طه ٧٧
ترجمه
| طه ٧٦ | آیه ٧٧ | طه ٧٨ | ||||||||||||||
| ||||||||||||||||
معنی کلمات و عبارات
«أَسْرِ بِعِبَادِی»: شبانه بندگانم را کوچ بده و از مصر به سوی سرزمین موعود فلسطین بیرون ببر (نگا: اسراء / . «فَاضْرِبْ لَهُمْ»: برای ایشان بساز. مأخوذ از گفتار عرب است، وقتی که می‌گویند: ضَرَبَ فُلانٌ لِفُلانٍ فی مالِهِ نصیباً. یعنی قسمتی را مال ایشان ساخت. «یَبَساً»: خشک. مصدر است و در معنی وصفی، یعنی (یابِس) به کار رفته است و وصف (طَریقاً) می‌باشد. «دَرَکاً»: ملحق شدن و دریافتن. اسم مصدر از ادراک است. «لا تَخافُ دَرَکاً وَ ...»: حال ضمیر مستتر در (إِضْرِبْ) است.
آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک)
فَأَوْحَيْنَا إِلَى مُوسَى أَنِ... (۳) فَأَوْحَيْنَا إِلَى مُوسَى أَنِ... (۳) فَأَسْرِ بِعِبَادِي لَيْلاً إِنَّکُمْ... (۲)
وَ جَاوَزْنَا بِبَنِي إِسْرَائِيلَ... (۲) إِنَ هٰؤُلاَءِ لَشِرْذِمَةٌ قَلِيلُونَ (۰) وَ إِنَّهُمْ لَنَا لَغَائِظُونَ (۰) فَأَتْبَعُوهُمْ مُشْرِقِينَ (۰) فَلَمَّا تَرَاءَى الْجَمْعَانِ قَالَ... (۱) قَالَ کَلاَّ إِنَ مَعِيَ رَبِّي... (۰)
تفسیر
- آيات ۴۹ - ۷۹ سوره طه
- بيان ريشه اعتقادى اين سؤ ال فرعون كه گفت :((فمن ربكما يا موسى ((
- توضيحى پيرامون مذهب بت پرستان ديدگاه آنان درباره خدا و روششان در اتخاذ آلهه وارباب ۲۲۸
- اقوال مختلفى كه درباره مذهب و اعتقاد فرعون نقل شده است
- توضيح نكات و دقائق جواب موسى (عليه السلام ) كه در قالب برهان خلق و هدايت همه چيز رب العالمين را معرفى نمود
- بيان تناسب جواب موسى (ع ) با مقضاى مقام و اشاره به وجوه نادرست مفسرين در معناىآيه
- سؤ ال ديگر فرعون : ((فما بال القرون الاولى (( كه معاد را استعباد كره زير سؤال مى برد
- پاسخ موسى (ع ) از استعباد فرعون امر معاد را
- معناى ذيل آيه ((لا يضل ربى و لا ينسى (( و ارتباط آن با صدر آيه
- تتمه داستان هدايت عمومى و ارائه شواهدى روشن براى آن
- گفتگو به متهم ساختن موسى (عليه السلام ) به توطئه و ساحرى منجر مى شود...
