فصلت ٣٢
ترجمه
| فصلت ٣١ | آیه ٣٢ | فصلت ٣٣ | ||||||||||||||
| ||||||||||||||||
معنی کلمات و عبارات
«نُزُلاً»: (نگا: آل‌عمران / کهف / صافّات / ).
آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک)
لَهُمُ الْبُشْرَى فِي الْحَيَاةِ... (۰) يَوْمَ يَرَوْنَ الْمَلاَئِکَةَ لاَ... (۰) فَسَلاَمٌ لَکَ مِنْ أَصْحَابِ... (۰) الَّذِينَ تَتَوَفَّاهُمُ... (۰)
تفسیر
- آيات ۲۶ - ۳۹ سوره فصّلت
- بيان شدت عذاب كافرانى كه مردم را از شنيدن قرآن باز مى داشتند
- بيان حسن حال مؤ منين استقامت پيشه و آينده نيكويى كه در انتظارشان است
- معناى اينكه ملائكه به مؤ منين مى گويند ما در دنيا و آخرت اولياء شما هستيم
- دعوت پيامبر اسلام صلى الله عليه و آله احسنالقول است
- معناى جمله : ادفع بالتى هى احسن
- معناى آيه : و اما ينزعنك من الشيطان نزع فاستعذ بالله ...
- احتجاج از راه وحدت تدبير سراسر عالم و پيوستگى آن بر وحدت رب مدبر
- اثبات معاد و احتجاج بر آن با بيان يك استعاره تمثيليه
- چند روايت در ذيل برخى آيات گذشته
تفسیر نور (محسن قرائتی)
نُزُلًا مِنْ غَفُورٍ رَحِيمٍ «32»
(همه‌ى اينها) پذيرايى مقدّماتى از جانب خداوند بخشنده‌ى مهربان است.
نکته ها
«نزل» به چيزى گفته مى‌شود كه براى پذيرايى از مهمان به هنگام ورود و نزول، آماده مى‌كنند.
پیام ها
1- مؤمن مقاوم، دوستان آسمانى دارد. «نَحْنُ أَوْلِياؤُكُمْ فِي الْحَياةِ الدُّنْيا»
2- توجّه به حمايت و پشتيبانى فرشتگان، دلهره مؤمنان را برطرف مى‌كند.
«أَلَّا تَخافُوا وَ لا تَحْزَنُوا .. نَحْنُ أَوْلِياؤُكُمْ»
3- تمام خواسته‌هاى انسان در بهشت قابل دسترسى و تأمين است. وَ لَكُمْ فِيها ما تَشْتَهِي ...
4- در بهشت، هم لذّت‌هاى مادّى تأمين مى‌شود «تَشْتَهِي أَنْفُسُكُمْ» و هم درخواست‌هاى معنوى. «ما تَدَّعُونَ» در جاى ديگر نيز مى‌فرمايد: «دَعْواهُمْ
جلد 8 - صفحه 338
فِيها سُبْحانَكَ اللَّهُمَ ... وَ آخِرُ دَعْواهُمْ أَنِ الْحَمْدُ لِلَّهِ» «1»
5- همه‌ى لذّت‌هاى بهشت، گوشه‌اى از لطف الهى است. «نُزُلًا»
6- الطاف الهى برخاسته از بخشش و لطف اوست. (نه طلب انسان) «نُزُلًا مِنْ غَفُورٍ رَحِيمٍ»
تفسیر اثنی عشری (حسینی شاه عبدالعظیمی)
نُزُلاً مِنْ غَفُورٍ رَحِيمٍ (32)
نُزُلًا: در حالتى كه آن موعود به پيش كشى باشد، مِنْ غَفُورٍ رَحِيمٍ: از خدائى كه آمرزنده گناهان و مهربان به جميع مؤمنان.
بيان:
لفظ «نزل» اشعار است بر آنكه متمناى اهل استقامت نسبت به آن چيزى كه به ايشان عطا كرده شود مانند ماحضرى خواهد بود نسبت به موائد كليه كه به جهت ضيافت ترتيب كنند، و از اينجاست كه گفته‌اند نتيجه استقامت نهايت كرامت است، و در آيه اشارت است به بشارت مؤمنان به مودت ملائكه با ايشان و به نيل آنان به جميع مشتهيات خود و تردد ملائكه و مصاحبت با ايشان به جهت استقامت آنان در طاعت و عبادت.
