التوبة ١٩
ترجمه
| التوبة ١٨ | آیه ١٩ | التوبة ٢٠ | ||||||||||||||
| ||||||||||||||||
معنی کلمات و عبارات
«سِقَایَة»: میرابی. آب‌دادن. در اینجا مراد پیشه آب‌دادن به حاجیان در مسجدالحرام است که منزلت و مقامی داشته است. «عِمَارَة»: آبادکردن. تعمیرنمودن. «کَمَنْ»: مضافی مانند (إیمان) محذوف است و تقدیر چنین است: کَإیمانِ مَنْ. «لا یَسْتَوُونَ»: مثل هم نیستند. برابر و یکسان نمی‌باشند.
آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک)
تفسیر
- آيات ۲۴ - ۱۷، سوره توبه
- معناى عمارت مساجد الله در: (( ما كان للمشركين ان يعمروا مساجد الله ))
- هيچ عمل لغو و بى فايده اى در دين تشريع نشده و جواز هر عملى منوط به اينست كه خداوند به فاعلش حق داده باشد
- وجه تغيير از عبادت به (( خشية )) و اشاره به وجود ملازمه بين عبادت و ترس
- مراد از (( سقاية الحاج ))
- وزن و ارزش عمل به زنده بودن و تواءم بودن عمل ايمان است
- مقصود از (( اعظم درجة عند الله )) اينست كه آنهايى كه فقط سقايت و عمارت كرده اند ئرمقابل مؤ منين مهاجر و مجاهد هيچ درجه و فضيلتى ندارند
- سبب نهى از دوستى پدران و برادران كافر، مداخله آنان در امور مؤ منين و تحريك ايشان به وسيله آنان مى باشد
- مراد از جمله : (( فتربصوا حتى ياءتى الله بامره ))
- چند روايت در مورد اينكه آيه شريفه : (( اجعلتم سقاية الحاج ... )) درباره اميرالمؤ منين (ع) نازل شده است
- سخن صاجب المنار در مورد روايات مربوط به شاءن نزول آيه شريفه و نقد و رد آن و اشاره به كيفيت استناد به رواياتى كه راجع به قرآنكريم است و متعرض حكم شرعى نمى باشد
- رواياتى ديگر در مورد شاءن نزول آيه شريفه : (( اجعلتم سقاية الحاج ... ))
- چند روايت در ذيل آيه شريفه : (( لاتتخذوا آبائكم و اخوانكم اولياء ان استحبواالكفر... ))
نکات آیه
۱ - سرزنش خداوند نسبت به مسلمانانى که شغل آب دهى به حاجیان و سرپرستى مسجدالحرام را با جهاد در راه خدا برابر انگاشته و خویشتن را همطراز با مؤمنان اهل پیکار در راه خدا مى پنداشتند. (أجعلتم سقایة الحاجّ و عمارة المسجدالحرام کمن ءامن باللّه و الیوم الأخر و جهد فى سبیل اللّه)
۲ - همسنگ قرار دادن کافر و مشرک نیک کردار با مؤمن مجاهد، عملى ناصواب و شایسته ملامت و توبیخ است. (أجعلتم سقایة الحاجّ و عمارة المسجدالحرام کمن ءامن باللّه و الیوم الأخر و جهد فى سبیل اللّه)
۳ - سرپرستى مسجدالحرام و آب دهى به زائران کعبه، شغلى مهم و افتخارآمیز در میان عربهاى جاهلى (أجعلتم سقایة الحاجّ و عمارة المسجدالحرام کمن ءامن باللّه ... و جهد فى سبیل اللّه)
۴ - نیکوترین عملکرد کافر و مشرک، فاقد کمترین ارزش در بینش الهى است. (أجعلتم سقایة الحاجّ و عمارة المسجدالحرام کمن ءامن باللّه ... و اللّه لایهدى القوم الظلمین) برداشت فوق به خاطر دو نکته مهم در آیه شریفه است: ۱- سیراب ساختن حاجیان و آباد کردن مسجدالحرام، بهترین عمل مشرکان بود; ۲- خداوند، همین دسته از مشرکان به ظاهر نیکوکار را ستمکار معرفى کرد.
