الأعراف ١٩١
ترجمه
| الأعراف ١٩٠ | آیه ١٩١ | الأعراف ١٩٢ | ||||||||||||||
| ||||||||||||||||
معنی کلمات و عبارات
«لا یَخْلُقُ ... یُخْلَقُونَ»: ذکر فعل نخست به صورت مفرد، به خاطر رعایت لفظ (ما) و ذکر فعل دوم به صورت جمع، به خاطر رعایت معنی آن است.
آیات مرتبط (تعداد ریشه‌های مشترک)
يَا أَيُّهَا النَّاسُ ضُرِبَ مَثَلٌ... (۳)
مَا قَدَرُوا اللَّهَ حَقَ قَدْرِهِ... (۰) قَالَ أَ تَعْبُدُونَ مَا تَنْحِتُونَ (۰) وَ اللَّهُ خَلَقَکُمْ وَ مَا... (۲)
تفسیر
نکات آیه
۱- مشرکان، موجوداتى را شریک خدا مى پنداشتند که از آفرینشِ کمترین چیزى ناتوان بودند. (أیشرکون ما لایخلق شیئا) کلمه «کمترین» در برداشت فوق از نکرده بودن «شیئا» استفاده شده است.
۲- توانایى بر آفرینش، از ملاکهاى معبود راستین و از ملاکهاى شایسته بودن براى ربوبیت و تدبیر هستى است. (أیشرکون ما لایخلق شیئا) با توجه به آیات قبل و بعد معلوم مى شود که مراد از شرک، شرک در ربوبیت و پرستش است.
۳- مشرکان، موجوداتى را شریک خدا مى پنداشتند که خود مخلوق بودند. (أیشرکون ما ... هم یخلقون) ضمیر «هم»، هم مى تواند به «ما»ى موصوله در «ما لایخلق» برگردد و هم مى تواند به «مشرکان» ارجاع شود. برداشت فوق بر اساس احتمال اول است. یعنى چیزى را شریک خدا مى پندارند که خود آفریده شده است. آیه بعد این احتمال را تأیید مى کند.
۴- مخلوق نبودن و وجود ذاتى داشتن، از ملاکهاى شایستگى براى تدبیر امور هستى است. (أیشرکون ما ... و هم یخلقون)
۵- تنها خداوند شایسته پرستش و توانا بر تدبیر امور انسانهاست. (هو الذى خلقکم ... أیشرکون ما لایخلق شیئا)
۶- پندار شریک براى خدا در تدبیر امور انسان و جهان، پندارى نارواست و باورداران آن سزاوار سرزنش هستند. (أیشرکون ما لایخلق شیئا و هم یخلقون) استفهام در «أیشرکون» انکار توبیخى است. یعنى استفهامى است که به انگیزه سرزنش ایراد شده است.
موضوعات مرتبط
- آفرینش: تدبیر آفرینش ۲، ۶ ; ملاک تدبیر آفرینش ۴
- انسان: تدبیر امور انسان ۵، ۶
- توحید: عبادى ۵
- خدا: اختصاصات خدا ۵ ; قدرت خدا ۵
- ربوبیت: ملاکهاى ربوبیت ۲، ۴
- شرک: ناپسندى شرک افعالى ۶
- مشرکان: معبودان مشرکان ۱، ۳
- معبود: ملاکهاى معبود راستین ۲
- معبودان باطل: عجز معبودان باطل ۱ ; مخلوق بودن معبودان باطل ۳
