سبإ ٥
| کپی متن آیه |
|---|
| وَ الَّذِينَ سَعَوْا فِي آيَاتِنَا مُعَاجِزِينَ أُولٰئِکَ لَهُمْ عَذَابٌ مِنْ رِجْزٍ أَلِيمٌ |
ترجمه
| سبإ ٤ | آیه ٥ | سبإ ٦ | ||||||||||||||
| ||||||||||||||||
معنی کلمات و عبارات
«وَالَّذینَ سَعَوْا فِی آیَاتِنَا مُعَاجِزِینَ» (نگا: حجّ / ). «رِجْزٍ»: (نگا: اعراف / و انفال / ). در اینجا مراد بدترین و سخت‌ترین عذاب است.
آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک)
تفسیر
- آيات ۱ - ۹، سوره سبا
- موضوعاتى كه در سوره مباركه سباء از آن بحث شده
- استدلال بر بعث و جزا با استناد به عموميت ملك ، وكمال علم خداى تعالى
- پاسخ به منكرين معاد با بيان عموميت علم خدا و وسعت آن
- استهزاى كفار پيامبر اكرم (صلى الله عليه و آله و سلم ) را در اختيارش از معاد، و جواببه آنان و تهديدشان به عذاب و هلاكت
- اندرز كفار و تهديد آنان بجهت تكذيب پيامبر و استهزاء آنحضرت
تفسیر نور (محسن قرائتی)
وَ الَّذِينَ سَعَوْا فِي آياتِنا مُعاجِزِينَ أُولئِكَ لَهُمْ عَذابٌ مِنْ رِجْزٍ أَلِيمٌ «5»
و كسانى كه در (انكار و محو) آيات ما تلاش كردند كه ما را درمانده كنند، آنانند كه برايشان عذابى (سخت) از عقوبتى دردناك است.
نکته ها
دشمنانى كه مقدّسات را هدف قرار مى‌دهند، «آياتِنا» و هدفشان به عجز كشاندن و شكست اهداف الهى است؛ خداوند نيز آنان را عذاب مى‌دهد، عذابش از رجز است و عذابى دردناك است.
پیام ها
1- دشمنان به شدّت در تلاشند، شما هم غافل نباشيد. «سَعَوْا فِي آياتِنا»
2- سركشى انسان تا آنجاست كه مى‌خواهد آيات الهى را خنثى و مانع كارائى و تأثير آن شود. «مُعاجِزِينَ»
3- پاداش مؤمنان نيكوكار از خداست، «لِيَجْزِيَ» ولى كيفر بدكاران نتيجه‌ى عمل خود آنهاست. «لَهُمْ عَذابٌ»
4- تهديد و تشويق بايد در كنار هم باشد. لَهُمْ مَغْفِرَةٌ ... لَهُمْ عَذابٌ
تفسیر اثنی عشری (حسینی شاه عبدالعظیمی)
وَ الَّذِينَ سَعَوْا فِي آياتِنا مُعاجِزِينَ أُولئِكَ لَهُمْ عَذابٌ مِنْ رِجْزٍ أَلِيمٌ «5»
وَ الَّذِينَ سَعَوْا فِي آياتِنا: و آنانكه بشتافتند در ابطال آيات ما و دور كردند مردمان را از آن، مُعاجِزِينَ: در حالى كه تقدير كنندگان عجز ما بودند به زعم خود، يا پيشى گيرندگان بر ما به ظن خود تا عذاب ما از آنها فوت شود، أُولئِكَ لَهُمْ عَذابٌ: آن گروه مر ايشان را است عذاب، مِنْ رِجْزٍ أَلِيمٌ: از بدى عذاب الم رساننده، يعنى عذابى پاينده و سخت.
