فاطر ١٥
ترجمه
| فاطر ١٤ | آیه ١٥ | فاطر ١٦ | ||||||||||||||
| ||||||||||||||||
معنی کلمات و عبارات
«الْحَمِیدُ»: شایسته سپاس و ستایش در همه حال. ذاتاً ستوده.
آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک)
تفسیر
- آيات ۱۵ - ۲۶ سوره فاطر
- توضيح اينكه فقر و نياز منحصر در انسان و غنا و بى نيازى منحصر در خداى تعالىاست انتم الفقراء الى الله و الله هو الغنى الحميد
- پاسخ به اين اشكال كه چرا فقر در آيه منحصر به مردم شده است :
- معناى آيه : ولا تزروازرة وزراخرى ...
- تمثيل هايى براى بيان حال و اعمال مؤ من و كافر
- سخنى پيرامون عموم انذار و اينكه هيچ امتى كه در آن پيغمبرى ظهور نكرده باشد نبوده است وان من امة الاخلافيها نذير
- رواياتى در ذيل جمله : و لا تزروازرة وزراخرى و آيه : و ما انت بمسمع من فى القبور
نکات آیه
۱ - فقر و نیاز شدید و همه جانبه انسان ها به خداوند (یأیّها الناس أنتم الفقراء إلى اللّه) معرفه بودن «الفقراء» براى جنس و یا استغراق است که دلالت بر شدت فقر و نیاز مى کند. هم چنین اطلاق فقر و مقید نشدن آن به جهتى خاص، بیانگر همه جانبه بودن فقر و نیاز است.
۲ - غنا و بى نیازى مطلق، حقیقى و کامل، تنها از آنِ خداوند است. (أنتم الفقراء إلى اللّه و اللّه هو الغنىّ)
۳ - نیاز بشر به عبادت خدا و حاجت خواهى از درگاه او (و الذین تدعون من دونه ... و لو سمعوا ما استجابوا لکم ... أنتم الفقراء إلى اللّه) با توجه به آیه قبل - که درباره عبادت و حاجت خواهى مشرکان بود - مى توان استفاده کرد که از مصادیق مورد نظر براى فقر و غنا در این آیه، مسأله نیاز بشر به عبادت و بى نیازى خداوند از این عبادت است.
۴ - بى نیازى خداوند، از عبادت، ستایش و حاجت خواهى بندگان (إن تدعوهم لایسمعوا دعاءکم ... أنتم الفقراء إلى اللّه و اللّه هو الغنىّ)
۵ - نیاز همه جانبه انسان به خدا و بى نیازى مطلق خداوند، نشانه قدرت و یکتایى او (أنتم الفقراء إلى اللّه و اللّه هو الغنىّ) برداشت یاد شده، با توجه به این نکته است که این آیه در سلسله آیاتى قرار دارد که در صدد اثبات قدرت و یکتایى خداوند مى باشد. گفتنى است برخى از مفسران از این آیه، براى یکى از براهین اثبات وجود خدا (برهان امکان و وجوب و فقر و غنا) استفاده کرده اند.
۶ - نیاز بشر به خدا، بیش از هر موجود دیگرى است. (أنتم الفقراء إلى اللّه) برخى از مفسران بر این باورند که تأکید خداوند بر فقر و نیاز انسان ها به خداوند - با آن که همه موجودات عالم به او نیازمند هستند - گویاى حقیقت یاد شده است.
۷ - خداوند، غنى (بى نیاز) و حمید (ستوده) است. (و اللّه هو الغنىّ الحمید)
۸ - غنا و بى نیازى هیچ کس جز خداوند، قابل ستایش و مدح نیست. (و اللّه هو الغنّى الحمید) برداشت یاد شده از آمدن صفت حمید، به دنبال صفت غنى به دست مى آید.
۹ - خداوند، داراى جود و بخشش ستایش آفرین (و اللّه هو الغنّى الحمید) برداشت یاد شده، به خاطر این نکته است که فرد غنى آن گاه ستایش مى شود که جود و بخشش داشته باشد; و گرنه شایسته ستایش نخواهد بود و خداوند این چنین است.
۱۰ - غنا و ثروت همراه با جود و بخشش، شایسته ستایش و مدح است. (و اللّه هو الغنىّ الحمید)
۱۱ - غنا و بى نیازى مطلق و ستودنى خداوند، دلیل شایستگى او براى عبادت و حاجت خواهى از او (إن تدعوهم لایسمعوا دعاءکم ... و اللّه هو الغنىّ الحمید) برداشت یاد شده، با توجه به این نکته است که این آیه در ردیف آیاتى قرار گرفته که درباره عبادت و حاجت خواهى مشرکان از معبودهاى ادعایى خود، بحث مى کنند.
موضوعات مرتبط
- اسماء و صفات: حمید ۷; غنى ۷
- انسان: نیازهاى انسان ۵; نیازهاى معنوى انسان ۱، ۳، ۶
- توحید: دلایل توحید ۵
- ثروت: ملاک ارزش ثروت ۱۰
- حمد: زمینه حمد خدا ۸، ۹
- خدا: آثار بى نیازى خدا ۸; آثار سخاوت خدا ۹; اختصاصات خدا ۲; بى نیازى خدا ۲، ۴، ۵، ۱۱; خدا و حمد ۴; خدا و دعا ۴; خدا و عبادت ۴; درخواست از خدا ۱۱; نشانه هاى قدرت خدا ۵
- سخاوت: آثار سخاوت ۱۰
- عبادت: دلایل عبادت خدا ۱۱
- موجودات: نیازهاى موجودات ۶
- نیازهاى: نیاز به خدا ۱، ۶; نیاز به عبادت خدا ۳
