الحشر ١٨
ترجمه
الحشر ١٧ | آیه ١٨ | الحشر ١٩ | ||||||||||||||
|
معنی کلمات و عبارات
«نَفْسٌ»: هرکسی. هر شخصی. «غَدٍ»: فردا. مراد فردای قیامت است. «مَا قَدَّمَتْ لِغَدٍ»: واژه (مَا) میتواند موصوله یا استفهامیه باشد.
آیات مرتبط (تعداد ریشههای مشترک)
تفسیر
- آيات ۱۸ - ۲۴، سوره حشر
- معارف و مواعظى كه از مضامين اين آيات برداشت مى شود
- امر به تقوى در اعمال و امر به محاسبه و نظر دراعمال ، در آيه : ((يا ايها الذين آمنوا اتقوا الله و لتنظر نفس ما قدمت لغد))
- بيان رابطه و ملازمه بين فراموش كردن خدا و فراموش كردن خود (و لا تكونوا كالذيننسوا الله فانسيهم انفسهم ...)
- مثلى گوياى عظمت و جلالت قدر قرآن
- توضيحى در مورد اينكه خداوند عالم غيب و شهادت است
- و معناى پاره اى از اسماء حسناى ديگر خدا
- (رواياتى درباره بعضى اسماء و صفات خداوند، و درباره محاسبه نفس و نظر دراعمال ).
نکات آیه
۱ - دعوت خداوند از اهل ایمان، به رعایت تقوا (یأیّها الذین ءامنوا اتّقوا اللّه)
۲ - ایمان، مقتضى رعایت تقوا و پرهیز از مخالفت با خداوند (یأیّها الذین ءامنوا اتّقوا اللّه) از این که خداوند، مؤمنان را با وصف ایمان مورد دعوت قرار داده است، مطلب بالا استفاده مى شود.
۳ - متقى بودن، شرط ثمربخشى ایمان (یأیّها الذین ءامنوا اتّقوا اللّه) برداشت یاد شده با توجه به این نکته است که مخاطبان آیه شریفه، پس از نیل به «ایمان»، به تقوا فراخوانده شده اند.
۴ - اعمال آدمى، پیش فرستاده هاى او به جهان آخرت (و لتنظر نفس ما قدّمت لغد)
۵ - لزوم حساسیت و مراقبت انسان، نسبت به اعمال و اندوخته هاى خویش براى آخرت و لتنظر نفس ما قدّمت لغد
۶ - محاسبه اعمال و مراقبت بر آن، لازمه تقوا است. (اتّقوا اللّه و لتنظر نفس ما قدّمت لغد و اتّقوا اللّه)
۷ - قیامت، روز دریافت نتایج اعمال دنیوى است. (و لتنظر نفس ما قدّمت لغد) واژه «غد»، اشاره به قیامت دارد.
۸ - روز برخوردارى انسان از نتایج اعمال خویش (قیامت )، چون فردا نزدیک است. (و لتنظر نفس ما قدّمت لغد) کاربرد واژه «غد» براى «قیامت»، بیان کننده معناى یاد شده است; چرا که نزدیک ترین روز به انسان «فردا» است.
۹ - توجه به نزدیکى قیامت، عامل حساسیت فزون تر نسبت به اعمال خویش (و لتنظر نفس ما قدّمت لغد) از به کار گرفته شدن واژه «غد» به جاى قیامت، برداشت یاد شده استفاده مى شود.
۱۰ - محاسبه اعمال و مراقبت بر کردار، هم ریشه در تقوا دارد و هم روحیه تقوا را رشد داده، شکوفا مى سازد. (و لتنظر نفس ... و اتّقوا اللّه) از قرار گرفتن عبارت «و لتنظر...» در میان دو «اتّقوا اللّه»، استفاده مى شود که محاسبه نفس از یک سو، متکى به تقوا است و از سوى دیگر عامل شکوفایى و تکامل آن مى باشد.