تفسیر روان جاوید (ثقفى تهرانى)
بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِيمِ
الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِي لَهُ ما فِي السَّماواتِ وَ ما فِي الْأَرْضِ وَ لَهُ الْحَمْدُ فِي الْآخِرَةِ وَ هُوَ الْحَكِيمُ الْخَبِيرُ «1» يَعْلَمُ ما يَلِجُ فِي الْأَرْضِ وَ ما يَخْرُجُ مِنْها وَ ما يَنْزِلُ مِنَ السَّماءِ وَ ما يَعْرُجُ فِيها وَ هُوَ الرَّحِيمُ الْغَفُورُ «2» وَ قالَ الَّذِينَ كَفَرُوا لا تَأْتِينَا السَّاعَةُ قُلْ بَلى وَ رَبِّي لَتَأْتِيَنَّكُمْ عالِمِ الْغَيْبِ لا يَعْزُبُ عَنْهُ مِثْقالُ ذَرَّةٍ فِي السَّماواتِ وَ لا فِي الْأَرْضِ وَ لا أَصْغَرُ مِنْ ذلِكَ وَ لا أَكْبَرُ إِلاَّ فِي كِتابٍ مُبِينٍ «3» لِيَجْزِيَ الَّذِينَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ أُولئِكَ لَهُمْ مَغْفِرَةٌ وَ رِزْقٌ كَرِيمٌ «4»
وَ الَّذِينَ سَعَوْا فِي آياتِنا مُعاجِزِينَ أُولئِكَ لَهُمْ عَذابٌ مِنْ رِجْزٍ أَلِيمٌ «5»
ترجمه
ستايش مر خدائى را است كه مر او را است آنچه در آسمانها و آنچه در زمين است و مر او را است ستايش در آنجهان و او است درست كردار آگاه
ميداند آنچه را كه داخل ميشود در زمين و آنچه بيرون مى‌آيد از آن و آنچه فرود ميآيد از آسمان و آنچه بالا ميرود در آن و او است مهربان آمرزنده
و گفتند آنها كه كافر شدند نميآيد ما را قيامت بگو آرى قسم بپروردگار من كه هر آينه خواهد آمد شما را البتّه آن پروردگارى كه داناى پنهان است مستور نميباشد از او مقدار ذرّه در آسمانها و نه در زمين و نيست كوچكتر از اين و نه بزرگتر مگر آنكه هست در كتابى بيان كننده
تا پاداش دهد آنانرا كه ايمان آوردند و كردند كارهاى شايسته آنگروه براى ايشانست آمرزش و روزى خوبى
و آنانكه كوشش كنند در دلائل ما بگمان آنكه عاجز كنندگان باشند براى آنها است عذابى دردناك از بدترين اقسام آن.
جلد 4 صفحه 347
تفسير
ملكيّت حقيقيّه تمام موجودات آسمانى و زمينى براى خداوند مكرّر اثبات و بيان شده و متفرّع بر آنست اختصاص حمد و ثنا بذات احديّت و استحقاق او بآن در دنيا و آخرت كه نعم آنجا هم مخصوص باو است و او است كه اوضاع دو جهانرا بر وفق حكمت و مصلحت منظّم و مرتّب فرموده براى آنكه آگاه بوده از حقائق اشياء و مصالح موجودات و مقدار لياقت آنها ميداند آنچه داخل ميشود در زمين از قبيل آب و ريشه نباتات و اجساد حيوانات و آنچه بيرون ميآيد از آن مانند آب و گياه و درخت و حيوان و معادن و آنچه فرود ميآيد از آسمان مانند باران و برف و ملائكه و آنچه بالا ميرود در آن مانند اعمال بندگان و آه دل مظلومان و ملائكه موكّله بر آن و او مهربان است به بندگان كه از بالاى سر و زير پاى آنها كارشانرا راه مى‌اندازد و آمرزنده است آنها را در صورتى كه قصور يا تقصير در اداء شكر و حمد او نموده باشند و چون كفّار منكر معاد بطور استهزاء ميگفتند روز قيامت براى ما نمآيد پيغمبر اكرم مأمور شد كه در جواب آنها بفرمايد بلى قسم بپروردگار من هر آينه ميآيد براى شما و مى‌آورد آنرا همان پروردگارى كه علم بباطن شما و همه دارد و بنابر اين عالم الغيب