تتمه: در كتاب بصائر- از حضرت صادق سؤال شد آيا ملائكه نازل
«1» تفسير برهان، ج 4 ص 110، حديث 5 و تفسير قمى ج 2 ص 266- 265 (چ نجف)
جلد 11 - صفحه 371
مى‌شوند بر شما؟ فرمود: بلى قسم به خدا نازل مى‌شوند بر ما و پا مى‌گذارند بر فراش ما، مگر نخوانده‌اى كتاب خدا را كه فرمايد: «إِنَّ الَّذِينَ قالُوا رَبُّنَا اللَّهُ ....» «1»
تفسیر روان جاوید (ثقفى تهرانى)
نَحْنُ أَوْلِياؤُكُمْ فِي الْحَياةِ الدُّنْيا وَ فِي الْآخِرَةِ وَ لَكُمْ فِيها ما تَشْتَهِي أَنْفُسُكُمْ وَ لَكُمْ فِيها ما تَدَّعُونَ (31) نُزُلاً مِنْ غَفُورٍ رَحِيمٍ (32) وَ مَنْ أَحْسَنُ قَوْلاً مِمَّنْ دَعا إِلَى اللَّهِ وَ عَمِلَ صالِحاً وَ قالَ إِنَّنِي مِنَ الْمُسْلِمِينَ (33) وَ لا تَسْتَوِي الْحَسَنَةُ وَ لا السَّيِّئَةُ ادْفَعْ بِالَّتِي هِيَ أَحْسَنُ فَإِذَا الَّذِي بَيْنَكَ وَ بَيْنَهُ عَداوَةٌ كَأَنَّهُ وَلِيٌّ حَمِيمٌ (34) وَ ما يُلَقَّاها إِلاَّ الَّذِينَ صَبَرُوا وَ ما يُلَقَّاها إِلاَّ ذُو حَظٍّ عَظِيمٍ (35)
ترجمه
مائيم دوستان شما در زندگانى دنيا و در آخرت و براى شما است در آن آنچه دلخواه شما باشد و براى شما است در آن آنچه تمنّا نمائيد
با آنكه آن تشريفات ورودى است از خداى آمرزنده مهربان
و كيست نيكوتر در سخن از كسيكه خواند بسوى خدا و كردكار شايسته و گفت همانا من از منقادانم
و يكسان نيست خوبى و بدى دفع كن بآنچه آن بهتر است پس آنگاه كسى كه ميانه تو و او دشمنى است گوئى او دوستى است خويشاوند
و دارا نشوند آن را مگر آنان كه صبر كردند و دارا نشود آن را جز صاحب بهره بزرگ.
تفسير
ملائكه سابق الذكر كه در وقت مرگ بر كسانيكه ثابت قدم در ايمان بودند براى رفع خوف و حزن و بشارت ببهشت نازل ميشوند بايشان مى- گويند ما در دنيا دوستان شما بوديم كه شما را از شرّ شيطان حفظ مينموديم و اينك هم با شما هستيم تا براى شما آنچه را دلخواه شما باشد آماده نمائيم و بدانيد كه شما در اين عالم بتمام آرزوهاتان خواهيد رسيد و اين نعمتها كه بشما و اصل ميشود كه مانند تشريفات ورودى مهمان است مربوط بما نيست همه از طرف خداوند آمرزنده مهربان است كه براى اكرام و اعظام شما فرستاده شده گواراى وجود باد و خدا ميفرمايد و كه بهتر باشد از جهت گفتار از كسيكه دعوت نمود مردم را بسوى خدا و بجا آورد عمل شايسته را در بين خود و خداى خود و اقرار نمود با سلام و انقياد و تسليم در برابر اوامر الهى چون معلوم است كسى بهتر از چنين كس نيست كه عياشى ره نقل نموده او على عليه السّلام است و بعضى گفته‌اند مراد پيغمبر صلى اللّه عليه و اله است كه مانند حضرت ابراهيم كه فرمود و انا اوّل المسلمين اقرار باسلام و انقياد در برابر اوامر الهى نمود ولى بيشتر بر حسب ظاهر فرموده‌اند مراد آن حضرت و تمام ائمه و دعاة الى اللّه ميباشند و در مجمع از امام باقر عليه السّلام نقل نموده در ذيل آيه اول كه يعنى ما دوستان شما هستيم در دنيا كه حفظ ميكنيم شما
