البقرة ٢٠٥
ترجمه
| البقرة ٢٠٤ | آیه ٢٠٥ | البقرة ٢٠٦ | ||||||||||||||
| ||||||||||||||||
معنی کلمات و عبارات
«تَوَلَّی»: والی و سرور شد. پشت کرد و رفت. «الْحَرْثَ»: کشت و زرع. «النَّسْلَ»: نژاد انسان یا حیوان. نسل مصدر است و در معنی اسم مفعول به کار رفته است، همچون خلق و مخلوق.
آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک)
إِنَّمَا جَزَاءُ الَّذِينَ... (۴)
يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا إِذَا... (۱) ثُمَ أَدْبَرَ يَسْعَى (۱) فَحَشَرَ فَنَادَى (۰) فَقَالَ أَنَا رَبُّکُمُ الْأَعْلَى (۰) فَأَخَذَهُ اللَّهُ نَکَالَ... (۰) إِنَ فِي ذٰلِکَ لَعِبْرَةً لِمَنْ... (۰)
تفسیر
- آيات ۲۰۷ - ۲۰۴ ، سوره بقره
- تقسيم مردم از نظر صفات و ذكر احوال و خصائص منافق
- فساد تكوينى و فساد تشريعى و آنچه در آيه : و الله لا يحب الفساد، مورد نظر است
- معناى عزت در آيه : اءخذته العزة بالاثم ، و اينكه عزت حقيقى مراد نيست
- بحث در معناى باء، در (بالاثم ) و متعلق آن در آيه (اءخذته العزة بالاثم )
- دسته اى ديگر از مردم (در مقابل منافق )
- بحث روايتى شامل رواياتى در باره شان نزول آيات يادشده
- روايات زيادى نقل شده كه آيه : و من الناس من يشرى ، در شاءن اميرالمؤ منين (ع ) در شب فراش نازل شده است
نکات آیه
۱ - تلاش منافقان براى فساد در زمین و نابودى حرث و نسل، در صورت به حکومت رسیدن (و اذا تولّى سعى فى الأرض ... الحرث و النسل) بنابراینکه «تولّى»، به معناى حکومت باشد.
۲ - داعیه اصلاح طلبى منافقان پیش از حاکمیّت، و فساد آنان پس از رسیدن به حکومت (و من الناس من یعجبک ... و اذا تولى سعى فى الارض لیفسد فیها)
۳ - داعیه اصلاح طلبى منافقان هنگام برخورد با پیامبر (ص)، و تلاش آنان در جهت فساد پس از بازگشت از محضر او* (و من الناس من یعجبک ... و اذا تولى سعى فى الأرض) بنابراینکه «اذا تولّى»، به معناى بازگشت باشد.
۴ - نابود ساختن کشاورزى و نسل کشى، از بارزترین نوع فساد در زمین است. (لیفسد فیها و یهلک الحرث و النسل) بنابراینکه جمله «و یُهلک الحرث و ...»، تفسیر جمله «لیفسد فیها» باشد.
۵ - ارزش و اهمیّت کشاورزى و نیروى انسانى و نقش آن در قوام جامعه (و اذا تولى ... و یهلک الحرث و النسل) از اینکه نابود ساختن این دو، فساد در زمین معرّفى شده، اهمیّت و ارزش آن به دست مى آید.
۶ - اصلاح جامعه و حفظ کشاورزى و نسل، از ویژگیهاى حکومت صالح (و اذا تولى ... لیفسد فیها و یهلک الحرث و النسل) از اینکه خداوند، فساد و ... را از کارهاى حکومتى منافقان مى داند; معلوم مى شود که در حکومت صالحان، چنین اعمالى نباید باشد.
۷ - نفاق، پُل به قدرت رسیدن سیاست بازانِ ناصالح (و اذا تولى سعى فى الأرض) در برداشت فوق، «تولى»، رسیدن به حکومت معنا شده است.
