النمل ٨٧
ترجمه
| النمل ٨٦ | آیه ٨٧ | النمل ٨٨ | ||||||||||||||
| ||||||||||||||||
معنی کلمات و عبارات
«یَوْمَ»: عطف بر (یَوْمَ) در آیه است. «فَزِعَ»: وحشت‌زده و هراسان گردد. «إِلاّ مَنْ ...»: (نگا: انبیاء / - . «دَاخِرِینَ»: فروتنان و کرنش بران (نگا: نحل / ).
آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک)
رَبَّکُمْ إِنَ زَلْزَلَةَ السَّاعَةِ... (۱) يَوْمَ يَخْرُجُونَ مِنَ... (۱) قُلْ نَعَمْ وَ أَنْتُمْ دَاخِرُونَ (۱)
وَ هُوَ الَّذِي خَلَقَ السَّمَاوَاتِ... (۶) يَوْمَ يَدْعُوکُمْ فَتَسْتَجِيبُونَ... (۱) وَ مِنْ آيَاتِهِ أَنْ تَقُومَ... (۲)
تفسیر
- آيات ۸۲ - ۹۳، سوره نمل
- مقصود از ((قول )) و اخراج جنبنده اى از زمين كه با مردم سخن مى گويد
- مراد از ((آيات )) و خشر فوجى از هر امت در آيه : ((و يوم نحشر منكل امة فوجا ممن كذب بآياتنا...))
- مقصود از نفخ در صور در آيه : ((و يوم ينفح فى الصور ففزع من فى السموات و منفى الارض ...)) كدام نفخه است ؟
- وجه اينكه تخريب و ويرانى عالم با پيدايش قيامت را صنع متقن خود خواند (صنع اللهالذى اتقن كل شى ء)
- حمل آيه : ((و ترى الجبال تحسبها جامدة و هى تمرّمرّ السحاب )) بر حركت جوهرى و برحركت انتقالى زمين
- من ماءمور به عبادت خدا و تلاوت قرآن هستم و بس ، هر كه ايمان آورد براى خود و هر كه گمراه گشت عليه خود
- رواياتى درباره مراد از ((دابة من الاءرض )) در آيه : ((و اذا وقع القول عليهم اخرجنا لهم دابة من الاءرض ))
- چند روايت راجع به مراد از ((حسنه )) در آيه : ((من جاء بالحسنة فله خير منها))
نکات آیه
۱ - وحشت و هراس شدید موجودات آسمان ها و زمین در روز نفخ صور (و یوم ینفخ فى الصور ففزع من فى السموت و من فى الأرض)
۲ - دمیده شدن در صور، داراى پى آمدهاى سنگین و وحشت بار براى همه موجودات هستى (و یوم ینفخ فى الصور ففزع من فى السموت و من فى الأرض) تعبیر «السماوات و الأرض» دربرگیرنده همه هستى است.
۳ - وجود آسمان هاى متعدد در جهان آفرینش (من فى السموت و من فى الأرض)
۴ - آسمان ها همچون زمین، دربردارنده موجوداتى شعورمند و با احساس (ففزع من فى السموت و من فى الأرض) تعبیر «فزع» نشانگر احساس و «مَن» بیانگر شعورمندى موجودات آسمانى است.
۵ - هراس و وحشت شدید موجودات آسمان ها و زمین، در لحظه فروپاشى جهان و نیز روز رستاخیز (و یوم ینفخ فى الصور ففزع من فى السموت و من فى الأرض) مراد از «ینفخ فى الصور» مى تواند مطلق نفخ صور و دربرگیرنده نفخه اوّلى - که فروپاشى جهان و مرگ موجودات را در پى دارد - و نفخه ثانیه - که منجر به برپایى رستاخیز مى شود - باشد. گفتنى است که تعبیر «فزع من فى السماوات و من فى الأرض» بیانگر مطلب یاد شده است.
۶ - برخى از انسان ها و نیز برخى از موجودات آسمان ها، ایمن از هراس و وحشت ناشى از نفخ صور (ففزع من فى السموت و من فى الأرض إلاّ من شاء اللّه)
۷ - تعلق مشیت الهى بر ایمنى برخى موجودات از وحشت نفخ صور (ففزع ... إلاّمن شاء اللّه)
۸ - دمیده شدن در صور، مقدمه حضور همه موجودات هستى در پیشگاه خداوند (و یوم ینفخ فى الصور ... و کلّ أتوه)
۹ - ذلت و خضوع همه موجودات در برابر خداوند در روز رستاخیز (و کلّ أتوه دخرین) «دُخُور» به معناى ذلت و کوچکى است.
۱۰ - قیامت روز ذلت کافران و پایان بخشیدن به گردن فرازى گردنگشان دنیا (أکذّبتم بایتى ... و کلّ أتوه دخرین) هرچند تعبیر «کلّ أتوه» شامل همه مؤمنان و کافران مى شود; اما با توجه به اصل تناسب و ارتباط آیات، مى توان گفت که نظر عمده، متوجه تکذیب کنندگان آیات الهى است. مبنى بر این که آنان گرچه در دنیا ظالمانه کفر ورزیده اند; اما باید بدانند که در آخرت، مجال گستاخى براى هیچ یک از آنان نیست.
۱۱ - مرگ و رستاخیز، حقیقتى عام و دربرگیرنده تمامى موجودات شعورمند آسمان و زمین (ففزع من فى السموت و من فى الأرض ... و کلّ أتوه) بنابراین فرض که در آیه فوق، هم مرگ لحاظ شده باشد و هم رستاخیز و به عبارت دیگر مراد از «ینفخ فى الصور» هم نفخه اولى باشد و هم نفخه ثانیه، تعبیر «من فى السماوات و من فى الأرض» و نیز عبارت «و کلّ أتوه داخرین» مى رساند که حکم بیان شده در آیه، اختصاص به موجوداتى خاص ندارد; بلکه همه موجودات هستى مشمول آن حکم مى باشند.
موضوعات مرتبط
- آسمان: ترس اخروى موجودات آسمان ها ۵; ترس موجودات آسمان ها ۱; تعدد آسمان ها ۳; حشر موجودات آسمان ۱۱; مرگ موجودات آسمان ۱۱; موجودات با شعور آسمان ها ۴، ۱۱
- آیات خدا: ذلت اخروى مکذبان آیات خدا ۱۰; فرجام مکذبان آیات خدا ۱۰
- ترس: ترس از نفخ صور ۲
- حشر: عمومیت حشر ۱۱
- خدا: خضوع بر خدا ۹; مشیت خدا ۷
- قیامت: اهوال قیامت ۵; ویژگیهاى قیامت ۱۰
- کافران: ذلت اخروى کافران ۱۰; فرجام کافران ۱۰
- مرگ: عمومیت مرگ ۱۱
- موجودات: ترس اخروى موجودات ۵; ترس موجودات ۱; خضوع اخروى موجودات ۹; ذلت اخروى موجودات ۹; زمینه حشر موجودات ۸
- نفخ صور: آثار نفخ صور ۱، ۲، ۵، ۸; مصونیت از ترس نفخ صور ۶، ۷