جلد 4 صفحه 558
را در آن و نزد مرگ و در آخرت و قمى ره از امام صادق عليه السّلام نقل نموده كه فرمود نمى‌ميرد هيچ كس كه دوست ما و دشمن دشمنان ما باشد مگر آنكه پيغمبر صلّى اللّه عليه و اله و سلّم و امير المؤمنين و حسنين عليهم السّلام ببالين او حاضر ميشوند و بشارت باو ميدهند و در تفسير امام عليه السّلام حديث مفصّلى از پيغمبر صلّى اللّه عليه و اله و سلّم نقل فرموده كه خلاصه‌اش آنست كه همان ملك الموت كه براى قبض روح بنده مؤمن دوازده امامى حاضر ميشود تمام دلتنگى و نگرانى و تشويش او را از فقد مال و مفارقت عيال و نرسيدن بآمال و غيرها به ارائه دادن مقامات و نعم اخروى و رفقاى بهتر و برتر او را در آن عالم باو از او برطرف مينمايد بطوريكه ديگر هيچ حزنى از گذشته ندارد و هيچ ترسى از آينده براى او باقى نمى‌ماند و با كمال دلخوشى و اطمينان خاطر در سايه پيغمبر صلى اللّه عليه و اله و امير المؤمنين عليه السّلام و اولاد طاهرين آن دو جايگزين خواهد شد بشرط آنكه استقامت خود را در محبّت بآن خاندان معظّم تا آخر عمر حفظ كرده باشد و نيز خداوند براى دلگرمى رسول اكرم بدعوت ميفرمايد و مساوى نيست رفتار و گفتار خوب با رفتار و گفتار بد در آثار دنيوى و پاداش اخروى تو بايد دفاع نمائى از رفتار و گفتار بد كفار برفتار و گفتار خوب خود اگر احسن مجرّد از معناى تفضيل باشد و الّا ببهتر وجهى كه ممكن باشد دفع آن از وجوه خير يعنى در مقابل اذيت و آزار و گفتار ناهنجار آنها بايد صبر و سكون و مدارا و معارضه بخوبى و احسان نمائى و بكلمات ملاطفت آميز دل آنها را بدست آورى و چون چنين كنى آن كس كه ميان تو و او دشمنى و عداوت است مانند دوست و خويشاوند مهربان گردد ولى و اجد اين خصلت و خلق نيكو نمى‌شوند مگر كسانى كه صبر و بردبارى و تحمل را شعار خود نمايند و نميرسد باين موهبت مگر كسى كه خداوند بهره و نصيب وافرى از خير دنيا و آخرت باو عنايت فرموده است و كلمه لا در و لا السّيّئة زائده براى تأكيد نفى است و در كافى از امام صادق عليه السّلام در تفسير و لا تستوى الحسنة و لا السّيّئة نقل نموده كه حسنه تقيّه است بتقيه در مذهب و در مجمع از آن حضرت نقل نموده كه و ما يلقّيها الّا كلّ ذى حظّ عظيم.
جلد 4 صفحه 559
اطیب البیان (سید عبدالحسین طیب)
نُزُلاً مِن غَفُورٍ رَحِيمٍ (32)
تمام اينها از جانب الهي نازل شده که هم آمرزنده است و هم مهربان.
جلد 15 - صفحه 433
نُزُلًا بشاراتي که ملائكه حين الموت مياورند و ملائكه که اولياء آنها در دنيا و آخرت هستند که شرحش گذشت ماموريت آنها از جانب خداوند است و تمام نعم دنيوي و اخروي از حين نزع تا دخول بهشت از جانب او نازل شده.
مِن غَفُورٍ که اولين بشارت حين الموت غفران ذنوب آنها است که دارد در خبر:
(الموت كفاره للذنوب كلها)
براي مؤمن که آمرزيده از دنيا ميرود.
رَحِيمٍ که از هيچ گونه تفضلي دريغ نميفرمايد.