۸ - قدرت و حکومت، خصلتهاى درونى انسان را نمایان مى سازد. (و اذا تولى سعى فى الأرض لیفسد فیها و یهلک)
۹ - خداوند، فساد در زمین را دوست ندارد. (و اللّه لا یحب الفساد)
۱۰ - مُفسد، مبغوض خداوند است. (و اللّه لا یحب الفساد)
۱۱ - نابود کردن کشاورزى و نسل کشى، مبغوض خداوند (و اذا تولى ... و یهلک الحرث و النسل و اللّه لا یحب الفساد)
۱۲ - فساد در زمین، پیامد حکومت منافقان (و اذا تولى سعى فى الارض لیفسد فیها) بنابراینکه «تولى»، به معنى رسیدن به حکومت باشد.
۱۳ - از وظایف حکومت، حفظ کشاورزى و نیروى انسانى و اصلاح آنهاست. (و اذا تولى سعى فى الأرض)
۱۴ - فساد در زمین، نتیجه اعمال انسانها و حکومتهاى فاسد (و اذا تولى ... لیفسد فیها)
۱۵ - هشدار الهى در مورد فریب نخوردن از شعارهاى هر داعیه دارِ اصلاح (و من الناس من یعجبک ... و اذا تولى سعى فى الأرض لیفسد)
۱۶ - حاکمان فاسد و فسادانگیز، مبغوض خداوند هستند. (اذا تولى ... و اللّه لا یحب الفساد)
۱۷ - اَخنس بن شریق، دشمن و منافق و مفسد و متکبّر و نصیحت ناپذیر (و من الناس ... و اذا تولى) برخى مفسّرین برآنند که آیه مزبور درباره فردى به نام اخنس بن شریق نازل شده است که برخوردى منافقانه داشت.(مجمع البیان.)
روایات و احادیث
۱۸ - نابودى دین و مردم، روش منافقان (و اذا تولى ... و یهلک الحرث و النسل) امام صادق (ع): ان «الحرث» فى هذا الموضع، الدین و «النسل» الناس.[۱]
موضوعات مرتبط
- اخنس بن شریق: ۱۷
- اسلام: تاریخ صدر اسلام ۳، ۱۷
- اصلاح: اهمیّت اصلاح ۱۳
- اعلام: ۱۷
- انسان: صفات انسان ۸
- انحطاط: عوامل انحطاط ۱، ۱۱، ۱۴
- جامعه: اهمیّت اصلاح جامعه ۶ ; ساختار جامعه ۵ ; عوامل تشکیل جامعه ۵
- حکومت: آثار حکومت فاسد ۱۴ ; مسؤولیت ۶، ۱۳
- خدا: غضب خدا ۱۰، ۱۱، ۱۶ ; محبّت خدا ۹ ; هشدارهاى خدا ۱۵
- رهبران فاسد: افساد رهبران فاسد ۱۶ ; مبغوضیت رهبران فاسد ۱۶
- عمل: آثار عمل
- فساد: عوامل فساد ۱، ۱۳، ۱۵ ; مبغوضیت فساد ۹ ; موارد فساد ۴
- قدرت: آثار قدرت ۸
- کشاورزى: اهمیّت کشاورزى ۵، ۶، ۱۱، ۱۳ ; تخریب کشاورزى ۴، ۱۱
- محمّد (ص): محمّد (ص) و منافقان ۳
- مسلمانان: دشمنان مسلمانان ۱۸
- مفسدان: ۱۸ مبغوضیت مفسدان ۱۰
- منافقان: ۱۸ ادعاهاى منافقان۳،۲;افساد منافقان ۱، ۲، ۳;حکومت منافقان ۱، ۱۳;روش برخورد منافقان ۱، ۲، ۳، ۷، ۱۲;قدرت طلبىمنافقان ۷;منافقان ودین ۱۸;نسل کشىمنافقان ۴، ۱۱
- نسل: حفظ نسل ۶
- نسل کشى: مبغوضیت نسل کشى ۴، ۱۱
- نفاق: انگیزه نفاق۷
منابع
- ↑ مجمع البیان، ج ۲، ص ۵۳۴ ; نورالثقلین، ج ۱- ، ص ۲۰۴، ح ۷۵۴ و ۷۵۵.