۵ - اعمال صالح انسانها، تنها در سایه ایمان به خدا و روز بازپسین، ارزش مى یابد. (أجعلتم سقایة الحاجّ و عمارة المسجدالحرام کمن ءامن باللّه و الیوم الأخر)
۶ - جهاد و پیکار در راه خدا، برترین و با ارزش ترین عمل صالح مؤمنان (أجعلتم سقایة الحاجّ ... کمن ءامن باللّه و الیوم الأخر و جهد فى سبیل اللّه)
۷ - ارزش جهاد، منوط به این است که در راه خدا باشد. (و جهد فى سبیل اللّه)
۸ - کافران و مشرکان، مردمانى ستم پیشه اند. (و اللّه لایهدى القوم الظلمین)
۹ - ستم پیشگان، از هدایت الهى محرومند. (و اللّه لایهدى القوم الظلمین)
روایات و احادیث
۱۰ - ابوبصیر از امام باقر یا امام صادق - علیهما السلام - درباره قول خداى عز و جل «أجعلتم سقایة الحاجّ و عمارة المسجدالحرام کمن ءامن باللّه و الیوم الأخر» روایت کرده است: «نزلت فى حمزة و على و جعفر و العباس و شیبة ... و کان على(ع) و حمزة و جعفر الذین آمنوا باللّه و الیوم الآخر و جاهدوا فى سبیل اللّه لایستوون عند اللّه;[۱] این آیه شریفه درباره حمزه، على، جعفر، عباس و شیبه نازل شده که آنان (عباس و شیبه) به منصب آب رسانى به حاجیان و پرده دارى کعبه افتخار مى کردند، پس خداوند عز جل این آیه را نازل فرمود: آیا منصب آب رسانى به حاجیان و آباد کردن مسجدالحرام را با [عمل]کسى که به خدا و روز قیامت ایمان آورد و در راه خدا جهاد کرد. همانند قرار داده اید؟ آنان نزد خدا مساوى نیستند!».
موضوعات مرتبط
- ارزشها: ملاک ارزشها ۴، ۵، ۷
- امام على(ع): فضایل امام على(ع) ۱۰
- ایمان: اهمیّت ایمان به آخرت ۵; اهمیّت ایمان به خدا ۵
- جاهلیت: ملاک ارزشها در جاهلیت ۳
- جعفر ابن ابى طالب: فضایل جعفر ابن ابى طالب ۱۰
- جهاد: ارزش جهاد ۱، ۶، ۷
- حاجیان: سقایت حاجیان در جاهلیت ۳; فضیلت سقایت حاجیان ۱۰
- حمزه: فضایل حمزه ۱۰
- خدا: سرزنشهاى خدا ۱
- سبیل اللّه: ارزش سبیل اللّه ۷
- شیبه: فضایل شیبه ۱۰
- ظالمان: ۸ محرومیت ظالمان ۹
- عباس بن عبدالمطلب: فضایل عباس بن عبدالمطلب ۱۰
- عمل: عمل ناپسند ۲
- عمل صالح: ارزش عمل صالح ۵; برترین عمل صالح ۶
- قیاس: تولیت مسجد با جهاد ۱; قیاس سقایت حاجیان با جهاد ۱; قیاس مشرک با مؤمن ۲; قیاس مؤمن با کافر ۲; قیاس ناپسند ۱، ۲
- کافران: بى ارزشى عمل صالح کافران ۴; ظلم کافران ۸
- مؤمنان: فضایل مؤمنان ۱، ۲
- مجاهدان: فضایل مجاهدان ۱، ۲
- مسجدالحرام: تولیت مسجدالحرام ۱; تولیت مسجدالحرام در جاهلیت ۳
- مسلمانان: سرزنش مسلمانان ۱
- مشرکان: بى ارزشى عمل صالح مشرکان ۴; ظلم مشرکان ۸; مشرکان نیکوکار ۲
- هدایت: محرومان از هدایت ۹
منابع
- ↑ کافى، ج ۸، ص ۲۰۴، ح ۴۴۵; نورالثقلین، ج ۲، ص ۱۹۳، ح ۷۸.
