الإسراء ٦٤
ترجمه
| الإسراء ٦٣ | آیه ٦٤ | الإسراء ٦٥ | ||||||||||||||
| ||||||||||||||||
معنی کلمات و عبارات
«إِسْتَفْزِزْ»: از مصدر استفزاز به معنی: استخفاف و خوار داشتن. به هراس انداختن. بریدن کسی از حق و کشاندن او به سوی باطل. «بِصَوْتِکَ»: مراد وسوسه اغواگرانه و گمراهسازانه اهریمن است. «أَجْلِبْ عَلَیْهِمْ»: بر آنان فریاد بزن و بتاز. مراد لشکرکشی است. «بِخَیْلِکَ»: خیل، سواران. «رَجِلِکَ»: رَجِل، پیاده. اسم جنس و به معنی پیادگان اهریمن، اعوان و انصار و پیروان او است. «غُرُوراً»: نیرنگ. گول زدن و فریفتن. صفت مصدر محذوفی است و تقدیر آن چنین است: وَعْداً غُرُوراً.
آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک)
قَالَ اخْرُجْ مِنْهَا مَذْءُوماً... (۰) وَ قَالَ الشَّيْطَانُ لَمَّا قُضِيَ... (۴) أَ لَمْ تَرَ أَنَّا أَرْسَلْنَا... (۱)
قَالَ فَإِنَّکَ مِنَ الْمُنْظَرِينَ (۰) إِلَى يَوْمِ الْوَقْتِ الْمَعْلُومِ (۰)
تفسیر
- آيات ۵۶ - ۶۵، سوره اسرى
- استدلال ديگرى بر نفى الوهيت خدايان مشركين
- چند وجه ديگر در بيان مراد از مالك نفع وضرر نبودن بتها
- فقط دعا ودرخواست حقيقى از خداى سبحان مستجاب است
- توضيح اينكه آلهه دروغين ، خود در جستجوى وسيله به سوى پروردگارشان هستند
- وجوه ديگرى كه در معناى جمله : ((يبتغون الى ربهم الوسيلة ايهم اقرب (( گفته اند
- سنت الهى در اقوام گذشته : دعوت به حق ، به سعادت رساندن مؤ منان وهلاكت يا عذاب شديد منكران وطاغيان
- كتاب (لوح محفوظ) وبحث مفسرين پيرامون آن
- وجه اينكه خداوند پيشنهاد كفار راجع به آوردن آيات را اجابت نكرد
- دووجه ديگر در معناى آيه : ((وما منعنا ان نرسل بالايات الاان كذب بها الاولون ((
- مراد از ((رؤ يا(( و((شجره ملعونه (( در آيه : ((وما جعلنا الرؤ يا التى اريناك ...((
- معناى اصطلاحى ((شجره (( وتطبيق آن با فرقه خاصى در صدر اسلام
- شجره ملعونه اى كه در رؤ يا بر پيامبر (ص ) نشان داده شده است فتنه اسلام است
- بيان اينكه آيه شريفه ناظر به ((بنى اميه (( است
- وجه ديگرى كه ((رؤ يا(( را به جنگ بدر مربوط دانسته است ورد آن
- يادآورى داستان سجده نكردن ابليس بر آدم (ع ) وآغاز عصيان واغواى او
- معناى قولشيطان : ((لاحتنكن ذريته الاقليلا((
- لشكر سواره نظام وپياده نظام شيطان ياور اودر گمراهى انسان
- يادآورى داستان سجده نكردن ابليس بر آدم (عليه السلام ) وآغاز عصيان واغواى اومراد ازمشاركت شيطان در اموال واولاد مردم در خطاب : ((وشاركهم فىالاموال والاولاد((
- بحث روايتى
- رواياتى در ذيل آيه : ((وما منعنا نرسل بالايات ...((
- رواياتى در ذيل (ما جعلنا الرّويا الّتى اريناك الافتنة للنّاس ) وانطباق آن با بنى اميه
- چند روايت درباره شركت شيطان در اموال واولاد مردم
نکات آیه
۱- تحریک و انگیزش، شیوه اصلى ابلیس براى منحرف ساختن آدمیان (و استفزز من استطعت منهم) بسیارى از مفسّران برآنند که تعبیرهاى «استفزز ... بصوتک» و «أجلب علیهم بخیلک و رجلک» تمثیل است که در آن شیطان به فرمانده لشکرى که با فریادش، بسیج عمومى اعلان مى دارد و لشکرکشى مى کند، تشبیه شده است.