- موعظه موسى (عليه السلام ) به فرعون و فرعونيان در نهى از بت پرستى
- بازتاب اندرز موسى (عليه السلام ) و عكسالعمل مردم در برابر آن
- مشاوره فرعون با ايادى خود و اتخاذ تصميمهاى محرمانه
- ترغيب و ترهيب مردم توسط فرعون در مقابله با دعوت موسى (ع )
- روياروئى موسى (ع ) با ساحران در روز موعود
- معناى جمله :((فاوجس فى نفسه خيفه موسى (( و وجوهى كه درباره مقصود از نگران شدن موسى (عليه السلام ) بعد از مشاهده سحر ساحران گفته شده است
- غلبه موسى (عليه السلام ) به ساحران و ايمان آوردن آنان
- ساحران در برابر عظمت آيت الهى به سجده افتادند
- عكس العمل فرعون در برابر ايمان آوردن ساحران بخداىمتعال
- جواب بليغ مؤ منان حاكى از تحول فكرى و معنوى آنان بعد از ايمان مى باشد
- فرعون و ساحران ، و دو ديدگاه مختلف مادى و الهى
- دنباله پاسخ ساحران كه از توبه حقيقى آنان حكايت مى كند
- بحث روايتى
نکات آیه
۱ - موسى(ع)، مأمور به حرکت در آوردن شبانه بنى اسرائیل، جهت خروج و هجرت از مصر (و لقد أوحینا إلى موسى أن أسر بعبادى ) «إسراء» به معناى سیر شبانه و حرف «باء» براى تعدیه است، «أسر بعبادى»; یعنى، بندگان مرا شبانه حرکت بده [و از مصر خارج کن].
۲ - هجرت بنى اسرائیل از مصر، حرکتى سازماندهى شده و پنهان از چشم فرعونیان * (و لقد أوحینا إلى موسى أن أسر بعبادى ) فرمان یافتن موسى(ع) به کوچ دادن شبانه بنى اسرائیل و تعقیب آنان از سوى فرعون، این احتمال را تقویت مى کند که انتخاب شب به جهت استتار و پنهان ماندن از چشم مأموران فرعون بوده است.
۳ - مسیر هجرت بنى اسرائیل از مصر، از طریق وحى به موسى(ع) مشخص شده بود. (و لقد أوحینا إلى موسى ... فاضرب لهم طریقًا فى البحر) فرمان به کوچ دادن شبانه بنى اسرائیل و بیان برخورد آنان در مسیر خود با دریا، دال براین است که مسیر حرکت نیز از طریق وحى مشخص شده بود.
۴ - وحى الهى، راهنماى موسى(ع) در مراحل دشوار و تنگناهاى مسیر رسالت. (و لقد أوحینا إلى موسى )
۵ - بنى اسرائیل، مورد عنایت و لطف الهى، در عصر ستم دیدگى و شکنجه شدن از سوى فرعونیان (أسر بعبادى ) اضافه «عباد» به ضمیر متکلم، به جهت تکریم بنى اسرائیل و اظهار لطف به آنان است. این امر، زمانى صورت گرفته که آنان در بند حکومت فرعون و شکنجه هاى او بودند. خداوند با تعبیر «عبادى» بر رفتار فرعونیان - که بنى اسرائیل را به بندگى گرفته بودند - خط بطلان کشیده و آنان را تنها بنده خود معرفى کرده است.
۶ - بندگان مظلوم و تحت شکنجه حکومت هاى ظالم، مورد عنایت و لطف خداوند (أسر بعبادى ) یادکردن از بنى اسرائیل به عنوان «عبادى» در حالى که تحت ستم و شکنجه هاى فرعون قرار داشتند; دلالت براین نکته دارد که بندگان تحت شکنجه ظالمان (در صورتى که خواستار رهایى باشند) مورد نظر و عنایت خداوند قرار دارند.
۷ - بنى اسرائیل، داراى آمادگى لازم براى هجرت از مصر و رهایى از عذاب فرعون (أسر بعبادى ) حرکت شبانه، گریختن از چنگ کسانى است که براى آن حرکت، مانع ایجاد مى کنند. بنابراین ماندن بنى اسرائیل نزد فرعونیان، برخلاف میل آنان بوده است.
۸ - ایجاد راهى خشک در عمق دریاى سرخ براى عبور بنى اسرائیل، از مأموریت هاى موسى(ع) (فاضرب لهم طریقًا فى البحر یبسًا) «اضرب لهم...»، یعنى براى آنان راهى را ایجاد کن. «یَبَس» به معناى خشک است. «ال» در «البحر» عهد ذهنى و اشاره به دریاى مشخصى است که در مسیر هجرت قرار داشت. گروهى از مفسران آن را دریاى سرخ و برخى رود نیل دانسته اند.
