النساء ١

يَا أَيُّهَا النَّاسُ‌ اتَّقُوا رَبَّکُمُ‌ الَّذِي‌ خَلَقَکُمْ‌ مِنْ‌ نَفْسٍ‌ وَاحِدَةٍ وَ خَلَقَ‌ مِنْهَا زَوْجَهَا وَ بَثَ‌ مِنْهُمَا رِجَالاً کَثِيراً وَ نِسَاءً وَ اتَّقُوا اللَّهَ‌ الَّذِي‌ تَسَاءَلُونَ‌ بِهِ‌ وَ الْأَرْحَامَ‌ إِنَ‌ اللَّهَ‌ کَانَ‌ عَلَيْکُمْ‌ رَقِيباً

ترجمه

ای مردم! از (مخالفت) پروردگارتان بپرهیزید! همان کسی که همه شما را از یک انسان آفرید؛ و همسر او را (نیز) از جنس او خلق کرد؛ و از آن دو، مردان و زنان فراوانی (در روی زمین) منتشر ساخت. و از خدایی بپرهیزید که (همگی به عظمت او معترفید؛ و) هنگامی که چیزی از یکدیگر می‌خواهید، نام او را می‌برید! (و نیز) (از قطع رابطه با) خویشاوندان خود، پرهیز کنید! زیرا خداوند، مراقب شماست.

اى مردم! از پروردگارتان، كه شما را از يك تن آفريد و همسرش را از او آفريد و از آن دو، مردان و زنان بسيارى را منتشر ساخت پروا كنيد و از خدايى كه به [نام‌] او از يكديگر درخواست مى‌كنيد و در مورد ارحام از خدا پروا كنيد. همانا خداوند مراقب شماست

اى مردم، از پروردگارتان كه شما را از «نفس واحدى» آفريد و جفتش را [نيز ] از او آفريد، و از آن دو، مردان و زنان بسيارى پراكنده كرد، پروا داريد؛ و از خدايى كه به [نام‌] او از همديگر درخواست مى‌كنيد پروا نماييد؛ و زنهار از خويشاوندان مَبُريد، كه خدا همواره بر شما نگهبان است.

ای مردم، بترسید از پروردگار خود، آن خدایی که همه شما را از یک تن بیافرید و هم از آن، جفت او را خلق کرد و از آن دو تن خلقی بسیار در اطراف عالم از مرد و زن پراکند، و بترسید از آن خدایی که به نام او از یکدیگر مسئلت و درخواست می‌کنید و درباره ارحام کوتاهی نکنید، که خدا مراقب اعمال شماست.

ای مردم! از [مخالفت با فرمان هایِ] پروردگارتان بپرهیزید، آنکه شما را از یک تن آفرید و جفتش را [نیز] از [جنس] او پدید آورد و از آن دو تن، مردان و زنان بسیاری را پراکنده و منتشر ساخت. و از خدایی که به نام او از یکدیگر درخواست می کنید، پروا کنید و از [قطع رابطه با] خویشاوندان بپرهیزید. یقیناً خدا همواره بر شما حافظ و نگهبان است.

اى مردم، بترسيد از پروردگارتان، آن كه شما را از يك تن بيافريد و از آن يك تن همسر او را و از آن دو، مردان و زنان بسيار پديد آورد. و بترسيد از آن خدايى كه با سوگند به نام او از يكديگر چيزى مى‌خواهيد و زنهار از خويشاوندان مبريد. هر آينه خدا مراقب شماست.

ای مردم از پروردگارتان پروا کنید، همو که شما را از یک تن یگانه بیافرید و همسر او را هم از او پدید آورد و از آن دو مردان و زنان بسیاری پراکند، و از خدایی که به نام او پیمان می‌بندید یا سوگند می‌دهید، همچنین از گسستن پیوند خویشاوندان پروا کنید، چرا که خداوند [ناظر و] نگاهبان شماست‌

اى مردم، از پروردگارتان پروا كنيد، آن كه شما را از يك تن- آدم

ای مردمان! از (خشم) پروردگارتان بپرهیزید. پروردگاری که شما را از یک انسان بیافرید و (سپس) همسرش را از نوع او آفرید، و از آن دو نفر مردان و زنان فراوانی (بر روی زمین) منتشر ساخت. و از (خشم) خدائی بپرهیزید که همدیگر را بدو سوگند می‌دهید؛ و بپرهیزید از این که پیوند خویشاوندی را گسیخته دارید (و صله‌ی رحم را نادیده گیرید)، زیرا که بیگمان خداوند مراقب شما است (و کردار و رفتار شما از دیده‌ی او پنهان نمی‌ماند).

