه احکام ۸
- ارزش: بزرگترین ارزش ۱۰
- انسان: عمل انسان ۱۴
- تکلیف: آثار عمل به تکلیف ۹; زمینه عمل به تکلیف ۸
- خدا: علم خدا ۱۴; هشدارهاى خدا ۱۵
- ذکر: آثار ذکر خدا ۱۳; ارزش ذکر خدا ۱۰; ذکر خدا ۱۲، ۱۶; مراد از ذکر خدا ۱۷
- قرآن: تاریخ قرآن ۳; تلاوت قرآن ۱; کتاب بودن قرآن ۳; منشأ قرآن ۲; وحیانیت قرآن ۲
- گناه: موانع گناه ۶، ۹، ۱۳
- محمد(ص): مسؤولیت محمد(ص) ۱، ۴; نماز محمد(ص) ۴
- نماز: آثار نماز ۶، ۱۲; احکام نماز ۵; ذکر بودن نماز ۱۱; وجوب نماز ۵
- نمازگزاران: نمازگزاران در یاد خدا ۱۶; هشدار به نمازگزاران ۱۵