۱۱ - رعایت تقوا در حل پیروزى و اقتدار توصیه خداوند به مؤمنان * (یأیّها الذین ءامنوا اتّقوا اللّه و لتنظر ... و اتّقوا اللّه) برداشت یاد شده با توجه به این نکته است که پس از آیات مربوط به غزوه بنى نضیر و پیروزى مسلمانان بر کافران و منافقان، سخن از بایستگى تقوا به میان آمده است.
۱۲ - احساس اقتدار و ایمنى از آسیب دشمن، زمینه ساز غفلت و کم تقوایى است.* (یأیّها الذین ءامنوا اتّقوا اللّه و لتنظر ... و اتّقوا اللّه) در آیات پیشین خداوند به مؤمنان اطمینان داد که کافران یهود از این پس، تاب رویارویى مستقیم نخواهند داشت و منافقان هم کارى از پیش نخواهند برد; ولى پس از آن اطمینان بخشى، اکنون توصیه به تقوا کرده است. گویى که احساس ایمنى، زمینه غفلت را فراهم مى آورد.
۱۳ - انسان همواره در معرض لغزش و نیازمند توصیه و تذکر به تقوا (یأیّها الذین ءامنوا اتّقوا اللّه ... و اتّقوا اللّه) از این که مؤمنان مورد دعوت هاى مکرر «اتّقوا...» قرار گرفته اند; نیاز آن به این دعوت استفاده مى شود.
۱۴ - خداوند، داراى آگاهى ژرف و همه جانبه نسبت به اعمال آدمیان (إنّ اللّه خبیر بما تعملون)
۱۵ - آگاهى ژرف خداوند به اعمال خلق، پشتوانه نظام کیفر و پاداش (و لتنظر نفس ما قدّمت لغد ... إنّ اللّه خبیر بما تعملون) توجه به پیوند مفهومى صدر آیه (مسؤولیت اخروى انسان در قبال کرده هاى خویش) و ختام آیه (علم و آگاهى ژرف الهى) مطلب بالا را نتیجه مى دهد.
۱۶ - توجه به آگاهى همه جانبه خداوند به اعمال، زمینه ساز گرایش آدمى به تقوا (و اتّقوا اللّه إنّ اللّه خبیر بما تعملون) «إنّ اللّه خبیر...» در مقام تعلیل و بیانگر علت لزوم تقوا است.
موضوعات مرتبط
- اتکا: اتکا به قدرت ۱۲
- انسان: نیازهاى معنوى انسان ۱۳
- ایمان: آثار ایمان ۲; شرایط تأثیر ایمان ۳
- پیروزى: تقوا در پیروزى ۱۱
- تقوا: آثار تقوا ۳، ۱۰; اهمیت تقوا ۱۳; توصیه به تقوا ۱، ۱۱; زمینه بى تقوایى ۱۲; زمینه تقوا ۲، ۱۶; شرایط تقوا ۶; عوامل تقوا ۱۰
- توشه: توشه اخروى ۴
- خدا: آثار علم غیب خدا ۱۵; تضمین پاداشهاى خدا ۱۵; تضمین کیفرهاى خدا ۱۵; توصیه هاى خدا ۱، ۱۱; علم خدا به اعمال ۱۴، ۱۵; علم غیب خدا ۱۴; وسعت علم خدا۱۴
- دشمنان: دشمن شناسى ۱۲
- ذکر: آثار ذکر علم خدا ۱۶; آثار ذکر نزدیکى قیامت ۹
- عصیان: اجتناب از عصیان خدا ۲
- عمل: آثار اخروى عمل ۴، ۷، ۸; آثار حسابرسى عمل ۱۰; اهمیت مراقبت بر عمل ۵; حسابرسى عمل ۶; زمینه حسابرسى عمل ۱۰; زمینه مراقبت بر عمل ۹; مراقبت برعمل ۶
- غفلت: عوامل غفلت ۱۲
- قیامت: نزدیکى قیامت ۸; ویژگیهاى قیامت ۷
- مؤمنان: توصیه به مؤمنان ۱، ۱۱
- نیازها: نیاز به تذکر ۱۳