البقرة ٤٥

از الکتاب
کپی متن آیه
وَ اسْتَعِينُوا بِالصَّبْرِ وَ الصَّلاَةِ وَ إِنَّهَا لَکَبِيرَةٌ إِلاَّ عَلَى‌ الْخَاشِعِينَ‌

ترجمه

از صبر و نماز یاری جوئید؛ (و با استقامت و مهار هوسهای درونی و توجه به پروردگار، نیرو بگیرید؛) و این کار، جز برای خاشعان، گران است.

ترتیل:
ترجمه:
البقرة ٤٤ آیه ٤٥ البقرة ٤٦
سوره : سوره البقرة
نزول : ٥ هجرت
اطلاعات آماری
تعداد کلمات : ١١
تعداد حروف :

معنی کلمات و عبارات

«اسْتَعِینُوا»: یاری بجوئید. مدد بطلبید. «إنَّهَا»: این که آن. مرجع ضمیر (هَا) واژه (الْصَّلاةِ) است. «کَبِیرَةٌ»: سخت. سنگین.

آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک)

نزول

محل نزول:

این آیه در مدینه بر پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله نازل گردیده است. [۱]

شأن نزول:[۲]

«شیخ طوسی» گوید: جبائى گويد: اين آيه براى مسلمين نازل شده نه از براى اهل كتاب، طبرى و رمانى گويند: خطاب به اهل كتاب است و شامل مؤمنين هم مي‌گردد. ولى اقوى آنست كه خطاب به جميع مكلفين باشد زيرا دليلى بر تخصيص آن نداريم بلكه آيه اقتضاى عموم دارد.

تفسیر

نکات آیه

۱ - پیشه ساختن صبر و برپایى نماز، سفارش و توصیه خداوند و استعینوا بالصبر و الصلوة

۲ - بنى اسرائیل، در صورت ایمان به قرآن و قبول شریعت جدید، با تنگناها و مشکلاتى شدید مواجه مى شدند. یبنى إسرائیل اذکروا ... و ءامنوا ... و استعینوا بالصبر و الصلوة سفارش خداوند به بنى اسرائیل (پیشه کردن صبر و برپایى نماز) پس از دعوت آنان به ایمان، بیانگر این است که: آنان به خاطر پذیرش اسلام و ترک شریعت پیشین، با مشکلات فراوانى مواجه مى شدند.

۳ - پیشه ساختن صبر و اقامه نماز، طریقهاى موفقیت و پیروزى بر مشکلات و ناملایمات و استعینوا بالصبر و الصلوة

۴ - صبر و نماز وسایلى کارساز براى موفقیت در انجام دستورهاى خدا (ایمان به قرآن، وفا به عهدهاى الهى و ...) أوفوا بعهدى ... و استعینوا بالصبر و الصلوة با توجّه به آیه هاى قبل مى توان گفت: متعلق «استعینوا» فرامینى است که در آن آیه ها بیان شد; یعنى: واستعینوا على ما امرتکم به و نهیتکم عنه بالصبر و الصلاة.

۵ - صبر و نماز عوامل کارآمد براى موفق شدن در پرهیز از محرمات الهى (کفر به قرآن، دین فروشى، کتمان حق و ...) و لاتکونوا أول کافر به ... و استعینوا بالصبر و الصلوة

۶ - برپایى نماز کارى سنگین و دشوار مگر براى خاشعان و فروتنان و إنها لکبیرة إلا على الخشعین ضمیر در «إنها» مى تواند به «الصلاة» برگردد و نیز مى تواند به «استعانت» - که از «استعینوا» فهمیده مى شود - ارجاع شود. برداشت فوق بر اساس احتمال اول است. گفتنى است که دشوار بودن نماز به معناى دشوار بودن برپایى آن است.

۷ - اقامه نماز با دشوارى و سختى، نشانه خود بزرگ بینى و نداشتن خشوع است. و إنها لکبیرة إلا على الخشعین

۸ - استعانت از صبر و نماز براى موفقیت و پیروزى، امرى دشوار جز براى خاشعان و استعینوا بالصبر و الصلوة و إنها لکبیرة إلا على الخشعین برداشت فوق مبتنى بر این است که ضمیر در «إنها» به «استعانت» بر گردد.

۹ - باور به آسان شدن مشکلات در پرتو نماز، حقیقتى که تنها خاشعان بدان ایمان دارند. و استعینوا بالصبر و الصلوة و إنها لکبیرة إلا على الخشعین دشوارى استعانت از نماز - که مقتضاى برگشت ضمیر «إنها» به «استعانت» است - به معناى ناباورى به کارساز بودن نماز است.

روایات و احادیث

۱۰ - «عن أبى عبداللّه (ع) فى قول اللّه عز و جل «و استعینوا بالصبر و الصلوة» قال: الصبر الصوم إذا نزلت بالرجل النازلة و الشدیدة، فلیصم فان اللّه عز و جل یقول: استعینوا بالصبر یعنى الصیام; [۳] از امام صادق(ع) درباره قول خداى عز و جل «و استعینو ابالصبر و الصلاة» روایت شده که فرمود: مراد از صبر روزه است هنگامى که سختى یا گرفتارى شدید به شخص وارد شد روزه بگیرد; زیرا خدا عز و جل مى فرماید: از صبر یارى بجویید، یعنى از روزه».

موضوعات مرتبط

  • استمداد: استمداد از روزه ۱; استمداد از صبر ۸، ۱۰; استمداد از نماز ۸
  • ایمان: آثار ایمان به قرآن ۲
  • بنى اسرائیل: مشکلات بنى اسرائیل ۲
  • تکبر: نشانه هاى تکبر ۷
  • تکلیف: زمینه عمل به تکلیف ۴
  • حق: اجتناب از کتمان حق ۵
  • خاشعان: ایمان خاشعان ۹; ویژگیهاى خاشعان ۶، ۸، ۹
  • خدا: توصیه هاى خدا ۱; عهد خدا ۴
  • دین فروشى: اجتناب از دین فروشى ۵
  • روزه: اهمیّت روزه ۱۰
  • سختى: روش تسهیل سختى ۳، ۹
  • صبر: آثار صبر ۳، ۴، ۵; اهمیّت صبر ۱، ۵
  • عهد: وفاى به عهد ۴
  • کفر: کفر به قرآن ۵; موانع کفر ۵
  • محرمات: اجتناب از محرمات ۵
  • موفقیت: عوامل موفقیت ۳
  • نماز: آثار برپایى نماز ۳، ۴، ۵، ۹; اهمیّت بر پایى نماز ۱; اهمیّت نماز ۳، ۴، ۵، ۶، ۹; سنگینى برپایى نماز ۶، ۷

منابع

  1. طبرسی، مجمع البيان في تفسير القرآن، ج ‌۱، ص ۱۱۱.
  2. محمدباقر محقق،‌ نمونه بينات در شأن نزول آيات از نظر شیخ طوسی و ساير مفسرين خاصه و عامه، ص ۱۱.
  3. کافى، ج ۴، ص ۶۳، ح ۷; نورالثقلین، ج ۱، ص ۷۶- ، ح ۱۸۲.