۲- توان ابلیس براى وسوسه و انحراف انسانها، محدود بوده و فراگیر همه آدمیان نیست. (و استفزز من استطعت منهم)
۳- خداوند، به مهلت خواهى ابلیس جواب مثبت داد و او را در منحرف ساختن آدمیان آزاد گذاشت. (لئن أخّرتن ... لأحتنکنّ ذریّته ... قال اذهب ... و استفزز من استطعت منهم)
۴- بانگ و صداى مخصوص، از ابزارهاى ابلیس براى ایجاد لغزش و انحراف در انسانها (و استفزز من استطعت منهم بصوتک)
۵- تأثیرپذیرى عمیق روح و روان آدمى در برابر صداها و نغمه ها (و استفزز من استطعت منهم بصوتک)
۶- مصونیت برخى انسانها از تحریک شدن به وسیله نغمه ها و تبلیغات شیطانى (استفزز من استطعت منهم بصوتک)
۷- پیروان ابلیس، فاقد کرامت و امتیاز انسانى و قرار گرفته در جرگه حیوانات * (و استفزز من استطعت منهم بصوتک) «صوت» به معناى صدا و نغمه بى معناست و معمولاً آن را در تحریک حیوانات استفاده مى کنند. بنابراین تحریک شیطان با صوت، در واقع به منزله حیوان تلقى کردن پیروان خویش است.
۸- ابلیس، داراى لشکریانى سواره و پیاده و همکارانى فراوان و گوناگون (و أجلب علیهم بخیلک و رجلک) «خیل» اسم جمع اسب است و مراد از آن، لشکر سواره نظام مى باشد و «رجل» اسم جمع رجال است و مراد از آن پیاده نظام مى باشد.
۹- ابلیس، داراى نیروهایى سریع عمل کننده و عاملهایى کند و خزنده (و أجلب علیهم بخیلک و رجلک)
۱۰- استفاده ابلیس از همه نیروها و توان خویش، در صورت تأثیر نداشتن نغمه هاى نرم وى (و استفزز ... و أجلب)
۱۱- تلاش ابلیس در کشاندن مال و نسل انسان به سوى حرام و استفاده از آن در جهت هدفهاى خویش (و شارکهم فى الأمول و الأولد)
۱۲- مال و فرزند، دو زمینه مهم نفوذ شیطان و لغزش انسان (و شارکهم فى الأمول و الأولد)
۱۳- لزوم حساسیت فزونتر انسان در حفظ مال و فرزند خویش از هجوم و دخالت شیطان (و شارکهم فى الأمول و الأولد) از اینکه خداوند، از جمله قلمروهاى نفوذ شیطان را، مال و اولاد برشمرده است، در واقع هشدار و اعلام خطرى است بر اینکه: انسان باید تلاش کند تا آنها، از دستبرد شیطان در امان بمانند.
۱۴- وعده دادن و آرزوپرورى، از شگردهاى شیطان در به دام افکندن انسان (و شارکهم ... و عدهم)
۱۵- ابلیس، از تمامى توان خویش و ابزارهاى مختلف در منحرف ساختن آدمیان استفاده مى کند. (و استفزز ... بصوتک و أجلب ... و شارکهم ... و عدهم)
۱۶- همه وعده ها و نویدهاى شیطان، بى اساس و فریب است. (و ما یعدهم الشیطن إلاّ غرورًا) «غرور» مصدر فعل «غرّ» به معناى خدعه و مکر است.
