التوبة ١١
ترجمه
التوبة ١٠ | آیه ١١ | التوبة ١٢ | ||||||||||||||
|
معنی کلمات و عبارات
«نُفَصِّلُ»: شرح میدهیم. بیان میداریم. «لِقَوْمٍ یَعْلَمُونَ»: برای کسانی که آگاهند و اهل فهم و شعورند. این جمله انسان را به تدبّر و تأمّل میخواند.
آیات مرتبط (تعداد ریشههای مشترک)
فَإِذَا انْسَلَخَ الْأَشْهُرُ... (۵)
وَ قَاتِلُوهُمْ حَتَّى لاَ تَکُونَ... (۱) فَإِذَا انْسَلَخَ الْأَشْهُرُ... (۶)
تفسیر
- آيات ۱۶ - ۱، سوره توبه
- اشاره به اختلاف در اينكه سوره توبه سوره اى مستقليا ملحق به سوره انفال مى باشد
- اعلائم برائت در: (( برائة من الله و رسوله ... )) صرف تشريع نيست بلكه انشاء حكم و قضاء بر برائت است
- عهد شكنى مشركين ، مجوز مقابله به مثل به آنان بوده است
- اقوام مفسرين درباره مراد از چهار ماه در آيه : (( فسيحوا فى الارض اربعة اشهر ))
- مراد از (( يوم الحج الاكبر )) در آيه : (( و اذان من الله و رسوله ... )) و اقوال مختلف در اين مورد
- عهد و پيمانى كه با مشركينى كه به پيمان خود وفادار بوده اند منعقد شده تا پايان مدت محترم است
- امر به از ميان برداشتن مشركين پيمان شكن و منقرض ساختن آنان بعد از انقضاء مهلت چهار ماهه، مگر آنكه توبه كنند...
- چنانچه مشركين توبه كردند آنان را رها كنيد
- امر به امان دادن به مشركى كه امان مى طلبد تا به بحث و بررسى درباره دين حق بپردازد
- هشت مطلب كه از بيانات گذشته معلوم مى گردد
- حكم وجوب امان دادن براى استماع كلام خدا، قابل نسخ نيست
- پذيرش دين حق بايد با اختيار باشد و در اصول اعتقادى بايد علم يقينىحاصل شود
- مشركين به هيچ ميثاق طبيعى يا قراردادى در برابر مؤ منين وفادار نيستند هر چند چربزبانى كنند.
- برادر خوانده شدن مؤ منين در قران كريم به نحو مجاز و استعاره نيست بلكه آثارى بر آنمترتب است
- تحريك و تشويق مسلمين به قتال و كارزار با بيان اينكه جهاد صحنه آزمون است و...
- حديث مزبور از مصادر اهل سنت
- اعلام برائت چند حكم ديگر را نيز اعلام نمود
- علاوه بر اين وظيفه اعلان برائت ، على (ع ) در آن سال اميرالحاج نيز بوده است
- پيامبر اسلام (ص ) امير المؤ منين (ع ) را با چهار پيغام براى مشركين روانه مكه مى كند
- سخن مغرضانه ابن كثير كه گفته است مخصوص به حكم برائت است و احكام ديگر راابوبكر و ابوهريره رساندند و...
- نقد و رد آن گفته ها
- خود عبارت (لا يودى عنك الا انت او رجل منك ) اشتراك در رسالت را مى رساند
- سخن صاحب المنار در مورد ابلاغ آيات برائت و بدگوئى او از شيعه و كوششى كه براىاثبات افضل بودن ابوبكر به عمل آورده است
- اشكالات وارده بر گفته هاى صاحب المنار
- موضوع امارت حاج با مساءله وحى آسمانى كه احدى حتى رسول خدا (ص ) هم حق مداخله و دخل و تصرف در آن را نداشته است فرق دارد
- اضطراب و اختلاف روايات راجع به اعلان آيات برائت
- خدشه اى كه صاحب المنار خواسته است بر يكى بودن نفس پيامبر (ص ) و على (ع ) كه ازجمله وحى استفاده مى شود وارد كند و جواب او
- اشكال سوم بر سخن صاحب المنار
- اشكال چهارم بر سخن صاحب تفسير المنار
- رواياتى درباره اينكه اعلام كننده آيات برائت على (ع ) بوده است
- در روايات شيعه روز حج اكبر، روز عيد قربان دانسته شده است
- روايتى درباره چهار ماه مهلت دادن به مشركين در ذيل آيات گذشته
- چند روايت در ذيل آيه (( فقاتلوا ائمة الكفر... ))
- چند روايت در ذيل آيه شريفه : (( الا تقاتلون قوما نكثوا ايمانهم ... ))
- بررسى و ريشه يابى انعقاد عقود و معاهدات (به معناى اعم ) بين اشخاص
- نياز اجتماعات به پيمانها و معاهدات
- اعتبار معاهدات در اسلام و لزوم احترام به آنها
- نقض ابتدائى عهد جايز نيست ولى مقابله به مثل تجويز شده است
- مقايسه بين اسلام و جوامع متمدن غير دينى از لحاظ احترام به پيمانها و تعهدات
- در ذيل جمله : (( قاتلوهم يعذبهم الله بايديكم ))
- انتساب افعال به اسباب طولى در قرآن كريم
- استدلال اشاعره به آيه : (( قاتلوهم يعذبهم الله بايديكم ... )) براى اثبات جبر و اينكهافعال انسان و آثار آن فقط مستند به خدا است
- جواب به اشاعره و بيان اشكال عمده مذهب آنان كه اصل عليت مى باشد
- سخن جبرى مذهبان از ماديون و پاسخ بدان
- جواب معتزله به اشاعره و اختيارشان قول به تفويض و استقلال انسان در اعمالش را
- رد مذهب تفويض و بيان اينكه عناوين گناه منسب به داوند نيست
نکات آیه
۱ - جنگ مسلمانان با مشرکان پیمان شکن صدر اسلام، به منظور نجات آنان از آیین شرک و بازگشت به توحید و اسلام، بود. (فإن تابوا و اقاموا الصلوة و ءاتوا الزکوة) برداشت فوق از تفریع جمله «إن تابوا ... » بر الغاى صلحنامه و اعلام جنگ با مشرکان پیمان شکن (کیف یکون للمشرکین عهد ... ) استفاده مى شود. قابل ذکر است که «توبة» (مصدر تابوا) به معناى بازگشتن است ; یعنى، اگر مشرکان به اسلام و توحید بازگردند و ... .