رحمتش نامتناهي نعمش بيپايانبرگزیده تفسیر نمونه
]
(آیه 32)- و بالأخره هفتمین و آخرین مژده‌ای که به آنها می‌دهند این است که شما میهمان خدا در بهشت جاویدان او هستید و همه این نعمتها «به عنوان پذیرایی یک میزبان از یک میهمان گرامی از سوی پروردگار غفور و رحیم به شما ارزانی داشته می‌شود» (نُزُلًا مِنْ غَفُورٍ رَحِیمٍ).
نکته: این که فرشتگان در چهارمین بشارت به مؤمنان با استقامت می‌گویند:
«ما دوستان شما در دنیا و آخرت هستیم» دلیل بر آن است که این مژده‌ها را به هنگامی که آنها در دنیا زنده‌اند از فرشتگان می‌شنوند، اما نه بشارتی با زبان و الفاظ، بلکه بشارتهایی که مؤمنان با گوش جان می‌شنوند، و در مشکلات و گرفتاریها در اعماق دل احساس می‌کنند و آرامش می‌یابند. و در پرتگاهها و لغزشگاهها به آنها ثبات قدم می‌دهد.
نکات آیه
۱ - یکتاپرستان پایدار بر توحید، میهمانان خداوند در بهشت (إنّ الذین قالوا ربّنا اللّه ثمّ استقموا ... نزلاً من غفور رحیم) «نُزُل» به چیزى گفته مى شود که براى پذیرایى از میهمان آماده مى کنند.
۲ - تأمین نیازها و ارضاى همه تمنیات اهل ایمان، پیش پذیرایى خداوند از آنان هنگام ورود به بهشت (نزلاً من غفور رحیم) با توجه به معناى «نُزُل» (غذاى هنگام نزول و پیش درآمد پذیرایى از میهمان) مطلب بالا استفاده مى شود.
۳ - خداوند، غفور (آمرزنده) و رحیم (مهربان) است. (نزلاً من غفور رحیم)
۴ - نعمت هاى بى کران و توصیف ناپذیر بهشتى، جلوه اى از غفران و رحمت گسترده الهى است. (نزلاً من غفور رحیم)
۵ - انسان ها، حتى موحدان راستین، نیازمند مغفرت و آمرزش الهى (نزلاً من غفور رحیم) با توجه به ارتباط این آیه با آیات قبل، مطلب یاد شده به دست مى آید.
۶ - خداوند، لغزش ها و گناهان یکتاپرستان پایدار بر توحید را، مورد عفو و بخشش قرار مى دهد. (إنّ الذین قالوا ربّنا اللّه ... نزلاً من غفور رحیم)
۷ - پایدارى بر اصول، پوشش دهنده و جبران کننده کاستى ها در میدان عمل و لغزش ها در فروع است. (إنّ الذین قالوا ربّنا اللّه ... نزلاً من غفور رحیم) از تعبیر «قالوا ربّنا اللّه ثمّ استقاموا» و تتمیم آن با عبارت «نُزُلاً من غفور رحیم» استفاده مى شود که انسان ها داراى خطا، لغزش، سهو و نسیان خواهند بود; ولى آنچه مهم است پایدارى بر اصل «توحید ربوبى» است و در پرتو این امر لغزش هاى غیر اصولى قابل بخشش مى باشد.
موضوعات مرتبط
- آمرزش: زمینه آمرزش ۷
- اسماء و صفات: رحیم ۳; غفور ۳
- انسان: نیازهاى معنوى انسان ها ۵
- بهشت: مهمانى در بهشت ۱; نعمتهاى بهشت ۴
- بهشتیان: پذیرایى از بهشتیان ۲
- خدا: آمرزشهاى خدا ۶;مهمانان خدا ۱; نشانه آمرزشهاى خدا ۴; نشانه هاى رحمت خدا ۴
- دین: آثار استقامت در اصول دین ۷
- صابران: صابران در بهشت ۱; فضایل اخروى صابران ۱
- گناه: آمرزش گناه ۶
- مؤمنان: پذیرایى از مؤمنان ۲; تأمین خواسته هاى مؤمنان ۲; فضایل اخروى مؤمنان ۲; مؤمنان در بهشت ۲
- موحدان: آمرزش موحدان ۶; فضایل اخروى موحدان ۱; موحدان در بهشت ۱; نیازهاى معنوى موحدان ۵
- نیازها: نیاز به آمرزش ۵
