الأنعام ٢٣
ترجمه
| الأنعام ٢٢ | آیه ٢٣ | الأنعام ٢٤ | ||||||||||||||
| ||||||||||||||||
معنی کلمات و عبارات
«فِتْنةُ»: کفر. آزمایش. عذاب. مراد سرانجام کفر، نتیجه آزمایش، و پایان محنت شدیدشان در قیامت است.
آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک)
مِنْ دُونِ اللَّهِ قَالُوا ضَلُّوا... (۳) يَوْمَ يَبْعَثُهُمُ اللَّهُ جَمِيعاً... (۰) مِنْ دُونِ اللَّهِ قَالُوا ضَلُّوا... (۲) يَوْمَ يَبْعَثُهُمُ اللَّهُ جَمِيعاً... (۰)
يَوْمَئِذٍ يَوَدُّ الَّذِينَ کَفَرُوا وَ... (۰) ثُمَ قِيلَ لَهُمْ أَيْنَ مَا... (۴) بَلْ بَدَا لَهُمْ مَا کَانُوا... (۱) الَّذِينَ تَتَوَفَّاهُمُ... (۲) وَ لَوْ أَلْقَى مَعَاذِيرَهُ (۰) قُلْ أَ إِنَّکُمْ لَتَکْفُرُونَ... (۲)
تفسیر
- آيات ۳۲ - ۲۱، سوره انعام
- توضيح اينكه افترا زننده بر خداى عزوجل و تكذيب كننده آيات او از هر ظالمى ظالم تراست .
- قول به جواز شفاعت پيغمبر (ص ) و ائمة معصومين (ع ) و اولياء الله شرك نيست .
- معناى (( فلاح )) .
- توضيح اينكه : ظالمان (( فلاح )) نمى يابند و به آرزوها و اهداف خود نمى رسند (انهلا يفلح الظالمون ).
- بيان اينكه مشركين در قيامت آلهه دروغين خود را نمى يابند.
- سرّ دروغگويى كفار در روز قيامت .
- مواجه شدن با آتش و هول روز قيامت كفار را به تمناى رجوع به دنيا وادار مى كند نه ظهور حق .
- وجوه نه گانه اى كه درباره (( بل بدالهم من الله ... )) گفته شده است .
- دروغ گفتن كفار، در آرزوى رجوع به دنيا و عدم تكذيب آيات خدا.
- روايات و شواهدى در مورد ايمان جناب ابوطالب .
- دو روايت در مورد عالم ذر، در ذيل جمله : (( و لو ردوا العادوا لما عنه ... )) .
نکات آیه
۱- مشرکان در قیامت براى شرک خویش چاره اى جز انکار آن ندارند. (ثم لم تکن فتنتهم إلا أن قالوا و اللّه ربنا ما کنا مشرکین) از جمله معانى فتنه، اعتذار است که در این آیه به معنى راهى براى گریز و نجات است.
۲- بى پناهى مشرکان در قیامت و ناتوانى معبودهاى آنان از کمک رساندن به آنها (أین شرکاؤکم ... ثم لم تکن فتنتهم إلا أن قالوا و اللّه ربنا ما کنا مشرکین) این آیه و آیه پیش ترسیمى از چهره مشرکان در قیامت است. در آیه پیش خطاب به مشرکان شده که: «أین شرکاؤکم» ؟ و در این آیه درماندگى و بیچارگى و عجز آنان از پاسخ و دفاع را بیان داشته است.
۳- سوگند دروغ مشرکان در قیامت بر مشرک نبودنشان در دنیا (و اللّه ربنا ما کنا مشرکین)
۴- قیامت، روز رسوایى مشرکان و آشکار شدن بطلان عقاید شرک آلود آنان (ثم لم تکن فتنتهم ... و اللّه ربنا ما کنا مشرکین)
۵- تلاش مشرکان در قیامت براى توجیه شرک خویش و گریز از پیامدهاى آن (و اللّه ربنا ما کنا مشرکین) برداشت فوق بر اساس این احتمال است که مشرکان این جمله را به دروغ به قصد نفى شرک خویش نگفته باشند، بلکه مقصودشان توجیه باشد که هدف ما حق بوده و بتها را مظهر حق مى دانستیم، نه شریک خدا
۶- اعتراف مشرکان در قیامت به الوهیت و ربوبیت خداوند (و اللّه ربنا ما کنا مشرکین)
۷- قیامت، صحنه بروز ملکات و خصلتهاى تثبیت شده و پنهان آدمى (و اللّه ربنا ما کنا مشرکین) مشرکان در قیامت دروغ مى گویند، حال آنکه براى آنان فایده اى ندارد. دلیل این کار، به فرموده صاحب المیزان، رسوخ خصلت دروغگویى در آنهاست.
روایات و احادیث
۸- المروى عن أبى عبداللّه(ع): ان المراد من «فتنتهم» معذرتهم.[۱] از امام صادق(ع) روایت شده که مراد از «فتنتهم» در آیه «ثم لم تکن فتنتهم ...»، معذرت خواهى مشرکان (در قیامت) است.
موضوعات مرتبط
- انسان: خصلتهاى انسان در قیامت ۷
- خدا: ربوبیت خدا ۶
- شرک: ظهور بطلان شرک ۴
- عقیده: باطل در قیامت ۴
- قیامت: سوگند دروغ در قیامت ۳; ظهور حقایق در قیامت ۴، ۷
- مشرکان: اقرار اخروى مشرکان ۶; بطلان عقیده مشرکان ۴; بیخپناهى مشرکان ۲; تلاش اخروى مشرکان ۵; دروغگویى اخروى مشرکان ۳; رسوایى اخروى مشرکان ۴; عذرخواهى اخروى مشرکان ۸; مشرکان در قیامت ۱، ۲، ۳، ۴، ۵، ۶، ۸; مشرکان و انکار شرک ۱، ۳; مشرکان و توجیه شرک ۵
- معبودان باطل: ضعف معبودان باطل ۲; معبودان باطل در قیامت ۲
منابع
- ↑ مجمع البیان، ج ۴، ص ۴۴۰; نورالثقلین، ج ۱- ، ص ۷۰۸، ح ۳۸.
