البقرة ٢٧٦
ترجمه
البقرة ٢٧٥ | آیه ٢٧٦ | البقرة ٢٧٧ | ||||||||||||||
|
معنی کلمات و عبارات
«یَمْحَقُ»: نابود میکند. محو میگرداند. رو به کاستی میبرد. «یُرْبِی»: افزایش میدهد. فزونی میبخشد. «کَفَّارٍ»: معتاد به کفر و مقیم بر آن. «أَثِیمٍ»: فرو رفته در گناه. واژههای (کَفَّار) و (أَثِیم) صیغه مبالغهاند و در اینجا برای بیان رسوائی و نابکاری رباخوار به کار رفتهاند، و نباید گمان برد که خداوند کافر گناهکار را دوست میدارد. نه هرگز! به کار رفتن صیغه مبالغه، برای فرق با غیرمبالغه نیست.
آیات مرتبط (تعداد ریشههای مشترک)
وَ مَا آتَيْتُمْ مِنْ رِبًا لِيَرْبُوَ... (۲) أَ لَمْ يَعْلَمُوا أَنَ اللَّهَ هُوَ... (۱)
قُلْ لاَ يَسْتَوِي الْخَبِيثُ وَ... (۰) لِيَمِيزَ اللَّهُ الْخَبِيثَ مِنَ... (۰)
تفسیر
- آيات ۲۸۱ - ۲۷۵ ، سوره بقره
- در اسلام در باره هيچ يك از گناهان مانند ربا خوارى و حكومت دشمنان دين بر جامعه اسلامى سخت گيرى و تشديد نشده است
- معناى ((مخبط)) شدن انسان و منحرف شدن او از راه مستقيم و نظام عقلائى زندگى
- توضيح اينكه ربا خوار، مخبت ، و خارج از نظام صحيح زندگى است
- و استدلالى قوى و بجا عليه ربا خواران با استفاده از سخن خودشان ، در آيه شريفه
- پنج نكته در آيه ((الذين ياءكلون الربا...))
- آيه شريفه دلالت دارد بر اينكه بعضى از ديوانگى ها بر اثر مس شيطان رخ مى دهد
- سخن بعضى از مفسرين مبنى بر عدم انكار ديوانه شدن با مس شيطان
- بيان نادرستى آن سخن و رد دلائل آن
- نادرستى گفته برخى از مفسرين كه گفته اند تشبيه ربا خوار به جن زده بيان حال ربا خواران در روز قيامت است
- سخن صاحب المنار در رد نظر آن مفسران
- به خطا رفتن صاحب المنار در بيان معناى تشبيهى كه در آيه شده است
- وجه تشبيه بيع به ربا، نه بلعكس در سخن رباخوارن : ((قالو انما البيع مثل الربا))
- حرمت ربا و حليت بيع و ساير احكام الهى تابع مصالح و مفاسد مى باشد
- جمله : ((فمن جائه موعظة من ربه ...)) در باره همه اعمال زشت قبل از ايمان و توبه است و شامل همه مسلمين در تمام اعصار مى باشد
- به اين جمله استناد كرده اند
- معناى جمله : ((يمحق الله الربا و يربى الصدقات خدا ربا را نابود مى كند و صدقات را نمو و زيادت مى دهد))
- دو نكته در بيان آثار گناهان و زشتى ها در فرد و اجتماع و آثار شوم ربا خوارى در عصر حاظر
- فرق بين رباى انفرادى و رباى اجتماعى
- بيان ضعف چند قول كه در تفسير جمله ((يمحق الله الربا و يربى الصدقات ))گفته شده است
- معناى جنگيدن ربا خوار با خدا و رسول (ص ) و جنگيدن خدا و رسول با رباخوار
- بحث روايتى (شامل رواياتى در ذيل آيات مربوطه به ربا و عذاب رباخوار
- دو روايت در بيان مراد از مؤ عظه در (فمن جاءه مؤ عظة من ربه ...)
- روايتى در ذيل آيه (يمحق الله الربوا و...)
- روايتى در ارتباط با (و ذروا ما بقى من الربوا...)