۲ - اقامه نماز و پرداخت زکات، از نشانه هاى ضرورى مسلمانى است. (فإن تابوا و اقاموا الصلوة و ءاتوا الزکوة)
۳ - مسلمانان، برادران دینى یکدیگر بوده و از حقوق و مزایاى اجتماعى برابر برخوردارند. (فإن تابوا ... فإخونکم فى الدین)
۴ - جنگیدن با کفار محارب، پس از گرویدن آنان به اسلام، ممنوع است. (فإن تابوا ... فإخونکم فى الدین) جمله «فإخونکم فى الدین» اشاره به این معنا دارد که: کفار محارب با گرویدن به اسلام، برادران دینى مسلمانان محسوب شده و از آن پس، جنگیدن با آنان حرام است.
۵ - کفار محارب با گرویدن به اسلام، برادران دینى مسلمانان محسوب شده و از حقوق و مزایاى اجتماعى مساوى برخوردار مى شوند. (فإن تابوا ... فإخونکم فى الدین)
۶ - پذیرش اسلامِ کفار، مشروط به اقامه نماز و پرداخت زکات است. (فإن تابوا و اقاموا الصلوة و ءاتوا الزکوة فإخونکم فى الدین)
۷ - علم و دانش، زمینه و ابزار فهم معارف قرآن (و نفصل الأیت لقوم یعلمون)
۸ - معارف قرآن، تبیین شده، ممتاز و بى ابهام است. (و نفصل الأیت لقوم یعلمون) «تفصیل» (مصدر نفصل) از ریشه «فصل» است. «فصل» به معناى دور کردن یکى از دو چیز از دیگرى است، به گونه اى که کاملاً جدا و مشخص شوند ; منظور این است که معارف گوناگون قرآن، هر یک جداگانه و به صورت مشخص و ممتاز، بیان شده است.
۹ - خداوند، تشویق کننده و فراخوان عالمان و دانشمندان به تحقیق و تدبر در قرآن و بهره گیرى از معارف آن (و نفصل الأیت لقوم یعلمون) ذکر «لقوم یعلمون» در پى بیان تفصیل و تبیین معارف قرآن، تشویقى است الهى براى اهل علم و دانش، جهت بهره گیرى از کتاب خداوند.
۱۰ - معارف قرآن، آیات و نشانه هاى خدایند. (و نفصل الأیت) مقصود از «الأیات» مى تواند همه معارف مطرح شده در قرآن باشد. بنابر این تعبیر از آن معارف به «آیات» مفید برداشت فوق است.
موضوعات مرتبط
- احکام: ۴ فلسفه احکام ۱
- اسلام: اهمیّت اسلام ۱
- اقرار: آثار اقرار به اسلام ۴، ۵
- توحید: اهمیّت توحید ۱
- جنگ: احکام جنگ ۴ ; جنگ با کافران ۴ ; جنگ با محاربان ۴ ; جنگ با مشرکان ۱ ; جنگ حرام ۴
- جهاد: فلسفه جهاد ۱
- حقوق: تساوى در حقوق ۳، ۵
- دین: ضروریات دین ۲
- زکات: اهمیّت زکات ۲، ۶
- شرک: اهمیّت نجات از شرک ۱
- علم: آثار علم ۷
- علما: تشویق علما ۹
- قرآن: استفاده از قرآن ۹ ; اهمیّت تدبر در قرآن ۹ ; تبیین قرآن ۸ ; عوامل فهم قرآن ۷ ; قرآن از آیات خدا ۱۰ ; وضوح قرآن ۸ ; ویژگیهاى قرآن ۸، ۱۰
- کافران: شرایط قبول اسلام کافران ۶
- محرمات: ۴
- مسلمانان: برادرى مسلمانان ۳، ۵ ; جنگ مسلمانان صدر اسلام ۱ ; حقوق اجتماعى تازه مسلمانان ۵ ; حقوق اجتماعى مسلمانان ۳ ; نشانه هاى مسلمانان ۲
- نماز: اهمیّت برپایى نماز ۲، ۶