هان ای مردمان! از پروردگارتان پروا کنید: کسی که همه‌ی شما را از یک تن آفرید و همسرش را (نیز) از او پدید آورد، و از این دو، مردان و زنانی بسیار پراکند. و خدا را پروا بدارید که به (وسیله‌ی) او (از یکدیگر) درخواست (و با هم همکاری) می‌کنید و (نیز) ارحامتان را (پروا بدارید). همواره خدا بر (سر و سامان)‌تان بسی نگهبان بوده است.

ای مردم بترسید پروردگار خود را که آفریدتان از یک تن و آفرید از او جفتش را و گسترانید از آنان مردانی بسیار و زنانی و بترسید خداوندی را که از او پرسش شوید و رحمها همانا خداوند است بر شما نگهبان‌

سوره النساء	آیه ١	النساء ٢
سوره : سوره النساء نزول : اطلاعات آماری تعداد کلمات : ٣٤ تعداد حروف :

معنی کلمات و عبارات

«نَاس»: توده مردم. «نَفْسٍ واحِدَةٍ»: مراد آدم است. «خَلَقَ مِنْها زَوْجَهَا»: همسر او را از نوع او آفرید. مراد این که خداوند نخست آدم را از خاک بیافرید و بعد از او حوّاء را نیز از خاک خلق فرمود و از آن دو دیگر مردمان را (نگا: اعراف / و روم / ). «بَثَّ»: پراکنده کرد. «تَسآءَلُونَ بِهِ»: همدیگر را بدو سوگند می‌دهید. «أَرْحَام»: جمع رَحِم، قرابت و خویشاوندی. عطف بر واژه (اللهَ) است. «رَقِیباً»: مراقب و مواظب (نگا: احزاب / ).

آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک)

يَا أَيُّهَا الَّذِينَ‌ آمَنُوا اتَّقُوا... (۳) وَ هُوَ الَّذِي‌ أَنْشَأَکُمْ‌ مِنْ‌... (۲) هُوَ الَّذِي‌ خَلَقَکُمْ‌ مِنْ‌ نَفْسٍ‌... (۶) خَلَقَکُمْ‌ مِنْ‌ نَفْسٍ‌ وَاحِدَةٍ... (۹) يَا أَيُّهَا الَّذِينَ‌ آمَنُوا اتَّقُوا... (۳)

الَّذِي‌ لَهُ‌ مُلْکُ‌ السَّمَاوَاتِ‌... (۰)

تفسیر

• تفسیر آیات

• تفسیر آیات

• تفسیر آیات

• تفسیر آیات

نکات آیه

۱- همه مردم، مأمور به رعایت تقوا و پروا از خداوند هستند. (یا ایّها النّاس اتّقوا ربّکم ... و اتّقوا اللّه)

۲- آفرینش انسان و تدبیر امور او به دست خداوند، مقتضى تقوا و پروا از اوست. (اتّقوا ربّکم الّذى خلقکم) جمله «الّذى خلقکم ... »، صفت براى «ربّکم» و اشاره به علت لزوم رعایت تقواست. یعنى چون شما را خلق کرد و امور شما را تدبیر نمود، لازم است تقوا داشته باشید و احکام او را انجام دهید.

۳- تربیت انسانها، هدف از فرمان الهى به رعایت تقوا* (اتّقوا ربّکم) آوردن کلمه «ربّ» (تربیت کننده و مدبّر)، مى تواند اشاره به هدفى باشد که براى امر به تقوا منظور شده است. یعنى امر به تقوا به جهت این است که شما را تربیت و هدایت کند.

