الزمر ١٧
ترجمه
الزمر ١٦ | آیه ١٧ | الزمر ١٨ | ||||||||||||||
|
معنی کلمات و عبارات
«الطَّاغُوتَ»: بتان و شیاطین و هر معبودی جز خدا (نگا: بقره / و نساء / و و ، مائده / ، نحل ). «أَنَابُوا»: با توبه و استغفار به سوی خدا برگشتند. «الْبُشْری»: مژده. بشارت (نگا: بقره / ، آلعمران / یونس / ). «عِبَادِ»: بندگان من در اصل (عِبادی) بوده و یاء حذف شده و کسره به جای آن است.
تفسیر
- آيات ۱۱ - ۲۰ سوره زمر
- بيان جمله امرت لان اكون اول المسلمين و اينكه پيامبر صلى الله عليه و آله نيز پيشاپيش ديگران مكلف و ماءمور به اسلام وعبادت مخلصانه است
- مقصود از خسران نفس و اهل ، و اينكه چنين زيانى خسران مبين است
- مفاد جمله الذين يستمعون القول فيتبعون احسنه كه در وصف بندگان خود فرموده است
- چند روايت درباره خسران نفس و اهل ، اطاعت جباران ، و...
نکات آیه
۱ - پرهیز از عبادت و اطاعت طاغوت ها و سردمداران کفر و شرک، از اوصاف مؤمنان و بندگان خالص خدا (و الذین اجتنبوا الطغوت أن یعبدوها) «طاغوت» در اصل به هر متجاوز و رئیس گمراه گر گفته مى شود. این کلمه در قرآن، هم به این معنا آمده و هم در بت و صنم به کار رفته است. چنانچه این واژه در آیه شریفه در معناى نخست به کار رفته باشد، مقصود از عبادت (أن یعبدوها) اطاعت خواهد بود. گفتنى است آیه شریفه درصدد توصیف مؤمنان و بندگان خالص خداوند است (که از آیات بعد نیز قابل استفاده است).
۲ - لزوم اجتناب از عبادت طاغوت و اطاعت از سردمداران ضلالت (و الذین اجتنبوا الطغوت أن یعبدوها)
۳ - عبادت طاغوت و اطاعت از سردمداران گمراهى، شرک است. (و الذین اجتنبوا الطغوت أن یعبدوها) برداشت یاد شده به خاطر این نکته است که آیه شریفه در توصیف مؤمنانى است که در برابر مشرکان قرار داشته و در عقیده مخالف آنان مى باشند.
۴ - توبه و بازگشت به خدا، از اوصاف مؤمنان و بندگان خالص خداوند است. (و أنابوا إلى اللّه) «إنابة» (مصدر «أنابوا») به معناى رجوع است و «أنابوا إلى اللّه»; یعنى، بازگشت به خدا با توبه و اخلاص (مفردات راغب).
۵ - کسانى که از عبادت طاغوت و اطاعت سردمداران ضلالت، پرهیز کرده و به خدا روى آورند و توبه کنند، شایسته بشارت الهى اند. (و الذین اجتنبوا الطغوت أن یعبدوها و أنابوا إلى اللّه لهم البشرى)
۶ - سعادت و نیک بختى انسان در عرصه دنیا و آخرت، در گرو اجتناب از عبادت طاغوت و اطاعت سردمداران ضلالت و توبه و روى کرد به خداوند است. (و الذین اجتنبوا الطغوت ... لهم البشرى) مقصود از بشارت در آیه شریفه، بشارت به بهشت و سعادت بشرى است.
۷ - اجتناب از عبادت طاغوت و اطاعت از سران ضلالت، شرط توبه و رویکرد به خداوند است. (و الذین اجتنبوا الطغوت أن یعبدوها و أنابوا إلى اللّه) تقدم طرح مسأله اجتناب از طاغوت، بر موضوع توبه و رویکرد به خداوند، مى تواند گویاى برداشت بالا باشد.
۸ - عبادت طاغوت و اطاعت از سران ضلالت، مانع توبه و باریافتن به درگاه الهى است. (و الذین اجتنبوا الطغوت أن یعبدوها و أنابوا إلى اللّه)
۹ - پیامبر(ص)، مأمور ابلاغ بشارت خداوند به بندگان خالص او است. (فبشّر عباد) کلمه «عباد» به ضمیر متکلم اضافه شده است; ولى در کلام حذف گردیده و تقدیر آن «عبادى» است.
۱۰ - «انذار و تبشیر»، «بیم دادن و امیدبخشیدن» و «تشویق و تهدید»، از روش هاى تربیتى قرآن (لهم من فوقهم ظلل من النار ... ذلک یخوّف اللّه به عباده ... لهم البشرى فبشّر عباد)
موضوعات مرتبط
- اطاعت: آثار اطاعت از رهبران گمراهى ۳، ۸
- بازگشت به خدا: ۴ آثار بازگشت به خدا ۶; شرایط بازگشت به خدا ۷; موانع بازگشت به خدا ۸
- بندگان خدا: بشارت به بندگان خدا ۹; صفات بندگان خدا ۱، ۴
- تائبان: فضایل تائبان ۵
- تربیت: روش تربیت ۱۰
- توبه: آثار توبه ۶; شرایط توبه ۷; موانع توبه ۸
- خدا: بشارتهاى خدا ۵، ۹
- رهبران: آثار اجتناب از رهبران گمراهى ۶; اجتناب از رهبران شرک ۱; اجتناب از رهبران کفر ۱; اجتناب از رهبران گمراهى ۲، ۷; فضایل معرضان از رهبران گمراهى ۵
- سعادت: زمینه سعادت اخروى ۶; زمینه سعادت دنیوى ۶
- شرک: اجتناب از شرک ۲; موارد شرک ۳
- طاغوت: آثار اجتناب از طاغوت ۶; اجتناب از طاغوت ۱، ۲، ۷; فضایل معرضان از طاغوت ۵
- عبادت: آثار اجتناب از عبادت طاغوت ۵; آثار عبادت طاغوت ۳، ۸
- قرآن: انذارهاى قرآن ۱۰; بشارتهاى قرآن ۱۰
- مؤمنان: تبرى مؤمنان ۱; توبه مؤمنان ۴; صفات مؤمنان ۱، ۴
- محمد(ص): رسالت محمد(ص) ۹