الحج ٧٢
ترجمه
الحج ٧١ | آیه ٧٢ | الحج ٧٣ | ||||||||||||||
|
معنی کلمات و عبارات
«بَیِّنَاتٍ»: جمع بیّنة، واضح و روشن. یعنی آشکارا بر عقائد حقه و احکام صادقه و بر بطلان عبادت ایشان دلالت دارند. حال (آیَاتُ) میباشد. «الْمُنکَرَ»: زشت. مراد اخم و تخم و ترشروئی و چهره درهم کشیدن است. مصدر میمی است. «یَکادُونَ یَسْطُونَ»: نزدیک است پا شوند و حملهور گردند. «النَّارُ»: خبر مبتدای محذوف است و تقدیر چنین است: هِیَ النَّارُ. یا این که مبتدا و خبر آن (وَعَدَهَا اللهُ الَّذِینَ کَفَرُوا) است. «الْمَصِیر»: جایگاه (نگا: نساء / و .
آیات مرتبط (تعداد ریشههای مشترک)
تفسیر
- آيات ۶۷ -۷۸ سوره حج
- جواب به كفار و مشركين كه به روش مسلمين در عبادت خدا خرده مى گرفتند
- احتجاج بر اينكه مشركان برهان و علمى بر خدايى ((شركاء(( ندارند
- تمثيلى براى نفى الوهيت آلهه مشركين و بيان عدم دخالت آنها در خلق و تدبير موجودات
- تقرير حجت و برهانى كه از جمله ((ان الله سميع عليم (( براىاصل لزوم ارسال رسل استفاده مى شود
- تقرير حجت و برهانى كه از آيه :(يعلم ما بين ايديهم و ما خلفهم ...) براى عصمت انبياء(عليهم السلام ) استفاده مى شود
- معناى ((جهاد(( و اينكه فرمود: ((جاهدوا فى الله حق جهاده ((
- وجه اينكه ابراهيم (عليه السلام ) را پدر مسلمين ناميد
- بحث روايتى (رواياتى در ذيل آيات گذشته )
- روايتى در اين باره كه آيه ((... هو اجتباكم ...(( درباره اهل بيت (عليهم الصلاة و السلام ) نازل شده است
- چند روايت متضمن استشهاد به جمله ((ما جعل عليكم فى الدين من حرج (( براى رفع حكم حرجى
نکات آیه
۱ - قرآن، داراى ساختارى بندبند که هر بند آن «آیه» نامیده مى شود. (و إذا تتلى علیهم ءایتنا بیّنت)
۲ - آیات قرآن، روشن، قابل فهم و به دور از هرگونه ابهام (و إذا تتلى علیهم ءایتنا بیّنت) «بینات» (جمع «بینة») حال براى «آیاتنا» و «بینة» (مؤنث «بیّن») به معناى روشن و واضح الدلاله است.
۳ - تعصب کورکورانه و جاهلانه مشرکان صدراسلام نسبت به مرام شرک، و خشم و کینه آنان نسبت به معارف الهى قرآن (و إذا تتلى علیهم ءایتنا بیّنت تعرف فى وجوه الذین کفروا المنکر) «منکر» (مرادف «انکار») مصدر میمى و به معناى ناخرسندى و کراهت است; یعنى، هر گاه آیات روشن ما بر آنان تلاوت شود، آثار کراهت و ناخشنودى را در چهره کافران تشخیص مى دهى.
۴ - فراخوانده شدن مردم صدراسلام به توحید و تلاوت شدن آیات قرآن بر آنان از سوى مؤمنان (و إذا تتلى علیهم ءایتنا ... بالذین یتلون علیهم ءایتنا)
۵ - خشمگین شدن کافران صدراسلام و ظهور آثار کینه و نفرت در چهره آنان، به هنگام شنیدن آیات قرآن و معارف توحیدى آن (و إذا تتلى علیهم ءایتنا بیّنت تعرف فى وجوه الذین کفروا المنکر)
۶ - بر افروختگى مشرکان با شنیدن آیات قرآن و خشم حاصل از آن، به حدى بود که آنان را در آستانه حمله و تهاجم به کسانى قرار مى داد که آیات قرآن را بر آنها تلاوت مى کردند. (یکادون یسطون بالذین یتلون علیهم ءایتنا) «سَطْو» (مصدر «یسطون») به معناى تهاجم و حمله است; یعنى، چیزى نمانده که مشرکان با کسانى که آیات ما را بر آنان مى خوانند گلاویز شوند.
۷ - استهزا و ریشخند کفرپیشگان کینه توز صدراسلام از سوى خداوند (قل أفأنبّئکم بشرّ من ذلکم النار) استفهام در «أفأنبّئکم» براى استهزا و ریشخند و «تنبئة» (مصدر «أُنبّأ») به معناى خبر دادن است. «ذلکم» نیز به حالت درهم رفتگى چهره مشرکان به هنگام شنیدن آیات توحیدى قرآن اشاره دارد.
۸ - تهدید شدن مشرکان کینه توز به آتش دوزخ، از سوى پیامبر(ص) و به دستور خداوند (قل أفأنبّئکم بشرّ من ذلکم النار)
۹ - چهره هاى کفرپیشگان در دوزخ، بسیار گرفته و درهم کشیده خواهد بود. (قل أفأنبّئکم بشرّ من ذلکم النار)
۱۰ - آتش دوزخ، وعده الهى به کافران و سرانجام شوم آنان (النار وعدها اللّه الذین کفروا)
۱۱ - دوزخ، بازگشتگاه و سرانجام کافران (و بئس المصیر) «مصیر» به معناى عاقبت کار و نیز به معناى مرجع و محل بازگشت مى آید.
۱۲ - دوزخ، جایگاهى بد براى دوزخیان (و بئس المصیر)
موضوعات مرتبط
- اسلام: تاریخ صدر اسلام ۴، ۵
- انذار: انذار از جهنم ۸
- توحید: دعوت به توحید ۴
- جهنم: آتش جهنم ۸; شومى جهنم ۱۲
- جهنمیان: فرجام شوم جهنمیان ۱۲
- خدا: استهزاهاى خدا ۷; اوامر خدا ۸; وعیدهاى خدا ۱۰
- قرآن: آیه بندى قرآن ۱; دشمنان قرآن ۳، ۵، ۶; ساختار قرآن ۱; سهولت فهم قرآن ۲; وضوح قرآن ۲; ویژگیهاى قرآن ۱
- کافران: استهزاى کافران صدراسلام ۷; دشمنى کافران صدراسلام ۵، ۶; روش برخورد کافران صدراسلام ۵; زمینه غضب کافران صدراسلام ۵; سیماى کافران در جهنم ۹; شدت غضب کافران صدراسلام ۶; فرجام شوم کافران ۱۰; فرجام کافران ۱۱; کافران در جهنم ۱۰، ۱۱; کافران صدراسلام هنگام تلاوت قرآن ۵، ۶
- مؤمنان: دعوتهاى مؤمنان ۴
- محمد(ص): انذارهاى محمد(ص) ۸
- مردم: تلاوت قرآن بر مردم صدراسلام ۴; دعوت از مردم صدراسلام ۴
- مشرکان: انذار مشرکان صدراسلام ۸; تعصب مشرکان صدراسلام ۳; دشمنى مشرکان صدراسلام ۳