البقرة ٦٦
ترجمه
| البقرة ٦٥ | آیه ٦٦ | البقرة ٦٧ | ||||||||||||||
| ||||||||||||||||
معنی کلمات و عبارات
«جَعَلْنَاهَا»: آن را گرداندیم، مرجع ضمیر (هَا) حال، کَیْنُونَة، صَیْرُورَة، مَسْخَة، و یا قِرَدَة است. «نَکَالاً»: عبرت. پند و اندرز. «مَا بَیْنَ یَدَیْهَا»: مراد معاصران ایشان است. «مَا خَلْفَهَا»: مراد آیندگان است.
آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک)
وَ لَوْ أَنَ قُرْآناً سُيِّرَتْ بِهِ... (۱) أَ وَ لَمْ يَرَوْا أَنَّا نَأْتِي... (۰) بَلْ مَتَّعْنَا هٰؤُلاَءِ وَ... (۰) وَ لَقَدْ أَهْلَکْنَا مَا حَوْلَکُمْ... (۰) فَأَخَذَهُ اللَّهُ نَکَالَ... (۱) وَ اذْکُرْ أَخَا عَادٍ إِذْ أَنْذَرَ... (۳)
تفسیر
- آيات ۶۳ ۷۴ بقره
- برداشتن كوه بمنظور اكراه مردم نبوده
- نمى شود به خدا نسبت اميد داد
- نكاتى كه باعث بيان داستان گاو بنى اسرائيل با اسلوب مخصوص شده
- بى ادبى بنى اسرائيل و آزار حضرت موسى (ع ) توسط آنان كه از آيات قرآنى استفاده مى شود
- داستان گاو در تورات
- داستان گاو بنى اسرائيل و برخورد آنان با پيامبر عصر خود
- تشبيه قساوت قلوب به سنگ سخت
- بحث روايتى (شامل رواياتى در ذيل آيات گذشته و درباره داستان گاو بنىاسرائيل )
- بحث فلسفى (درباره دو معجزه : زنده كردن مردگان و مسخ )
- اشكالى بر گفتار فوق و پاسخ به آن
- بحث علمى و اخلاقى (درباره رفتار و اخلاق بنىاسرائيل )
- هر تقليدى مذموم نيست
- در زندگى اجتماعى ، انسان ناچار از تقليد است
نکات آیه
۱ - عقوبت اصحاب سبت، عبرتى براى معاصران آنان و درسى بر آیندگان ایشان (فجعلنها نکلا لما بین یدیها و ما خلفها) مراد از ضمیر در «فجعلناها» عقوبت اصحاب سبت است که از جمله «فقلنا لهم کونوا قردة» به دست مى آید. ضمیر در «یدیها» و «خلفها» به «الذین اعتدوا» ارجاع مى شود و مؤنث آوردن آن به اعتبار «امت و طایفه» بودن آنان است. مقصود از «ما بین یدیها» (آنچه پیش روى آنان بود) مردم معاصر اصحاب سبت است و منظور از «ما خلفها» (آنچه پس از آنان بود) آیندگان ایشان است.
۲ - مسخ شدن، مجازات اصحاب سبت و دیگر امتهاى متخلف از احکام خدا (فجعلنها نکلا لما بین یدیها و ما خلفها)
۳ - کیفر اصحاب سبت، موعظه و پندى براى اهل تقواست. (فجعلنها ... موعظة للمتقین)
۴ - امتهاى گنهکار و متمرد از فرمان خدا، در خطر گرفتار شدن به کیفرهاى دنیوى و سرنوشتى شوم (فجعلنها نکلا لما بین یدیها و ما خلفها)
۵ - توجّه به سرنوشت شوم اصحاب سبت، زمینه ساز خوددارى از گناه و نافرمانى خداوند است. (فجعلنها نکلا لما بین یدیها و ما خلفها) «نکال» به معناى عبرت و نیز به معناى عقوبت و کیفر بازدارنده است.
۶ - عبرت آموز گشتن حوادث و رخدادها به دست خدا و در اختیار اوست. (فجعلنها نکلا) نسبت دادن «جعل» به خداوند در جمله «فجعلناها ...» (ما آن عقوبت را عبرت قرار دادیم) مى رساند که: همه کارها، حتى اینکه واقعه و رخدادى چهره عبرت پیدا کند، به دست خدا و در اختیار اوست.
۷ - پندپذیرى از سرگذشت امتها، نشانه برخوردار بودن از روحیه تقواست. (فجعلنها ... و موعظة للمتقین)
۸ - تاریخ و سرگذشت امتها، منبعى براى موعظه و عبرت گیرى و درس آموزى (فجعلنها نکلا لما بین یدیها و ما خلفها و موعظة)
روایات و احادیث
۹ - «فجعلناها» - الضمیر یعود الى الامة التى مسخت - و هم أهل إیله قریة على شاطىء البحر، و هو المروى عن ابى جعفر(ع) ...;[۱] از امام باقر(ع) روایت شده که : «خداوند اهل شهر ایل را - که در ساحل دریا قرار داشت - مسخ نمود ....»
موضوعات مرتبط
- اصحاب سبت: عبرت از اصحاب سبت ۱، ۳، ۵; عذاب اصحاب سبت ۱; فرجام اصحاب سبت ۵; کیفر اصحاب سبت ۲، ۳; مسخ اصحاب سبت ۲
- اهل ایله: مسخ اهل ایله ۹
- تاریخ: عبرت از تاریخ ۱، ۶، ۷، ۸; فواید تاریخ ۱، ۸
- تقوا: نشانه هاى تقوا ۷
- خدا: مشیّت خدا ۶
- ذکر: آثار ذکر تاریخ ۵
- عبرت: عوامل عبرت ۱، ۳، ۸
- عذاب: موجبات عذاب دنیوى ۴
- عصیان: زمینه اجتناب از عصیان ۵
- عصیانگران: فرجام عصیانگران ۴; کیفر دنیوى عصیانگران ۴; مسخ عصیانگران ۲
- فرجام: فرجام شوم ۴
- گناه: زمینه اجتناب از گناه ۵
- گناهکاران: فرجام گناهکاران ۴; کیفر دنیوى گناهکاران ۴
- متقین: عبرت متقین ۳; موعظه متقین ۳
- موعظه: عوامل موعظه ۸
منابع
- ↑ مجمع البیان، ج ۱، ص ۲۶۵; نورالثقلین، ج ۱- ، ص ۸۷، ح ۲۳۷.
