النمل ٢٠

از الکتاب
نسخهٔ تاریخ ‏۳۱ خرداد ۱۳۹۴، ساعت ۰۴:۱۰ توسط 127.0.0.1 (بحث) (افزودن سال نزول)


ترجمه

(سلیمان) در جستجوی آن پرنده [= هدهد] برآمد و گفت: «چرا هدهد را نمی‌بینم، یا اینکه او از غایبان است؟!

|و جوياى حال پرندگان شد و گفت: چرا من هدهد را نمى‌بينم؟ آيا از غايبان است
و جوياى [حال‌] پرندگان شد و گفت: «مرا چه شده است كه هدهد را نمى‌بينم؟ يا شايد از غايبان است؟
و سلیمان (از میان سپاه خود) جویای حال مرغان شد (هدهد را در مجمع مرغان نیافت، به رئیس مرغان) گفت: هدهد کجا شد که به حضور نمی‌بینمش؟ بلکه (بی‌اجازه من) غیبت کرده است؟
و [سلیمان] جویای پرندگان شد [و هدهد را در میان پرندگان بارگاهش نیافت] پس گفت: مرا چه شده که هدهد را نمی بینم [آیا هست و او را نمی بینم] یا از غایبان است؟
در ميان مرغان جستجو كرد و گفت: چرا هدهد را نمى‌بينم، آيا از غايب‌شدگان است؟
و سپس از [حال‌] مرغان بازجست و گفت مرا چه می‌شود که هدهد را نمی‌بینم، یا شاید از غائبان است؟
و مرغان را جويا شده گفت: مرا چيست كه هدهد را نمى‌بينم يا مگر از غايبان است؟
سلیمان از لشکر پرندگان سان دید و جویای حال آنها شد و گفت: چرا شانه‌بسر را نمی‌بینم؟ (آیا او در میان شما است و او را نمی‌بینم؟) یا این که از جمله‌ی غائبان است؟
و در جستجوی پرندگان برآمد. پس گفت: «مرا چه شده که هدهد را نمی‌بینم‌؟ یا (اینکه) از غایبان بوده است‌؟»
و جُست مرغان را پس گفت چه شودم نبینم هُدهُد را یا شده است از ناپیدایان‌


النمل ١٩ آیه ٢٠ النمل ٢١
سوره : سوره النمل
نزول : ٨ بعثت
اطلاعات آماری
تعداد کلمات : ١٣
تعداد حروف :

معنی کلمات و عبارات

«تَفَقَّدَ»: جویا شد. پرس و جو کرد. «تَفَقَّدَ الطَّیْرَ»: از پرندگان سان دید. جویای حال و احوال پرندگان شد. «الْهُدْهُدَ»: شانه‌بسر. پوپک. پوپو. در اینجا هدهد ویژه‌ای مراد است که چه بسا نوبت کشیک او بوده باشد.


تفسیر

نکات آیه

۱ - بازدید سلیمان(ع) از گروه پرندگان به منظور جویا شدن از احوال آنها (و تفقّد الطیر) «تَفَقُّد» (مصدر «تفقّد») معادل «تعهد» (وارسى کردن) است. بنابراین «تفقد الطیر»; یعنى، از حال پرندگان جویا شد.

۲ - غایب یافتن سلیمان هدهد را در صف پرندگان (فقال ما لى لاأرى الهدهد أم کان من الغائبین)

۳ - پرسش سلیمان از علت ناپیدا بودن هدهد (فقال ما لى لاأرى الهدهد أم کان من الغائبین)

۴ - هدهد، از اعضاى سپاهیان سلیمان (و حشر لسلیمن جنوده... فقال ما لى لاأرى الهدهد)

۵ - نظارت دقیق سلیمان بر سپاه و نیروهاى تحت فرمان خویش (و تفقّد الطیر ... أم کان من الغائبین)

۶ - احتیاط و خویشتن دارى سلیمان در برخورد با نیروهاى تحت امر خویش (فقال ما لى لاأرى الهدهد أم کان من الغائبین) سلیمان، بى درنگ هدهد را متهم به تخلّف نکرد; بلکه ابتدا ناپیدا بودن هدهد را مربوط به خطاى دید خودش دانست. این در حالى است که قدرتمندان قبل از هر چیز خشم گرفته و نیروى تحت فرمان خود را متهم مى کنند.

۷ - سلیمان، برخوردار از دانشى محدود (ما لى لاأرى الهدهد أم کان من الغائبین) برداشت یاد شده به خاطر این نکته است که سلیمان در عین آگاهى از زبان پرندگان و در اختیار داشتن سپاهى عظیم (از جن و انس و پرندگان) از غیبت هدهد و راز آن آگاه نبود و علت آن را از دیگران پرسید.

۸ - بازدید از نیروهاى تحت فرمان و کارگزاران، جستوجو از احوال آنان، نظارت دقیق بر کارهایشان و خویشتن دارى در برخورد با آنها، از اوصاف و وظایف فرماندهان سپاه و رهبران جامعه اسلامى. (و تفقّد الطیر فقال ما لى لاأرى الهدهد أم کان من الغائبین)

روایات و احادیث

۹ - در مجمع البیان آمده است: «و اختلف فى سبب تفقده الهدهد فقیل إنّه احتاج إلیه فى سفره لیدله على الماء قال أبوحنیفة لأبى عبداللّه(ع) کیف تفقّد سلیمان الهدهد من بین الطیر؟ قال: لأنّ الهدهد یرى الماء فى بطن الأرض کمایرى أحدکم الدهن فى القارورة;[۱] در انگیزه سؤال سلیمان از غیبت هدهد اختلاف شده است: بعضى گفته اند: سلیمان در سفرش نیاز به هدهد داشت تا وى را به وجود آب راهنمایى کند.[مجمع مى افزاید ]که ابوحنیفه از امام صادق(ع) سؤال کرد: چرا سلیمان از میان پرندگان سراغ هدهد را گرفت؟ فرمود: براى این که هدهد آب را در دل زمین مى بیند، همان گونه که فردى از شما روغن را در ظرف بلورین مى بیند...».

موضوعات مرتبط

  • پرندگان: بازدید از پرندگان ۱
  • حکومت: بازدید از کارگزاران حکومت ۸; روش برخورد با کارگزاران حکومت ۸; نظارت بر کارگزاران حکومت ۸
  • رهبران دینى: مسؤولیت رهبران دینى ۸
  • سلیمان(ع): بازدید سلیمان(ع) ۱; پرسش سلیمان(ع) ۳; خویشتندارى سلیمان(ع) ۶; روش برخورد سلیمان(ع) ۶; سپاه سلیمان(ع) ۴، ۶; فلسفه پرسش سلیمان(ع) ۹; قصه سلیمان(ع) ۱، ۲، ۳ ، ۴، ۵، ۶، ۹; محدوده علم سلیمان(ع) ۷; نظارت سلیمان(ع) ۵; ویژگیهاى فرماندهى سلیمان(ع) ۵، ۶; ویژگیهاى مدیریت سلیمان(ع) ۵، ۶
  • فرماندهان نظامى: مسؤولیت فرماندهان نظامى ۸
  • هدهد: پرسش از غیاب هدهد ۳; غیاب هدهد ۲; نقش هدهد ۴، ۹

منابع

  1. ↑ مجمع البیان، ج ۷، ص ۳۴۰; نورالثقلین، ج ۴- ، ص ۸۵، ح ۵۰.
برگرفته از «https://www.alketab.org/index.php?title=النمل_٢٠&oldid=113625»