النمل ١٥
ترجمه
النمل ١٤ | آیه ١٥ | النمل ١٦ | ||||||||||||||
|
معنی کلمات و عبارات
«عِلْماً»: دانش عظیم و فراوان. تنکیر برای تعظیم است. «فَضَّلْنَا ...»: در این آیه، یکی از نعمتهای مهمّ الهی که دانش است، معیار برتری دانسته شده است. چرا که هر قدرتی و هر ارزشی از علم سرچشمه میگیرد. در آیات بالا میبینیم که نعمت مایه غرور فرعون و فرعونیان و قوم عاد گشته است، ولی این آیه میرساند که مؤمنانِ چون سلیمان و داود، نعمت بر شکر و طاعتشان افزوده است.
تفسیر
- آيات ۱۵ - ۴۴، سوره نمل
- نبوت و علم انبياء عليه السّلام اكتسابى نيست و از ديگران به ارث نمى برند
- مقصود از ((منطق الطير)) در سخن سليمان عليه السّلام ((علمنا منطق الطير...))
- بيان اينكه مراد از منطق طير در قرآن معناى ظاهرى آن نيست
- طوايف مخصوص از جن و انس و طير لشكريان سليمان عليه السّلام بوده اند
- عبور سليمان و لشكر او بر فراز وادى مورچه گان
- عدم منافات علم سليمان عليه السّلام به منطق الطير با فهميدن كلام مورچه
- سليمان عليه السّلام در دعاى خود، الهام شكر نعمت ، انجام عمل صالح و نيز صلاح ذاتى و نفسانى را مى طلبد
- ذكاتى كه در دعاى سليمان عليه السّلام مورد توجه است
- بيان آيات مربوط به داستان سليمان عليه السّلام و هدهد و ملكه سباء و...
- حكايت ملكه سبا و قوم او از زبان هدهد
- معناى ((خب ء)) و مفاد آيه : ((الا يسجدوا لله الذى يخرج الخب ء فى السموات و الارض...))
- و حجتى كه عليه پرستش آفتاب متضمن است
- واكنش سليمان عليه السّلام درباره اخبار هدهد
- توضيح سخن ملكه بعد از ديدن نامه سليمان عليه السّلام : ((قالت يا ايها الملوا انىالقى الى كتاب ...))
- اشكالات توجيه مفسرين كريم بودن نامه سليمان را
- تفسير مضمون نامه سليمان عليه السّلام به ملكه سبا
- مشاوره ملكه با قوم خود درباره جنگ يا تسليم
- راءى ملكه سبا پس از مشورت با قوم خود
- سبائيان براى سليمان هديه مى فرستند و او هديه آنان را رد مى كند
- تهديد سليمان عليه السّلام خطاب به رئيس هيت اعزامى سبا
- درخواست احضار تخت ملكه توسط سليمان عليه السّلام
- آورده شدن تخت بلقيس به وسيله كسى كه ((عنده علم من الكتاب ))
- اختلاف مفسرين در علم الكتاب و اسم اعظم احضار كننده عرش
- معناى ((ارتداد طرف )) و نقل سخن ديگران درباره آن و مخاطب به آن
- احضار تخت بلقيس اظهار معجزه اى با هر از آيات نبوت سليمان عليه السّلام است
- ورود ملكه به دربار سليمان عليه السّلام و ايمان آوردنش به رب العالمين
- گفتارى پيرامون داستان سليمان (عليه السّلام )
- ۲ - آياتى كه آن جناب را مى ستايد
- ۳ - سليمان (عليه السّلام ) در عهد عتيق
- ۴ رواياتى كه در اين داستان وارد شده
- احتجاج حضرت زهرا سلام الله عليها به آيه ((وورث سليمان داود)) عليه ابوبكر درمسئله غصب فدك
- اشاره به وجوهى درباره آوردن تخت بلقيس ((قبل ان يرتد اليك طرفك ))
- آصف بن برخيا وصى سليمان و حجت پس از او بوده است
نکات آیه
۱ - اعطاى علم و دانشى عظیم و ویژه از سوى خدا به داوود و سلیمان(ع) (و لقد ءاتینا داود و سلیمن علمًا) آمدن تعبیر «علماً» به صورت نکره، بیانگر عظمت و ویژگى دانشى است که به داوود و سلیمان داده شده بود.
۲ - حمد و ستایش داوود و سلیمان به درگاه خدا به خاطر برخوردارى از عنایت ویژه او (و لقد ءاتینا داود و سلیمن علمًا و قالا الحمد للّه)
۳ - لزوم حمد و ستایش به درگاه خدا، در مقابل برخوردارى از نعمت علم و دانش (و لقد ءاتینا داود و سلیمن علمًا و قالا الحمد للّه)
۴ - همه ستایش ها، مخصوص خداوند است. (و قالا الحمد للّه) «ال» در «الحمدللّه» جنسیه است و افاده استغراق مى کند; یعنى، «کلّ حمد للّه».
۵ - خدا، سرچشمه همه خوبى ها و زیبایى ها است. (و قالا الحمد للّه) ستایش، همواره در برابر کمال ها و زیبایى ها واقع مى شود و به مقتضاى «الحمد للّه» که هر ستایشى را مخصوص خدا قرار داده، استفاده مى شود که هر خوبى و حسن از آن او و او سرچشمه همه آنها است.
۶ - علم، فضیلتى راستین در بینش مردان الهى (و لقد ءاتینا داود و سلیمن علمًا و قالا الحمد للّه الذى فضّلنا)
۷ - اذعان داوود و سلیمان(ع) به وجود کسانى عالم تر و برتر از ایشان در میان بندگان مؤمن خدا (و قالا الحمد للّه الذى فضّلنا على کثیر من عباده المؤمنین)
۸ - مغرور نشدن مردان الهى به علم و کمالات خود و احتمال وجود کسانى برتراز ایشان در میان بندگان مؤمن خدا (و قالا الحمد للّه الذى فضّلنا على کثیر من عباده المؤمنین)
۹ - علم و آگاهى فزون تر، از ملاک هاى برترى مؤمنان بر یکدیگر (و قالا الحمد للّه الذى فضّلنا على کثیر من عباده المؤمنین)
موضوعات مرتبط
- ارزشها :۶ ملاک ارزشها ۶ ۹
- اولیاءالله: بینش اولیاءالله ۶; خضوع اولیاءالله ۸; علم اولیاءالله ۸; فضایل اولیاءالله ۸
- بندگان خدا: علم بندگان خدا ۷; فضایل بندگان خدا ۸
- حمد: حمد خدا ۲، ۴; زمینه حمد خدا ۳
- خدا: اختصاصات خدا ۴; عطایاى خدا ۱; نقش خدا ۵
- خیر: منشأ خیر ۵
- داود(ع): اقرار داود(ع) ۷; حمد داود(ع) ۲; منشأ علم داود(ع) ۱
- زیبایى: منشأ زیبایى ۵
- سلیمان(ع): اقرار سلیمان(ع) ۷; حمد سلیمان(ع) ۲; منشأ علم سلیمان(ع) ۱
- علم: ارزش علم ۶، ۹
- لطف خدا: مشمولان لطف خدا ۲
- مؤمنان: علم مؤمنان ۷، ۹; فضایل مؤمنان ۸
- نعمت: آثار نعمت ۳; نعمت علم ۳