صفت ربّ است كه مقرّب امكان آوردن او است روز قيامت را و برفع نيز قرائت شده و بنابر آن خبر مبتداء محذوف است كه هو باشد يا مبتدا است و خبر آن لا يعزب و ما بعد آن و بيرون نميباشد از علم او مقدار ذرّه‌ئى در آسمانها و نه در زمين پس ميتواند ذرّات پراكنده شده ابدان اموات را جمع آورى نمايد و قيامت را بر پا كند و لا يعزب بكسر نيز قرائت شده و كوچكتر و بزرگتر از ذرّه هم در علم خدا و لوح محفوظ آسمانى موجود و ثبت است و اصغر و اكبر بفتح نيز قرائت شده و بنابر اين كلمه لا براى نفى جنس است و در صورت رفع براى نفى افراد و منتقض بالّا شده و از عمل باز مانده و رفع بابتدائيّت است و نميشود عطف بر مثقال باشد براى آنكه لازم ميآيد در كتاب مبين از علم خدا بيرون باشد و قمّى ره از امام صادق عليه السّلام نقل نموده كه اوّل چيزى كه خدا خلق فرمود قلم بود و امر شد كه بنويس پس نوشت آنچه بوده و هست تا روز قيامت و آمدن قيامت براى آنستكه خداوند در آنروز جزاى
جلد 4 صفحه 348
كسانيكه ايمان آوردند و اعمال پسنديده نمودند عطا فرمايد بدخول در بهشت و روزى خوبى كه منّت و آزارى در آن نيست و مغفرت گناهانشان كه احيانا از آنها صادر شده بود ولى كسانيكه در دنيا سعى و كوشش نمودند براى ابطال دلائل توحيد خدا و آيات قرآن و علائم نبوّت پيغمبر و ولايت ائمّه اطهار براى آنكه عاجز كنند خدا را بگمان خودشان از اثبات حق و سبقت بگيرند بر او در غرض براى آنها در آنروز موعود عذابى است از بدترين انواع عذابهاى دردناك و اليم بجرّ نيز قرائت شده است و در سوره حج اين آيه گذشت و آنكه بعضى بجاى معاجزين معجّزين بتشديد قرائت نموده‌اند يعنى باز دارندگان خلق از قبول دين حق.
اطیب البیان (سید عبدالحسین طیب)
وَ الَّذِينَ سَعَوا فِي آياتِنا مُعاجِزِينَ أُولئِكَ لَهُم عَذابٌ مِن رِجزٍ أَلِيمٌ «5»
نظير اينکه آيه در سوره مباركه حج آيه 50 مي‌فرمايد: فَالَّذِين‌َ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصّالِحات‌ِ، لَهُم مَغفِرَةٌ وَ رِزق‌ٌ كَرِيمٌ وَ الَّذِينَ سَعَوا فِي آياتِنا مُعاجِزِينَ أُولئِكَ أَصحاب‌ُ الجَحِيم‌ِ.
و كساني که سعايت مي‌كنند در آيات ما که غلبه پيدا كنند بر انبياء و آيات ما و آنها را عاجز كنند و از بين ببرند اين‌ها را براي آنها عذاب از رجز، كثافت و نجاست و پستي عذاب يعني عذاب كثيفي و نجسي و پستي بآن‌ها داده مي شود که موجب الم و درد آنها ميشود.
وَ الَّذِينَ سَعَوا فِي آياتِنا عطف به الّذين آمنوا است مدخول ليجزي است که علت بعث و ثبت در كتاب مبين اينکه است که جزا دهد كساني را که سعايت مي‌كنند يعني سعي و كوشش مي‌كنند در اينکه که آيات ما را از بين ببرند، انبياء را كذاب و ساحر و مجنون و مفتري بدانند، آيات ما را تكذيب كنند، توحيد را منكر شوند، اعمال زشت خود را نيكو و حسن شمارند.
مُعاجِزِينَ بخيال خود و عمليات خود و گمان خود اينکه که مي‌توانند انبياء را عاجز كنند و آيات را از بين ببرند و نور خدا را خاموش كنند ولي هيهات يُرِيدُون‌َ لِيُطفِؤُا نُورَ اللّه‌ِ بِأَفواهِهِم وَ اللّه‌ُ مُتِم‌ُّ نُورِه‌ِ وَ لَو كَرِه‌َ الكافِرُون‌َ (صف آيه 8).