- رواياتى در ذيل (و ان كان ذو عسرة ...)
- بحث علمى (تحليل علمى ربا و مفاسد اجتماعى و اختصادى آن با اشاره اى به : تاريخچه ملكيت ، قيمت گذارى ، پول ، معاملات ...)
- معناى ربا و ربا خوارى و آثار شوم آن
- بحث علمى ديگر (گفتار غزالى پيرامون طلا و نقره (درهم و دينار) و معاملات ربوى در آنها)
- اشكالاتى بر نظريات غزالى در باره طلا و نقره و مسئله ربا
نکات آیه
۱ - خداوند، سوق دهنده دائمى سرمایه هاى ربوى، به نقصان و نابودى (یمحق اللّهُ الرّبوا) رو به کاستى رفتن را «مَحق» گویند. (مجمع البیان).
۲ - خداوند، رشددهنده اموالى که صدقه داده مى شود. (و یربى الصّدقات)
۳ - حاکمیّت ربا در اقتصاد جامعه، نابودکننده نظام اقتصادى آن جامعه (یمحق اللّه الرّبوا)
۴ - رواج صدقه و انفاق، عاملى جهت رشد نظام اقتصادى (و یربى الصّدقات) «یربى» از «ارباء» به معناى رشد دادن و زیاد کردن است.
۵ - ناسپاسان از نعمتها و گنهکاران، محروم از محبّت الهى (و اللّه لا یحبّ کل کفّار اثیم)
۶ - رباخواران، ناسپاسانى گنهکار و محروم از محبّت الهى (یمحق اللّه الرّبوا ... و اللّه لا یحبّ کلّ کفّار اثیم) کلمه «کفّار» (بسیار ناسپاس) و کلمه «اثیم» (فرو رفته در گناه و آلودگى) پس از بیان ربا و رباخوارى، اشاره به این معنا دارد که رباخواران از جمله مصادیق انسانهاى ناسپاس و آلوده به گناهند.
۷ - اهل انفاق و صدقه، سپاسگزاران نعمتهاى الهى و اطاعت کنندگان فرمان او (یمحق اللّه ... کلّ کفّار اثیم) از مقابله صدقه و ربا به دست مى آید که این دو در آثار و تبعات متضادند; بنابراین چون رباخوار ناسپاس و گنهکار است، انفاق کننده، سپاسگزار و فرمانبر خداست.
۸ - صدقه و انفاق، سپاسگزارى در برابر نعمتهاى الهى و پیروى از فرمان اوست. (یمحق اللّه ... کلّ کفّار اثیم)
۹ - رباخوارى، ناسپاسى شدید نعمت و گنهکارى است. (یمحق اللّه الرّبوا ... و اللّه لا یحب کلّ کفّار اثیم)
۱۰ - انفاق، عامل جلب محبّت خداوند است و انفاق کنندگان محبوب او هستند. (یمحق اللّه الرّبوا و یربى الصّدقات و اللّه لا یحب کلّ کفّار اثیم) محرومیّت رباخوار از محبّت الهى، به قرینه مقابله بین ربا و صدقه، حاکى است که انفاق کننده محبوب خداوند است.
موضوعات مرتبط
- اطاعت: اطاعت از خدا ۷، ۸
- اقتصاد: عوامل انحطاط اقتصادى ۱، ۳ ; عوامل رشد اقتصادى ۴
- انفاق: آثار انفاق ۴، ۷، ۸، ۱۰
- خدا: محبّت خدا ۵، ۶، ۱۰ ; محبوب خدا ۱۰
- ربا: آثار ربا ۱، ۳ ; گناه ربا ۹
- رباخوار: سرزنش رباخوار ۶
- رشد: عوامل رشد ۲
- صدقه: آثار صدقه ۲، ۴، ۷، ۸
- عمل: پاداش عمل ۱
- گناه: آثار گناه ۵، ۶
- گناهکار: محرومیت گناهکار ۵، ۶
- نظام اقتصادى: ۱، ۲، ۳، ۴
- نعمت: شکر نعمت ۷، ۸ ; کفران نعمت ۵، ۶، ۹