۴- خداوند، آفریننده انسانها از شخص واحد (آدم) (ربّکم الّذى خلقکم من نفس واحدة)

۵- آفرینش آدمیان از شخص واحد و نبودن امتیاز در خلقت آنان، پرتویى از ربوبیّت الهى نسبت به آنان (اتّقوا ربّکم الّذى خلقکم من نفس واحدة)

روایات و احادیث

۶- خداوند، آفریننده همسر اولین انسان (حضرت آدم)، از او (خلقکم من نفس واحدة و خلق منها زوجها) برداشت فوق بر این مبناست که «من» نشویّه باشد ; یعنى: آفرینش حوّا از آدم نشأت گرفته است. صدر آیه که فرمود: «من نفس» و نفرمود: «من نفسین» این معنا را تأیید مى کند. مؤیّد برداشت فوق، فرمایش امام صادق (ع) است که فرمود: اِنّ اللّه خلق آدم من الماء و الطین ... و خلق حوّا من آدم ... .

۷- خداوند، آفریننده همسر اولین انسان (حضرت آدم) از جنس او (و خلق منها زوجها) برخى برآنند که «من» در «منها» بیانگر همجنس بودن حوّا با آدم است ; نظیر «و اللّه جعل لکم من انفسکم ازواجاً». (نحل، ۷۲- ) مؤیّد برداشت فوق، فرمایش امام باقر (ع) به نقل از رسول اللّه (ص) است که درباره خلقت حوّا فرمود: اِنّ اللّه تبارک و تعالى قبض قبضةً من طین فخلطها بیمینه ... فخلق منها آدم و فضلت فضلة من الطین فخلق منها حوّا.

۸- زن و مرد، از یک جنس هستند. (و خلق منها زوجها)

۹- تساوى مردم در اصل آفرینش و نبودن امتیاز در خلقت آنان، موجب مسؤولیت تمامى آنان در برابر قوانین الهى (اتّقوا ربّکم الذى خلقکم من نفس واحدة و خلق منها زوجها) جمله «خلقکم من نفس واحدة»، علاوه بر بیان این حقیقت که تمامى انسانها از نسلى واحدند، به این معنا اشاره دارد که بین آنان در خلقت هیچگونه امتیاز و تبعیضى نیست و لذا همه موظف به رعایت تقوا هستند.

۱۰- خداوند، گسترش دهنده مردان و زنان بسیار (نسل بشر)، از یک زن و مرد (آدم و حوّا) (خلقکم من نفس واحدة ... و بثّ منهما رجالاً کثیراً و نساءً)

۱۱- ازدواج فرزندان بلافصل آدم و حوّا، با یکدیگر* (و بثّ منهما رجالاً کثیراً و نساءً) کلمه «منهما»، گویاى این است که براى تکثیر نسل بشر جز آدم و حوّا موجودى دیگر، از قبیل ملائکه یا انسانهاى باقیمانده از نسلهاى پیشین، دخالتى نداشته است ; بنابراین، تکثیر نسل بشر با ازدواج فرزندان آدم با یکدیگر صورت گرفته است. مؤیّد مطلب فوق، پاسخ امام رضا (ع) به سؤال از کیفیت تکثیر نسل آدم است که فرمود: حملت حوّا هابیل واختاً له فى بطن ثم حملت فى البطن الثّانى قابیل واختاً له فى بطن فزوّج هابیل التى مع قابیل و تزوّج قابیل التى مع هابیل ... .

۱۲- محبوبیّت و عظمت خداوند نزد همگان، حتى اعراب در زمان جاهلیّت (و اتّقوا اللّه الّذى تسآءلون به) درخواست مردم از یکدیگر با نام خدا (تو را به خدا چنین کن)، که مفهوم جمله «تساءلون به» مى باشد، نشانه محبوبیّت و عظمت نام خدا نزد مخاطبان است ; که از جمله مخاطبان، اعراب دوران جاهلیّت هستند.