أُولئِكَ لَهُم عَذابٌ لام اختصاص است يعني اين‌ها استحقاق اينکه عذاب را دارند، نه اينکه که اينکه عذاب مختص به اين‌ها است تمام اهل نار اينکه عذاب را دارند.
جلد 14 - صفحه 544
مِن رِجزٍ أَلِيمٌ رجز پليدي است و بدي است يعني عذاب سويي به آنها ميشود که بسيار، دردناك است.
برگزیده تفسیر نمونه
(آیه 5)- و از آنجا که بخش دیگر عدالت در مورد مجازات گنهکاران و مجرمان است در این آیه می‌افزاید: «و کسانی که سعی در (تکذیب) آیات ما
ج4، ص28
داشتند، و گمان کردند از حوزه قدرت ما می‌توانند بگریزند، عذابی بد و دردناک خواهند داشت» (وَ الَّذِینَ سَعَوْا فِی آیاتِنا مُعاجِزِینَ أُولئِکَ لَهُمْ عَذابٌ مِنْ رِجْزٍ أَلِیمٌ).
نکات آیه
۱ - فلسفه وقوع قیامت، کیفر دادن به کسانى است که بر ضد آیات خدا تلاش مى کنند. (لتأتینّکم ... لیجزى الذین ... و الذین سَعَوْ فى ءایتنا معجزین)
۲ - کافران، تلاش گران بر ضد آیات الهى اند. (الذین ءامنوا ... أُولئک لهم مغفرة ... و الذین سَعَوْ فى ءایتنا ... أُولئک لهم عذاب) به قرینه مقابله «الذین سَعَوْ» با «الذین آمنوا»، به دست مى آید که مراد از آنان همان کافران اند.
۳ - تلاش گران بر ضد آیات الهى، قطعاً عذابى دردناک خواهند داشت. (و الذین سَعَوْ فى ءایتنا ... أُولئک لهم عذاب ... ألیم)
۴ - عذاب تلاش کنندگان بر ضد آیات خدا، عذابى بس بد و پلید است. (و الذین سَعَوْ فى ءایتنا ... لهم عذاب من رجز)
۵ - تلاش گران بر ضد آیات قرآن، عذابى دردناک و بد خواهند داشت. (و الذین سَعَوْ فى ءایتنا ... لهم عذاب من رجز ألیم) به قرینه آیه بعد، مى توان گفت که مراد از «آیات» در این آیه، آیات قرآن است.
۶ - تلاش کنندگان بر ضد آیات خدا، درصددند تا آنها را بى اثر ساخته و در بین مردم از کارآیى بیندازند. (الذین سَعَْو فى ءایتنا معجزین) «عجز» (ریشه «معاجز») مخالف قدرت است (مفردات راغب). چیزى که کافران درصدد ناتوان ساختن آن بودند، همان آیات الهى است و مقصود از این ناتوانى، بى اثر ساختن و از کارایى انداختن آنها در دل و نفوس مردم مى باشد.
۷ - تلاش گران بر ضد آیات خدا - به زعم خود - درصدد ناتوان جلوه دادن خدا هستند. (الذین سَعَوْ فى ءایتنا معجزین) از جمله معناهایى که براى «معاجزین» ذکر شده، این است که افراد یاد شده در این آیه، به گمان خود تلاش مى کنند تا خدا را از ایجاد قیامت ناتوان جلوه دهند (مفردات راغب).
موضوعات مرتبط
- آیات خدا: بینش توطئه گران علیه آیات خدا ۷; تلاش براى بى تأثیرى آیات خدا ۶; توطئه گران علیه آیات خدا ۶; عذاب توطئه گران علیه آیات خدا ۳، ۴; کفر توطئه گران علیه آیات خدا ۲; کیفر توطئه گران علیه آیات خدا ۱
- خدا: خدا و عجز ۷
- عذاب: عذاب پلید ۴; عذاب دردناک ۳، ۵; مراتب عذاب ۳، ۵
- قرآن: عذاب توطئه گران علیه قرآن ۵
- قیامت: فلسفه قیامت ۱
منابع