۹ - طبیعت، مقهور اراده خداوند و مجرى فرمان او است. (فاضرب لهم طریقًا فى البحر یبسًا ) «ضرب» در «اضرب لهم» به معناى ساختن و قراردادن است. فرمان ایجاد راهى خشک در دریا، فرمان به اعجاز است و از مقهور بودن دریا در برابر اراده خداوند، حکایت دارد.
۱۰ - کاربرد اعجاز پیامبران در جهت مصالح مؤمنان (فاضرب لهم ) باز شدن راهى خشک در دریا، به منظور اثبات حقانیت رسالت موسى(ع) بر منکران آن انجام نگرفت; بلکه منظور از آن نجات بنى اسرائیل و هلاکت فرعونیان بوده است.
۱۱ - تمام بنى اسرائیل از یک راه در دریا عبور داده شدند. * (فاضرب لهم طریقًا فى البحر ) چنانچه مراد از «طریقاً» جنس نباشد، بر وحدت راه دلالت خواهد داشت.
۱۲ - موسى(ع)، از برخورد با نیروهاى فرعون و بروز مشکلات دیگر در مسیر هجرت از مصر نگران بود. (أسر بعبادى ... لاتخف درکًا و لاتخشى) «درک» به معناى ملحق شدن و رسیدن و نیز به معناى پى آمد است (قاموس). نفى هرگونه پى گیرى و پى آمد و نیز اطمینان بخشیدن به موسى(ع) در مورد امنیت مسیر هجرت، نشان از وجود زمینه تعقیب شدن و نیز نگرانى هاى دیگر در این مسیر دارد.
۱۳ - خداوند به موسى(ع) اطمینان داد که در مسیر هجرت از مصر نه با نیروهاى دشمن درگیر خواهد شد و نه مشگل جدى دیگرى براى آنان بروز خواهد کرد. (أسر بعبادى ... لاتخف درکًا و لاتخشى ) حذف متعلق «لاتخشى» بیانگر منتفى بودن هر چیزى است که مایه دلهره و خشیت باشد; از قبیل: احتمال غرق شدن در دریا و یا خطرهاى غیر قابل پیش بینى دیگر.
موضوعات مرتبط
- بنى اسرائیل: آمادگى بنى اسرائیل ۷; تاریخ بنى اسرائیل ۱، ۲، ۵، ۷، ۸، ۱۱; شکنجه بنى اسرائیل ۵; عبور بنى اسرائیل از دریا ۱۱; عبور بنى اسرائیل از دریاى سرخ ۸; عبور بنى اسرائیل از رود نیل ۸; لطف به بنى اسرائیل ۵; مسیر هجرت بنى اسرائیل ۳، ۸، ۱۱; ویژگیهاى هجرت بنى اسرائیل ۲; هجرت بنى اسرائیل ۷، ۱۳; هجرت شبانه بنى اسرائیل ۱
- خدا: حاکمیت اراده خدا ۹; مجریان اوامر خدا ۹
- طبیعت: انقیاد طبیعت ۹
- فرعونیان: خطر فرعونیان ۱۲
- فرعون: نجات از شکنجه هاى فرعون ۷
- لطف خدا: مشمولان لطف خدا ۵، ۶
- مؤمنان: مصالح مؤمنان ۱۰
- مظلوم: حامى مظلوم ۶
- معجزه: نقش معجزه ۱۰
- موسى(ع): اطمینان به موسى(ع) ۱۳; رسالت موسى(ع) ۱، ۸; قصه موسى(ع) ۱، ۸، ۱۲، ۱۳; نگرانى موسى(ع) ۱۲; وحى به موسى(ع) ۳، ۴; هدایت موسى(ع) ۴
- وحى: نقش وحى ۴
