الطارق ١٧
ترجمه
| الطارق ١٦ | آیه ١٧ | الطارق ١٨ | ||||||||||||||
| ||||||||||||||||
معنی کلمات و عبارات
«مَهِّلْ»: مهلت بده. فرصت بده. «أَمْهِلْ»: مهلت بده. فرصت بده. «رُوَیْداً»: کمی. اندکی. مفعول مطلق تأکیدی، یا حال مؤکّده است. این واژه، مصدر و مصغّر رَوْد است. در این آیه، سه بار به رسول اکرم گوشزد شده است که در کار تبلیغ شکیبائی پیش گیرد تا درسی برای پیروان او و داعیان الی الله باشد، یکی از مصدر تمهیل و دیگری از مصدر امهال و سومی از مصدر مصغّر رَوْد، استفاده شده است.
آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک)
مَتَاعٌ قَلِيلٌ ثُمَ مَأْوَاهُمْ... (۰) فَلاَ تَعْجَلْ عَلَيْهِمْ إِنَّمَا... (۰) فَذَرْهُمْ فِي غَمْرَتِهِمْ حَتَّى... (۰) نُمَتِّعُهُمْ قَلِيلاً ثُمَ... (۰)
تفسیر
- آيات ۱ - ۱۷، سوره طارق
- معناى ((طارق )) و ((ثاقب ))
- مراد از اينكه فرمود: ((هيچ نفسى نيست جز اينكه بر آن حافظى است ))
- شخصيت انسان به نفس و روح او است و لذا انسانى كه در قيامت اعاده مى شود عين همانانسان دنيوى است نه مثل او
- استدلال بر قدرت خدا بر احياء اموات به خلقت انسان از آبى جهنده كه از بين ((صلب)) و ((ترائب )) خارج مى شود
- وجه تسميه قيامت به ((يوم تببلى السّرائر))
- وصف قرآن به اينكه ((قول فصل )) است و ((هزل نيست ))
- (رواياتى در ذيل برخى آيات گذشته از جمله ((يوم تبلى السّرائر)) و ((اءنهلقول فصل ))
نکات آیه
۱ - پیامبر(ص)، مأمور فرصت دادن به کافران عصر بعثت و پرهیز از نفرین و درخواست عذاب سریع براى آنان (فمهّل الکفرین أمهلهم رویدًا) «مَهِّل» و «أمهِل» به یک معنا است; گرچه برخى گفته اند: «مَهِّل» فرمان به مهلت لحظه به لحظه و تدریجى است و «أمهل» فرمان به یک مهلت. تکرار فرمان با دو لفظ متفاوت - به گونه اى که دو فرمان مستقل به نظر آید - تأکید بیشترى به همراه دارد. کلمه «رویداً» ممکن است، تصغیر «رَوْد» (مهلت دادن) باشد; یعنى، مهلت کوتاه و نیز مى تواند اسم فعل و به معناى «أمهل» باشد که براى سومین بار فرمان مهلت را تکرار کرده است.
۲ - خداوند، در صورت درخواست پیامبر(ص) از او، بى درنگ کافران را عذاب کرده و خواسته آن حضرت را اجابت مى کرد. (فمهّل الکفرین) چنانچه بر خواسته پیامبر(ص) اثرى مترتب نمى شد، فرمان به مهلت دادن لغو مى نمود.
۳ - وعده خداوند بر مقابله به مثل با مکر کافران، کافى براى شتاب نورزیدن پیامبر(ص) در مورد درخواست کیفر براى آنان (و أکید کیدًا . فمهّل) برداشت یاد شده، از حرف «فاء» در «فمهّل» استفاده شده است; یعنى، حال که از مکر خداوند درباره کافران آگاه شدى، با خاطرى آسوده به کافران فرصت ده; زیرا آنان هر چند در هر فرصت به مکر خود ادامه دهند، ولى مکر آنان مقهور مکر خداوند است.
۴ - خداوند در کیفر کافران، شتاب نمىورزد و به آنان مهلت مى دهد. (و أکید کیدًا . فمهّل الکفرین)
۵ - مهلت دادن به کافران، نمونه اى از مکر خداوند با آنان است. (و أکید کیدًا . فمهّل الکفرین)
۶ - خداوند، کافران عصر بعثت را به عذابى نزدیک تهدید کرد. (فمهّل ... رویدًا) دادن مهلت کوتاه به منزله تهدید به عذاب، پس از انقضاى مهلت است.
۷ - وجود شرایط مساعد براى اقدام سریع پیامبر(ص) به رویارویى با توطئه هاى کافران، در عصر بعثت (فمهّل الکفرین) فرمان مهلت دادن، در صورتى به پیامبر(ص) داده مى شود که شرایط براى انجام عملى شتابزده علیه کافران فراهم باشد.
۸ - جدّى نگرفتن آیات قرآن و شوخى پنداشتن آن، از نشانه هاى کفر است. (و ما هو بالهزل ... فمهّل الکفرین)
موضوعات مرتبط
- خدا: امهال خدا ۴; تهدیدهاى خدا ۶; نشانه هاى مکر خدا۵; وعده هاى خدا ۳
- عذاب: تهدید به عذاب ۶
- قرآن: استهزاى آیات قرآن ۸
- کافران: توطئه هاى کافران مقارن بعثت ۷; تهدید کافران مقارن بعثت ۶; حتمیت عذاب کافران ۲; عوامل مهلت به کافران ۳; مکر با کافران ۵; مهلت به کافران ۴، ۵; مهلت به کافران مقارن بعثت ۱; وعده مقابله به مثل به کافران ۳
- کفر: نشانه هاى کفر ۸
- محمد(ص): اجابت محمد(ص) ۲; امهال محمد(ص) ۱; رسالت محمد(ص) ۱; زمینه مقابله به مثل به محمد(ص) ۷; محمد(ص) و درخواست عذاب ۱; محمد(ص) و کافران ۳; محمد(ص) و کافران مقارن بعثت ۷; محمد(ص) و لعن کافران مقارن بعثت ۱; وعده به محمد(ص) ۳