۱۳- رواج سوگند به خداوند در عصر بعثت (و اتّقوا اللّه الّذى تسآءلون به)

۱۴- بى پروایى از خداوند، على رغم یاد او در سوگندها، امرى ناروا و به دور از انتظار (و اتّقوا اللّه الّذى تسآءلون به)

۱۵- جواز سوگند به خداوند (و اتّقوا اللّه الّذى تسآءلون به) مفهوم «تسآءلون به» (تو را به خدا قسم چنین کن)، نوعى از قسم و مورد تأیید قرآن است.

۱۶- لزوم اهتمام و توجه به خویشاوندان (صله رحم) (و اتّقوا اللّه الّذى تسآءلون به و الارحام) کلمه «الارحام» عطف بر «اللّه» است، یعنى «اتّقوا الارحام» (پاس حرمت خویشاوندان را نگهدارید). امام صادق (ع) درباره آیه فوق فرمود: هى ارحام النّاس، انّ اللّه عز و جل امر بصلتها و عظّمها الا ترى انّه جعلها معه.

۱۷- خویشاوندى کلیه افراد بشر با یکدیگر* (خلقکم من نفس واحدة ... و اتّقوا اللّه ... و الارحام) «ارحام»، به معناى خویشان است، از آن رو که بازگشتشان به یک رحم است. بنابراین واقع شدن «الارحام» پس از «خلقکم من نفس واحدة»، مى تواند اشاره به این باشد که تمامى انسانها با یکدیگر خویشاوند هستند.

۱۸- نظارت دائمى خداوند بر انسان (انّ اللّه کان علیکم رقیباً)

۱۹- توجه به مراقبت دایمى خداوند، زمینه ساز رعایت تقواى الهى و اهتمام به خویشاوندان (و اتّقوا اللّه الّذى تسآءلون به و الارحام انّ اللّه کان علیکم رقیباً)

۲۰- هشدار خداوند به مردمان بى تقوا و قاطع رحم (و اتّقوا اللّه ... و الارحام انّ اللّه کان علیکم رقیباً)

۲۱- لزوم رعایت حال خویشان پیامبر (ص) محبّت و مودّت به ایشان (یا ایّها النّاس اتّقوا ... و اتّقوا اللّه الّذى تسآءلون به و الارحام) امام باقر (ع) درباره آیه فوق فرمود: قرابة الرسول (ص) ... امروا بمودّتهم ... .

موضوعات مرتبط

• آدم (ع): و حوّا ۱۰ ; ازدواج فرزندان آدم (ع) ۱۱
• آفرینش: شگفتیهاى آفرینش ۴، ۵، ۶، ۱۰
• احکام:۱۵
• اعراب: خداشناسى اعراب ۱۲
• انسان: خلقت انسان ۲، ۴، ۵، ۹، ۱۰ ; خویشاوندى انسان ها ۱۷ ; مساوات انسان ها ۹ ; مسؤولیت انسان ۹
• اهل بیت (ع): محبت به اهل بیت (ع) ۲۱
• بی‌تقوایان: هشدار به بی‌تقوایان ۲۰
• تاریخ مقارن بعثت:۱۳
• تربیت: عوامل مؤثّر در تربیت ۳
• تقوا: آثار تقوا ۳ ; اهمیّت تقوا ۱ ; زمینه تقوا ۱۹ ; عوامل تقوا ۲
• تولى: اهمیّت تولى ۲۱
• حوّا: خلقت حوّا ۶، ۷
• خدا: افعال خدا ۱۰ ; اوامر خدا ۱، ۳ ; خالقیت خدا ۴، ۶، ۷ ; ربوبیت خدا ۵ ; عصیان از خدا ۱۴ ; محبوبیت خدا ۱۲ ; نظارت خدا ۱۸، ۱۹ ; هشدار خدا ۲۰
• خویشاوندان: احسان به خویشاوندان ۱۶، ۱۹
• ذکر: آثار ذکر ۱۹
• زن: جنس زن ۸
• سوگند: احکام سوگند ۱۵ ; تاریخ سوگند ۱۳ ; سوگند به خدا ۱۳
• صله رحم: اهمیّت صله رحم ۱۶، ۲۰
• عصیان: سرزنش عصیان ۱۴
• علم: و عمل ۱۹
• مرد: جنس مرد ۸
• مردم: مسؤولیت مردم ۱