روایات و احادیث
۱۷- «عن محمدبن مسلم عن أبى جعفر(ع) قال: سألته عن شرک الشیطان قوله: «و شارکهم فى الأموال و الأولاد» قال : ما کان من مال حرام فهو شریک الشیطان، ... و یکون مع الرجل حین یجامع فیکون (الولد) من نطفته و نطفة الرجل إذا کان حراماً;[۱] محمدبن مسلم گوید: از امام باقر(ع) در باره شرکت شیطان در سخن خداوند «و شارکهم فى الأموال و الأولاد» پرسیدم، فرمود: آنچه از مال حرام است «سهم الشرکة» شیطان است شیطان است و هر گاه مجامعت حرامى صورت گیرد شیطان همراه مرد مى باشد، پس فرزند از نطفه شیطان و نطفه آن مرد پدید مى آید».
۱۸- «عن أبى عبدالله(ع)... [فى قوله] «و شارکهم فى الأموال و الأولاد» ... قال: إن الشیطان لیجىء حتى یقعد من المرأة کما یقعد الرجل منها و یحدث کما یحدث و ینکح کما ینکح قلت: بأى شىء یعرف ذلک؟ قال: بحبّنا و بغضنا، من أحبّنا کان من نطفة العبد و من أبغضنا کان نطفة الشیطان; [۲] از امام صادق(ع) در باره[سخن خداوند]«و شارکهم فى الأموال و الأولاد» روایت شده است که فرمود: همانا شیطان مى آید و بر زنان مى نشیند، همان گونه که مردان بر آنان مى نشینند و همان مى کنند که آنان انجام مى دهند ...[راوى مى گوید]گفتم: به چه چیزى این مسأله شناخته مى شود؟ حضرت فرمود: به حبّ و بغض نسبت به ما. هر کس ما را دوست بدارد، از نطفه پدرش مى باشد و هر کس بر ما بغض بورزد، از نطفه شیطان مى باشد».
۱۹- «قال الصادق(ع): من لم یبال ما قال و ما قیل فیه فهو شرک شیطان، و من لم یبال أن یراه الناس مسیئاً فهو شرک شیطان، و من اغتاب أخاه المؤمن من غیر ترة بینهما فهو شرک شیطان، و من شغف بمحبة الحرام و شهوة الزنا فهو شرک شیطان ...;[۳] امام صادق(ع) فرمودند: کسى که باکى ندارد که چه مى گوید و یا در باره او چه گفته مى شود و کسى که ترسى ندارد از اینکه مردم او را گناهکار ببینند ( در حال گناه ببینند) و کسى که غیبت برادر مؤمنش را مى کند بدون اینکه بینشان دشمنى باشد و کسى که محبت به حرام و شهوت زنا دلش را فرا گیرد; [اینها از مواردى است که ]شیطان در او شرکت داشته است...».
موضوعات مرتبط
- آرزو: آثار آرزو ۱۴
- ائمه(ع): آثار کینه با ائمه(ع) ۱۸; آثار ولایت ائمه(ع) ۱۸
- ابلیس: اجابت استمهال ابلیس ۳; اختیار ابلیس ۳; اغواگرى ابلیس ۲، ۳; بى ارزشى پیروان ابلیس ۷; تلاش ابلیس ۱۰، ۱۱، ۱۵; تنوع سپاه ابلیس ۸; روش اغواگرى ابلیس ۱، ۱۰، ۱۱، ۱۵; دامهاى ابلیس ۴; صداى ابلیس ۴; محدوده سلطه ابلیس ۲; ویژگیهاى سپاه ابلیس ۹
- انسان: تأثیرپذیرى انسان ۵; لغزشگاههاى انسان ۱۲
- شیطان: اغواگرى شیطان ۶، ۱۶; پوچى بشارتهاى شیطان ۱۶; پوچى وعده هاى شیطان ۱۶; دامهاى شیطان ۱۱، ۱۲، ۱۴; روش اغواگرى شیطان ۱۴; زمینه اغواگرى شیطان ۱۲; مبارزه بانفوذ شیطان ۱۳; مشارکت شیطان ۱۷، ۱۸، ۱۹; مصونیت از شیطان ۶; وعده هاى شیطان ۱۴
- صداها: آثار روانى صداها ۵
- عواطف: سوءاستفاده از عواطف ۱
- فرزند: محافظت از فرزند ۱۳; نقش فرزند ۱۲
- کرامت: فاقدان کرامت ۷
- مال: محافظت از مال ۱۳; نقش مال ۱۲
- محرمات: عوامل ارتکاب محرمات ۱۱
